Monday, April 18, 2011

Οι "μεγαλύτεροι" ξένοι συγγραφείς είναι και... δικοί μας!

Πριν μερικά χρόνια (το 1984) είχε γίνει ένα δημοψήφισμα που διοργάνωσαν τέσσερις μεγάλες ευρωπαϊκές εφημερίδες κι ένα λογοτεχνικό περιοδικό - με την ευκαιρία των τότε ευρωεκλογών. Οι Times του Λονδίνου, η La Stampa του Τορίνου, η Die Zeit του Αμβούργου, η El Pais της Μαδρίτης και το Lire [-Διαβάζω] του Παρισιού, συνέταξαν μια λίστα με πενήντα (50) αντιπροσωπευτικούς μεγάλους Ευρωπαίους συγγραφείς (πεθαμένους) και ζήτησαν από τους αναγνώστες τους  να διαλέξουν τους δέκα (10) "μεγαλύτερους" Ευρωπαίους συγγραφείς με έναν όρο: ότι δεν θα ψήφιζαν για τους συγγραφείς της χώρας τους που βρίσκονταν στη λίστα. 

Τελικά, πήραν μέρος περί τους 10.000 αναγνώστες και ανέδειξαν  στην πρώτη θέση τον Ουίλιαμ Σέξπιρ. Ακολουθούσαν οι Γκέτε, Θερβάντες Ντάντε, Κάφκα, Προυστ, Τόμας Μαν, Μολιέρος, Τζόις, και τελευταίος ο Ντίκενς. Εκτός δεκάδας ακολουθούσαν οι Λόρκα, Μπαλζάκ, Βολτέρος, Βοκάκιος, Μπρεχτ. Τα έντυπα ζήτησαν επιπλέον από τους αναγνώστες να δηλώσουν ποιους συγγραφείς θα ήθελαν να ψηφίσουν από εκείνους που δεν συμπεριλήφθηκαν τελικά στη λίστα των 50. Ετσι, στη 10μελή λίστα των "απόντων" πρώτος κατετάγη ο Αλμπέρ Καμί κι ακολουθούσαν οι Εσε, Ουάιλντ, Σαρτρ, Μοντέν, Ζολά, Γκριμ, Μακιαβέλι, Σο και Οργουελ. Είναι φανερό ότι δημιουργούσαν μια εντελώς διαφορετική εικόνα από εκείνη του επίσημου καταλόγου.
Οι αναγνώστες της εφημερίδας Die Zeit επισήμαιναν την "πολύ δυτική αντίληψη για την Ευρώπη", λέγοντας ότι θα έπρεπε στον κατάλογο, να υπάρχουν και σλαβόφωνοι συγγραφείς. Ενας αναγνώστης έγραφε συγκεκριμένα: "Μια μαζική υπερψήφιση των Ρώσων συγγραφέων θα είχε πια μια πολιτική σημασία". Οι Γερμανοί προτίμησαν κατά σειρά τους Σέξπιρ, Δάντη, Θερβάντες, Τζόις, Μπαλζάκ, Μολιέρο, Ντίκενς, Προυστ, Βολτέρο και Βοκάκιο.
Οι Ιταλοί, εκφράζοντας διαμαρτυρίες για την απουσία των Ντοστογιέφσκι, Γκόγκολ, Ιψεν και Αντερσεν, δήλωσαν ότι θα επιθυμούσαν την επέκταση του "δημοψηφίσματος" και στους ζωντανούς συγγραφείς, όπως π.χ. στην Μαργκερίτ Γιουρσενάρ ή στην Ελσα Μοράντε. Οι προτιμήσεις τους ήταν: Σέξπιρ, Γκέτε, Κάφκα Τόμας Μαν, Θερβάντες, Λόρκα Μολιέρος, Προυστ, Τζόις και Μποντλέρ. Οι Ισπανοί προτίμησαν: Σέξπιρ, Κάφκα, Γκέτε, Προυστ, Τζόις, Δάντης,  Μπρεχτ, Μολιέρος, Ντίκενς και Τόμας Μαν.
Οι αναγνώστες των Times εξέφρασαν τη λύπη τους για την απουσία του Μοντέν κιαι του Ρονσάρ αλλά και του ιστορικού Γκίμπον, που "είναι κι εκείνος ένας δημιουργός", και ζ΄τησαν την "επέκταση της λογοτεχνικής Ευρώπης στη Ρωσία, την Ελλάδα, την Πολωνία ή τη Σουηδία". Ο λογοτεχνικός κριτικός των Times χαρακτήρισε, εξάλλου, τις ψήφους των Εγγλέζων που πρόταξαν τον Δάντη, σαν αντανάκλαση της αγγλικής εκπαίδευσης που εμβαθύνει σε μερικούς συγγραφείς, ενώ σε άλλους όχι. Δεύτερος ήρθε ο Τόμας Μαν κι ακολούθησαν οι Προυστ, Θερβάντες, Γκέτε, Μολιέρος, Σίλερ, Χάινε, Κάφκα και Βοκάκιος. Τέλος, οι αναγνώστες του Lire διάλεξαν τους πέντε πρώτους συγγραφείς με τη σειρά  την οποία κατατάχθηκαν τελικά από τους αναγνώστες και των πέντε εντύπων μαζί. Οι υπόλοιποι πέντε: Ντίκενς, Τόμας Μαν, Μπρεχτ, Λόρκα και Πιραντέλο. Και οι Γάλλοι διαμαρτυρήθηκαν για την απουσία των Ουάιλντ, Μπουτζάτι, Κίπλινγκ, Στρίντμπεργκ, Ιψεν και Λάγκερλεφ.

No comments: