Sunday, April 17, 2011

Η Ελλάδα έχει ακόμη έναν πολύ ισχυρό μύθο



Ο Μαουρίτσιο ντε Ρόζα μεταφράζει και εκδίδει Ελληνες συγγραφείς στην Iταλία

  • Της Ολγας Σελλα, Η Καθημερινή, Kυριακή, 17 Aπριλίου 2011
Ζει μόνιμα στην Ελλάδα τα επτά τελευταία χρόνια, αλλά πηγαινοέρχεται ανάμεσα σε Ελλάδα και Ιταλία τα τελευταία δεκαπέντε. Ο Μαουρίτσιο ντε Ρόζα, μεταφραστής το επάγγελμα, πρωτοέμαθε ελληνικά στο λύκειο της πόλης όπου γεννήθηκε, στο Lyceo Mantzoni του Μιλάνου. Φυσικά ήταν αρχαία ελληνικά. Ακολούθησαν σπουδές ελληνικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου κι εκεί ήρθε σ’ επαφή με τα νέα ελληνικά. Καθηγήτριά του ήταν η νεοελληνίστρια Αμαλία Κολώνια. «Τα νέα ελληνικά έχουν κάτι παραπάνω από τα αρχαία, γιατί έχουν κι έναν ολόκληρο λαό, μια ολόκληρη χώρα, μια ζωντανή πραγματικότητα από πίσω τους», λέει ο Μαουρίτσιο ντε Ρόζα. Ετσι, εγκαταστάθηκε για τα καλά στη νέα ελληνική γλώσσα, συνεργάστηκε με τον εκδοτικό οίκο του Νικόλα Κροτσέτι κι από τότε, από το 1996 μέχρι σήμερα, έχει μεταφράσει περίπου 40 ελληνικά μυθιστορήματα. Ανάμεσά τους τα βιβλία της Ζυράννας Ζατέλη, της Μάρως Δούκα, του Παύλου Μάτεσι, όλα τα βιβλία της Ιωάννας Καρυστιάνη, του Ευγένιου Τριβιζά, του Βασίλη Αλεξάκη κ.ά. Τώρα σχεδιάζει ένα βήμα παραπάνω. Ιδρύει στο Μιλάνο έναν νέο εκδοτικό οίκο απ’ όπου θα κυκλοφορούν παλαιότερα έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Γιατί, όπως αποκαλύπτει, στην Ιταλία υπάρχει κοινό που ενδιαφέρεται για οτιδήποτε ελληνικό.
– Ποιο ήταν το κριτήριο για μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα;
– Η αγάπη μου για την Ελλάδα περνάει μέσα από την ελληνική γλώσσα. Οπότε μου αρέσει που ζω στον τόπο που μιλιέται αυτή η γλώσσα. Από κει και πέρα αγάπησα από την πρώτη στιγμή αυτόν τον λαό κι αυτόν τον τόπο.
– Και τι ακριβώς αποφάσισες να κάνεις εκδοτικά;
– Με τρεις φίλες μου, που ζουν στο Μιλάνο αποφασίσαμε να κάνουμε ένα μικρό και ευέλικτο εκδοτικό σχήμα, για τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, τη Ρωσία και την Ελλάδα, φυσικά, το σκέλος της οποίας έχω αναλάβει. Το όνομά του θα είναι «Μ & Τ». Το Μ από το Μαουρίτσιο και το Τ από τη συνεταίρο μου Τατιανή Μπερτολίνι, που θα ασχολείται με τη ρωσική λογοτεχνία.
– Ποιο εκδοτικό κοινό θέλετε να καλύψετε;
– Ας μείνουμε στο ελληνικό σκέλος. Τα τελευταία 15 χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα σ’ ό,τι αφορά την προβολή της ελληνικής λογοτεχνίας. Υπάρχουν δυο-τρεις συγγραφείς, ο Πέτρος Μάρκαρης, η Ιωάννα Καρυστιάνη, ο Παύλος Μάτεσις κατάφεραν να αποκτήσουν ένα κοινό και μια σταθερή πορεία. Ομως οι μεγάλοι εκδότες αναζητούν σύγχρονη λογοτεχνία, γιατί ακόμα και οι ποιοτικοί εκδότες μπαίνουν μ’ έναν τρόπο στο κυνήγι των μπεστ σέλερ. Ετσι οι προτάσεις μου για να μεταφραστούν βιβλία του Παπαδιαμάντη, του Βουτυρά, του Παπαδημητρακόπουλου, του Καχτίτση, κ.ά. έπεφταν στο κενό. Σκεφτήκαμε λοιπόν να φτιάξουμε έναν εκδοτικό οίκο που να μεταφράζει και να εκδίδει βιβλία κλασικών συγγραφέων από την Ελλάδα και τις άλλες ανατολικές χώρες.
– Τα βιβλία του Καζαντζάκη υπάρχουν;
– Μεταφράσεις είχαν γίνει πριν από τριάντα- σαράντα χρόνια και είχαν κυκλοφορήσει εκδόσεις, αλλά έχουν εξαντληθεί. Μόνο σε βιβλιοθήκες μπορεί να τα βρει κανείς, όχι στα βιβλιοπωλεία. Αν θυμάμαι καλά, ο «Ζορμπάς» και ο «Τελευταίος πειρασμός» δεν μεταφράστηκαν από τα ελληνικά, αλλά από τα αγγλικά ή τα γαλλικά. «Ο φτωχούλης του Θεού» μεταφράστηκε από τα ελληνικά, από τον Φραντσέσκο Μάσπερο, τη δεκαετία του ’60. Μαζί με κάποια κείμενα από την «Αναφορά στον Γκρέκο». Πριν από καμιά δεκαριά χρόνια είχε γίνει γκάλοπ στους αναγνώστες της μεγαλύτερης αλυσίδας βιβλιοπωλείων στην Ιταλία με το ερώτημα, ποιο βιβλίο που έχει εξαντληθεί θα ήθελαν να ξανακυκλοφορήσει. Ο «Ζορμπάς» ήρθε πρώτος. Ομως δεν κυκλοφορεί στην Ιταλία.
– Σε ποιους πιστεύεις ότι θα απευθύνονται αυτά τα βιβλία;
– Κοίταξε, δεν συναγωνιζόμαστε τους μεγάλους εκδότες. Τα βιβλία μας θέλουμε να τα προβάλουμε στους φοιτητές ελληνικής φιλολογίας της Ιταλίας ή στα μέλη των συλλόγων, που υπάρχουν πολλοί στην Ιταλία, που είναι και Ελληνες και Ιταλοί, που μαθαίνουν ελληνικά. Είναι άνθρωποι που ταξιδεύουν στην Ελλάδα, την αγάπησαν. Οσοι ζούμε εδώ δεν το καταλαβαίνουμε, αλλά η Ελλάδα έχει ακόμα έναν πολύ ισχυρό μύθο, που έχει να κάνει με την ιδιαιτερότητά της τη γλωσσική, την ιστορική... Πολλοί, λοιπόν, επιστρέφοντας από διακοπές τους εδώ θέλουν να μάθουν περισσότερα για τον σύγχρονο πολιτισμό αυτής της χώρας. Και γίνονται μέλη αυτών των συλλόγων. Κάποιοι ξαναπιάνουν το νήμα από τα αρχαία ελληνικά που είχαν μάθει στο λύκειο. Πραγματικά υπάρχουν άνθρωποι που διψάνε για ό,τι είναι ελληνικό. Κι αυτό καλλιεργήθηκε κι από τα βιβλία της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας που έχουν ήδη μεταφραστεί. Ομως, με τέτοιο υπαρκτό ενδιαφέρον, δεν υπάρχει μεταφρασμένη η ιστορία της ελληνικής γλώσσας. Η «Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας» του Χρηστίδη θα γοήτευε πολλούς.
– Πώς θα λειτουργεί αυτός ο εκδοτικός οίκος;
– Εχουμε αναλάβει και το σκέλος της παραγωγής των βιβλίων και σκεφτόμαστε να συνεργαστούμε με μικρά αλλά ποιοτικά βιβλιοπωλεία, στοχευμένα, στο Μιλάνο, τη Ρώμη και τις άλλες μεγάλες πόλεις. Ονειρεύομαι βέβαια να μεταφράσω και ελληνικό δοκίμιο, που είναι παντελώς απόν στην Ιταλία. Πάντως το πρώτο βιβλίο, που ήδη ετοιμάζεται και θα είναι δίτομο, θα είναι ανθολογία σύγχρονου ελληνικού διηγήματος, και ελπίζω να κυκλοφορήσει τέλη Ιουνίου.
  • Μπεστ σέλερ τα βιβλία των σταρ της τηλεόρασης και της μπάλας
– Πώς είναι το αναγνωστικό τοπίο στην Ιταλία; Τι γίνεται μπεστ σέλερ εκεί;
– Σε γενικές γραμμές ισχύει ό,τι και στις υπόλοιπες χώρες. Γίνονται μπεστ σέλερ τα ίδια βιβλία με τον υπόλοιπο κόσμο. Ομως, τα τελευταία χρόνια έχει διαδοθεί πολύ το μη βιβλίο. Δηλαδή: συγγραφέας είναι ένας τηλεοπτικός σταρ που γράφει ένα βιβλίο με ανέκδοτα ή την ερωτική περίληψη της χρονιάς, ή ο ποδοσφαιριστής που γράφει στιγμές από τη ζωή του. Είναι βιβλία που πωλούνται κυρίως την περίοδο των γιορτών, που θεωρείται η γιορτή του μη αναγνώστη.
– Σ’ αυτό το τοπίο που περιγράφεις, πώς πιστεύεις ότι θα επιβιώσετε εσείς;
– Μα εμείς δεν θέλουμε να πουλήσουμε ένα εκατομμύριο αντίτυπα. Κι επίσης αυτή είναι η εικόνα της ρωμαϊκής αρένας. Αλλά έξω από τη ρωμαϊκή αρένα υπάρχουν άνθρωποι που ασχολούνται με κάτι διαφορετικό. Και ψάχνουν κάτι διαφορετικό. Γι’ αυτό ξεπηδούν τα μικρά ανεξάρτητα και ποιοτικά βιβλιοπωλεία, των οποίων η ζωή δεν είναι εύκολη, υπάρχουν όμως, και αναζητούν κάτι άλλο.

No comments: