«Η πρώτη λέξη» στα Ελληνικά

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εξάντας το νέο μυθιστόρημα του Βασίλη Αλεξάκη

Κουζέλη Λαμπρινή, ΤΟ ΒΗΜΑ:  21/03/2011

Κυκλοφορεί από σήμερα στα ελληνικά το νέο βιβλίο του Βασίλη Αλεξάκη «Η πρώτη λέξη»

Ποια ήταν η πρώτη λέξη που είπε ο άνθρωπος; Ποια ανάγκη μας κάνει να δίνουμε ονόματα στα αντικείμενα του κόσμου γύρω μας; Και πώς γίνεται αυτή η διαδικασία;

Αυτά είναι τα ερωτήματα που απασχολούν τον πεζογράφο Βασίλη Αλεξάκη στο νέο του μυθιστόρημα που κυκλοφορεί σήμερα, Δευτέρα 21 Μαρτίου, από τις εκδόσεις Εξάντας με τον τίτλο «Η πρώτη λέξη». Η γλώσσα, οι λέξεις, πρωταγωνιστούν, όπως και στα προηγούμενα μυθιστορήματα του Αλεξάκη «Η μητρική γλώσσα» (1995) και «Οι ξένες λέξεις» (2003).

Ο Μιλτιάδης, καθηγητής συγκριτικής φιλολογίας στο Παρίσι, θα ήθελε προτού πεθάνει να μάθει ποια ήταν η πρώτη λέξη που ξεστόμισε ο άνθρωπος. Πεθαίνει όμως προτού προλάβει να λύσει το αίνιγμα. Την ημέρα της κηδείας του η αδελφή του υπόσχεται να βρει τη λύση. Στην πορεία της έρευνας συναντά γλωσσολόγους, παλαιοντολόγους και διάφορους άλλους επιστήμονες που της εξηγούν για τον ανθρώπινο εγκέφαλο, τη γλώσσα των βρεφών, τους χιμπατζήδες και τους Homo sapiens, τον Δαρβίνο και τους δημιουργιστές, τον Φρόιντ και το πείραμα του φαραώ Ψαμμήτιχου.

Η πλοκή έχει αστυνομικό ενδιαφέρον, η δέσμευση της ηρωίδας στη μνήμη του αδελφού της είναι συγκινητική, οι γνώσεις που αποκομίζει ο αναγνώστης βασίζονται σε συστηματική έρευνα, οι ιστορίες που ακούμε μας μεταφέρουν από τα Βαλκάνια ως την Αυστραλία, τους ιθαγενείς Αβορίγινες και τη γλώσσα τους. Ανάμεσα στους άλλους χαρακτήρες και μία κωφή. Μήπως ήταν η νοηματική η πρώτη γλώσσα που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος;

Αναζητώντας την αθωότητα της πρώτης λέξης η ηρωίδα συναντά ανθρώπους που φωτίζουν ο καθένας με τον τρόπο του το μυστήριο της ανθρώπινης επικοινωνίας και η ίδια αποκτά πλήθος νέες γνώσεις. Θα μπορέσει όμως να δώσει απάντηση στο ερώτημα που βασάνιζε τον αδερφό της;

Μοιρασμένος ανάμεσα στη Γαλλία και στην Ελλάδα, στη γαλλική και στην ελληνική γλώσσα, ο Αλεξάκης εξέδωσε το βιβλίο στα γαλλικά το περασμένο φθινόπωρο. Οι κριτικές ήταν θερμές και το βιβλίο ήταν υποψήφιο για τα λογοτεχνικά βραβεία Goncourt και Renaudot.

Μοιρασμένος επίσης ανάμεσα στη μυθοπλασία και στην έρευνα είναι ο Αλεξάκης. Για να γράψει το βιβλίο «Οι ξένες λέξεις» για την κεντροαφρικανική γλώσσα σάνγκο, φρόντισε πρώτα να τη μάθει. Και για ετούτο το βιβλίο εργάστηκε με τη μεθοδικότητα αφοσιωμένου ερευνητή. «Δεν είμαι δοκιμιογράφος», τονίζει όμως ο συγγραφέας. Εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι να αφηγηθεί ιστορίες. Οι γνώσεις που αποκομίζει ο αναγνώστης για τη γλώσσα, για τον τρόπο που επικοινωνούμε, για το πώς χτίζουμε την ταυτότητά μας με τις λέξεις είναι η παράπλευρη ωφέλεια μιας ενδιαφέρουσας αφήγησης.