Καλό ταξίδι, «Ιχνευτή»

Ενα κεφάλαιο στην πολιτιστική ιστορία του τόπου έκλεισε με τον θάνατο του Κώστα Βουκελάτου, ιδρυτή των στατιστικών βιβλίου στην Ελλάδα

ΜΑΙΡΗ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Τρίτη 5 Ιανουαρίου 2010

Πέθανε τα χαράματα της Πρωτοχρονιάς ο ιδρυτής των στατιστικών βιβλίου στην Ελλάδα και εκδότης του περιοδικού «Ιχνευτής» Κώστας Βουκελάτος. Ηταν μόνο 63 ετών. Γεννημένος στη Λευκάδα τελείωσε την Ανωτάτη Εμπορική, διορίστηκε στην Κτηματική Τράπεζα, υπηρέτησε δύο χρόνια στο Πεζικό. Με την επιστροφή του στην τράπεζα πήρε τη μεγάλη απόφαση: δεν ήθελε μια σίγουρη δουλειά με απολαβές, διακοπές και επιδόματα. Και ρίχτηκε στο άγνωστο.

Εκείνη την εποχή, αρχές της δεκαετίας του 1980, η ελληνική αγορά βιβλίου ήταν αχαρτογράφητη έκταση. Ο Βουκελάτος άρχισε να ιχνηλατεί μεθοδικά κάθε σπιθαμή του χώρου. Στις 21 Μαρτίου 1985 είχε κυκλοφορήσει το πρώτο τεύχος του «Ιχνευτή». Σε δύο χρόνια είχε ήδη διαμορφώσει τα βασικά χαρακτηριστικά του: «Οδηγός βιβλίου 1987. Τρεις χιλιάδες (3.000) βιβλία παραγωγής 1987» έγραφε στο εξώφυλλο. «Πρόκειται για εγχείρημα πρωτόγνωρο, όχι μόνο για την ελληνική αλλά και για τη διεθνή πραγματικότητα. Να καταφέρει, δηλαδή, ένα περιοδικό να παρουσιάσει σε χρόνο ρεκόρ όλη την ετήσια βιβλιοπαραγωγή της χώρας του» σημείωνε ο ίδιος, οριοθετώντας τον στόχο του. «Χωρίς τον Ιχνευτή θα ήμαστε στα σκοτάδια» έγραψε ο κριτικός Κώστας Σταματίου στα «Νέα» στις 2 Ιουνίου 1990.

Σύντομα το περιοδικό εξελίχθηκε σε ανεξάρτητο ερευνητικό οργανισμό με αδιάκοπη ροή τευχών. Το γραφείο στην Απελλού 4, με απίστευτη ευρυχωρία και τάξη παρά των όγκο των βιβλίων που σωρευόταν κάθε τόσο, ήταν ανοιχτό για όλο τον κόσμο. Επί 25 χρόνια ο ίδιος φρόντιζε για τις μέριμνες και τις δαπάνες που απαιτούσαν η συλλογή του πρωτογενούς στατιστικού υλικού, η αποθήκευση, η επεξεργασία και η τελική αρχειοθέτησή του.

Η εκπροσώπηση της χώρας μας στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης γινόταν κάθε χρόνο με βάση τα στοιχεία του «Ιχνευτή». Παρ΄ όλα αυτά στην Ελλάδα ο Βουκελάτος κυνηγήθηκε. Αρνήθηκε να ενσωματωθεί στις πολιτικές του κράτους, θέλησε να διαφυλάξει την ακεραιότητα του έργου του και να παραμείνει ανεξάρτητος ερευνητής. Αλλά τα σύννεφα πύκνωναν. Το 2005 υπήρξε ιδιαιτέρως δύσκολη χρονιά για εκείνον. Επαθε εγκεφαλικό, έχασε για λίγο τη μνήμη του, τελικά κατάφερε να επανέλθει.

Τον τελευταίο χρόνο είχε κόψει και το τσιγάρο. Δεν ανησυχούσαμε, λοιπόν. Και όταν μάθαμε ότι είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο με θρόμβωση αρτηριών, περιμέναμε και πάλι να τον δούμε κάποια στιγμή να μας χαμογελά με το γνωστό σπινθηροβόλο βλέμμα του.

Η κηδεία στο Κοιμητήριο Παπάγου το Σάββατο 2 Ιανουαρίου 2010 ήταν σεμνή, λιτή και προσεγμένη στην εντέλεια- όπως ακριβώς έζησε και ο ίδιος μια ζωή. Δέκα άτομα βρίσκονταν εκεί, όλα από τον στενό οικογενειακό του κύκλο. Καταχρηστικά πήγαμε και εμείς: η υπογράφουσα, ο συγγραφέας Αλέξανδρος Ασωνίτης και ο εκδότης Γιώργος Χατζόπουλος. Γνωρίζαμε εκείνο το πρωί ότι ένα ολόκληρο κεφάλαιο στην πολιτιστική ιστορία του τόπου είχε κλείσει. Το ερώτημα, τι θα απογίνει το μοναδικό αρχείο του Κώστα Βουκελάτου, παραμένει προς το παρόν αναπάντητο.