Ενας φίλος είχε γράψει κάποτε σ'ενα κείμενό του που το δημοσίευσα στο βραχύβιο περιοδικό "Κ.ΛΠ... και τέχνες και γράμματα", ότι το μέτρο της μελλοντικής ευτυχίας θα είναι ο ελεύθερος χρόνος. Πραγματικά τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά νιώθω ότι δικαιώνεται. Ο ελεύθερος χρόνος είναι το ζητούμενο, παρά το γεγονός ότι η κοινωνία μας έχει πλημμυρίσει... ανέργους που έχουν χρόνο, αλλά όμως δεν έχουν όρεξη να τον απολαύσουν γιατί η έγνοια τους είναι πώς θα αντιμετωπίσουν την ανεργία τους, την ακρίβεια, τη βαριά φορολογία, τη σκληρή πραγματικότητα.
Τώρα, λοιπόν, που έχω κάποιο χρόνο, παλεύω να συμπληρώσω τα αναγνωστικά κενά, να διαβάσω βιβλία που είχα καημό να διαβάσω, να ξαναδιαβάσω κάποια άλλα που με ακολουθούν και δεν με αφήνουν να ησυχάσω, να τακτοποιήσω τις σημειώσεις μου, να κρατήσω τις επαφές με τους φίλους και με την αγωνία της κοινωνίας, να επιμείνω στην επικοινωνία μου με τους συγγραφείς και τα κείμενα που αγάπησα. Κι όλο στρέφομαι στο παρελθόν, κι αναζητώ ό,τι με άγγιξε και με στενοχώρησε και με χαροποίησε. Οταν διάβαζα τη "Δίκη" του Κάφκα ένιωθα ότι με είχε πιάσει μια τανάλια χωρίς να ξέρω για ποιο λόγο κι αναρωτιόμουν πού τα είχε δει όλα αυτά ο συγγραφέας!
"Τον Τζόζεφ Κ. κάποιος τον είχε σίγουρα συκοφαντήσει, διότι, χωρίς να έχει κάνει τίποτα κακό, συνελήφθη ένα ωραίο πρωί..."!
Αυτή η απλή, απλούστατη φράση, όπως και άλλες του Κάφκα, δεν είχαν ασφαλώς κάτι που να τις χαρακτηρίζει ως "φιλολογικά" στοιχεία. Σκεφτόταν κανείς ότι ο συγγραφέας έγραφε εμπειρίες ζωής. Αυτή η περιώνυμη καφκική ατμόσφαιρα, τουλάχιστον πριν από τον φοβερό β΄ παγκόσμιο πόλεμο και τις συνέπειές του, θεωρήθηκε προφανώς ως ένα πλασματικό προϊόν μιας αλληγορικής φαντασίας... Τελικά, με το πέρασμα των χρόνων, η άτεγκτη Ιστορία ήρθε κι έδωσε ένα ανησυχητικό βάρος πραγματικότητας. Τα στοιχεία που έπλασε με τη φαντασία του και στα άλλα έργα του ο συγγραφέας, τα είδαμε, ξεδιπλώθηκαν μπρος στα μάτια μας, και δεν χρειάστηκε να ψάξουμε την αλληγορική τους διάσταση.
Ενα πρωί, όταν ξύπνησε ο Γκρέγκορ Σάμσα από όνειρο κακό, βρέθηκε στο κρεβάτι του μεταμορφωμένος σε μια πελώρια μαμούνα. Κοιτόταν ανάσκελα, πάνω στη σκληρή, όμοια με πανοπλία πλάτη του κι έβλεπε, σαν σήκωνε λίγο το κεφάλι, την τουρλωτή, σκούρα, γεμάτη δίπλες κοιλιά του, που η κουβέρτα πάνω της έτοιμη να γλιστρήσει, μόλις και κρατιόταν ακόμα. Τα πολλά λεπτεπίλεπτα πόδια, δυσανάλογα με τον υπόλοιπο όγκο του, σπάρασσαν ενοχλητικά μπρος στα μάτια του.
"Τι μου συμβαίνει;" σκέφτηκε. Δεν ήταν όνειρο. Το δωμάτιό του, ένα δωμάτιο αληθινό, μονάχα κάπως πολύ μικρό για ανθρώπους, περιτριγυριζόταν ήρεμα από τους τέσσερις γνώριμους τοίχους; Πάνω από το τραπέζι με τα σκόρπια δειγματολόγια από υφάσματα - ο Σάμσα ήταν πωλητής - κρεμόταν η εικόνα που είχε τελευταία κόψει από ένα εικονογραφημένο περιοδικό και είχε τοποθετήσει μέσα σε όμορφη, επιχρυσωμένη κορνίζα. Παρίστανε μια κυρία με γούνινο καπέλλο και μποά, που καθόταν ολόισια κι ανασήκωνε αντίκρυ στον θεατή ένα βαρύ γούνινο μανσόν που μέσα του εξαφανιζόταν ολόκληρο το χέρι της.
Ο Γκρέγκορ έστριψε ύστερα τη ματιά του στο παράθυρο, κι ο συννεφιασμένος καιρός - άκουε κανένας τις στάλες της βροχής να πέφτουν πάνω στο πρεβάζι - τον πλημμύρισε από μελαγχολία. "Πώς θα ήταν, αν κοιμόμουνα ακόμα λίγο και ξεχνούσα όλες αυτές τις τρελοφαντασίες;" σκέφτηκε...
Αλλά είτε πρόκειται για τον άνθρωπο-έντομο της "Μεταμόρφωσης" είτε πρόκειται για τον απρόσιτο άρχοντα του "Πύργου", δεν χρειάζεται να μπούμε στους δαιδάλους της αναζήτησης μιας αλληγορικής διάστασης, διότι ο παραλογισμός δεν είναι πλέον μεταφορικό σχήμα λόγου. Ζούμε σε μια εποχή όπου συμπλέκονται το άγχος, οι ενοχές, και οι εφιάλτες. Κι εμείς, πολίτες μιας κοινωνίας που δεν γνωρίζει πια τι ακριβώς είναι, περπατάμε σαν τυφλοί...
No comments:
Post a Comment