"...Πάρεξ ελευθερία και γλώσσα"

• Παύλος Κρέμος, Fin de siècle, διηγήματα, εκδόσεις Εύμαρος, Αθήνα 2010

Ο Παύλος Κρέμος είναι αρχιτέκτονας αλλά και πολυτάλαντος άνθρωπος. Είναι ένας αγωνιστής της αριστεράς που συμμετείχε ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα από το μετερίζι των Ελλήνων φοιτητών της Ιταλίας, μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ Εσωτερικού. Στρατευμένος στην υπόθεση της αριστεράς, με πίστη ότι αυτός ο κόσμος μπορεί να αλλάξει... Ιδρυτής, το 1983, του Χώρου Τέχνης “Εύμαρος”, και τώρα, χρόνια μετά, συμμετέχων στην αναδημιουργία και διεύρυνση του εγχειρήματος, το οποίο απέκτησε και εκδοτική δραστηριότητα.

To Fin de siècle, σε εκδοτική επιμέλεια του Πέτρου Κακολύρη (παλιός γνώριμος από τις εκδόσεις Αντίκτυπος), είναι το πρώτο στη σειρά “Ελληνική Λογοτεχνία”. Πρόκειται για συλλογή διηγημάτων με έντονο αυτοβιογραφικό χαρακτήρα. Καίτοι θα μπορούσε να γράψει με το υλικό τής πολυκύμαντης ζωής του μια πρώτης τάξης μαρτυρία για τα χρόνια του αντιδικτατορικού αγώνα, ο Κρέμος προτίμησε για τα βιώματά του να μιλήσει με τη γλώσσα της λογοτεχνίας.

Ο αναγνώστης πλημμυρίζεται από έντονα συναισθήματα και εικόνες που παραπέμπουν σε εποχές ταραγμένες και τραυματικές για τους Έλληνες. Περνούν από τα μάτια μας στιγμιότυπα από την Κατοχή μέχρι τα Δεκεμβριανά, από τη δικτατορία του Παπαδόπουλου μέχρι την πτώση της Χούντας και το Κυπριακό, από την Ιταλία, τη Γαλλία και την Ανατολική Γερμανία μέχρι τη Χιλή, τη Γιουγκοσλαβία, την Ήπειρο, την Μικρά Ασία. Κυριαρχεί βέβαια η Ιταλία, παρούσα σε όλα τα διηγήματα.

Είναι οι μνήμες των ηρώων του που μας κάνουν να ταξιδεύουμε και να μαθαίνουμε τα ιστορικά γεγονότα, για τα οποία “καταβλήθηκε προσπάθεια να συνυπάρξουν με τους χαρακτήρες χωρίς να αλλοιωθούν”.

Τα μόνα πρόσωπα που είναι αληθινά είναι του πρώτου διηγήματος (Lutto), στη μνήμη του θείου του που έξι χρονών παιδί σκοτώθηκε στα Δεκεμβριανά, και του τελευταίου (Ελεγείον) - in memoriam των γονιών του, του Άγγελου Ελεφάντη, και του δασκάλου του, Άλκη Χριστοφέλλη. Ο πόλεμος, η δημοκρατία, ο σοσιαλισμός, ο ευρωκομμουνισμός, το κόμμα και οι αποκλείσεις, η αντίσταση, αλλά και ο έρωτας, το πάθος για ζωή, τα ταξίδια, η μουσική, η ποίηση είναι στοιχεία του αφηγηματικού καμβά.

Τελειώνοντας, κάτι που χρειάζεται ιδιαίτερης υπογράμμισης. Το βιβλίο εικονογραφεί ευφυώς ο Χρήστος Πικριδάς με την εξαιρετική δύναμη της λιτής γραμμής και του σοφού σχολιασμού του.

Το βιβλίο παρουσιάζεται την προσεχή Δευτέρα 11 Απριλίου ώρα 8 μ.μ. στον “Εύμαρο” (Φωκίδος 26 Αμπελόκηποι). Θα μιλήσουν: Πέτρος Κακολύρης, εκδότης, Λένα Αναγνωστοπούλου, φιλόλογος, Μαριάννα Δήτσα, φιλόλογος, και ο Τάσος Σακελλαρόπουλος, ιστορικός. [Μ.Κ., Η ΑΥΓΗ: 07/04/2011]