- Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ
- Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 17 Μαρτίου 2011
Τα βήματα των πρωτοπόρων μεταφραστών της νεοελληνικής λογοτεχνίας, σε καιρούς που περίσσευε η ελληνολατρία και υπολειπόταν το συμφέρον, ακολουθεί μια νέα πρωτοβουλία της Ακαδημίας Αθηνών, το πρόγραμμα με τον επιφανειακά «ξερό» τίτλο «Εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση νέων μεταφραστών της ελληνικής λογοτεχνίας».
Ακαδημία Αθηνών δεν σημαίνει μόνο Σωκράτης και Πλάτωνας. Οι νέοι καιροί θέλουν τη νέα ελληνική λογοτεχνία παρούσα
Οδηγοί της για το άνοιγμα της εν πολλοίς άγνωστης νεοελληνικής λογοτεχνίας στο διεθνές πολιτιστικό τοπίο αποτελούν τα λαμπρά παραδείγματα του Φίλιπ Σέραρντ, του Εντμουντ Κίλι και του Ζακ Λακαριέρ. Και οι τρεις τους, επειδή ήταν αφιερωμένοι στη μετάφραση και στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας, θύμιζαν το καβαφικό «ζωηρό παιδί φανατικό για γράμματα».
Αυτά τα νέα παιδιά της δικής μας νέας εποχής, τα οποία θα είναι φανατικά για ελληνικά γράμματα, αναζητά το πρόγραμμα της Ακαδημίας, ελπίζοντας ότι η νεοελληνική λογοτεχνία θα προβληθεί στον εκτός ελλαδικών συνόρων κόσμο.
Ετσι απευθύνεται κυρίως σε νέους ξένους μεταφραστές και σε Ελληνες πρώτης και δεύτερης γενιάς, οι οποίοι, όμως, δεν θα είναι «παρθένοι» από πανεπιστημιακές σπουδές. Αυτό σημαίνει ότι το πρώτο τους πτυχίο θα πρέπει να έχει σχέση με κάποιο συναφή επιστημονικό κλάδο (κλασικές, νεοελληνικές, μεταφραστικές σπουδές, ξένες γλώσσες και φιλολογίες). Αλλες δύο βασικές προϋποθέσεις, για να ενταχθούν οι υποψήψιοι στο πρόγραμμα, είναι να ξέρουν καλά ελληνικά ή να έχουν έφεση στην εκμάθησή τους. Κι ακόμη να έχουν να δείξουν μεταφραστικό έργο. Πρώτιστος στόχος του προγράμματος είναι να «πείσουμε» τις μεγάλες γλώσσες ότι αξίζει τον κόπο να στρέψουν την προσοχή τους στη νέα ελληνική λογοτεχνική δημιουργία.
Το πρόγραμμα παρουσίασε ο ακαδημαϊκός και πεζογράφος Θανάσης Βαλτινός, ο οποίος έχει κάθε λόγο να είναι αισιόδοξος, αφού η Ακαδημία Αθηνών θα συνεργαστεί με τα εποπτευόμενα ιδρύματά της, Πέτρου Χάρη και Κώστα και Ελένης Ουράνη, τα οποία θα βάλουν και το χέρι στην τσέπη. Ο ακριβής προϋπολογισμός δεν έχει ακόμη καθοριστεί, αφού ακολουθείται η λογική «προχωράμε και βλέπουμε».
Πάντως, όπως μας διαβεβαίωσε ο Θανάσης Βαλτινός, τα δύο ιδρύματα είναι διατεθειμένα να καλύψουν οικονομικά με το ποσόν των 1.200 ευρώ μηνιαίως τους υπότροφους σπουδαστές. Υπολογίζεται ότι το πρόγραμμα θα έχουν τη δυνατότητα να το παρακολουθήσουν πέντε έως έξι σπουδαστές ανά έτος, με διάρκεια παραμονής τους στην Ελλάδα, που θα κυμαίνεται από ένα μέχρι τέσσερα έτη.
Η φιλοσοφία του προγράμματος υπακούει στους αυτονόητους τρόπους επιβίωσης της νεοελληνικής λογοτεχνίας στον χαοτικό παγκόσμιο χάρτη. «Η εκπαίδευση νέων μεταφραστών είναι ζωτικής σημασίας για την προβολή και τη διάδοση της ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό», την περιέγραψε ο Θανάσης Βαλτινός. Και διευκρίνισε «ότι βασικός παράγοντας για την επιτυχή πορεία ενός ελληνικού βιβλίου στο εξωτερικό είναι η καλή μετάφραση».
Για να γίνει πράξη το πρόγραμμα χρειάζεται τον κατάλληλο άνθρωπο στην κατάλληλη θέση. Η Ακαδημία Αθηνών έχει καταλήξει για τη θέση του διευθυντή και του συντονιστή στον βρετανικής καταγωγής, με ελληνική υπηκοότητα, Ντέιβιντ Κόνολι, καθηγητή Μεταφρασεολογίας, στο Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης. Ομως, υπάρχει νομότυπο κώλυμα, γιατί από τη στιγμή που προτιμήσει τη νέα του θέση, θα πρέπει να βρεθεί φόρμουλα «δανεισμού» ή απόσπασης από το πανεπιστήμιο. Τα γραφεία του προγράμματος θα στεγαστούν στην οδό Βαλαωρίτου 9.
Είναι αυτονόητο ότι η Ακαδημία δεν θα ανακαλύψει μόνη της τη νέα μεταφραστική ήπειρο. Θα συνεργαστεί με υπάρχοντες θεσμούς και οργανισμούς, που διαθέτουν προϊστορία και τεχνογνωσία. Πρώτοι και καλύτεροι αρωγοί της θα σταθούν το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης. Από αυτό το πρόγραμμα ασφαλώς και δεν θα λείπουν τα ξένα ινστιτούτα, που βρίσκονται στην Ελλάδα (π.χ. Γαλλικό, Θερβάντες, Γκέτε, Ιταλικό). Ομως, όλο το θέμα δεν θα παραμείνει αποκλειστικά υπόθεση ελληνική. Οι προτάσεις που θα έρθουν από έδρες και από τμήματα ελληνικών σπουδών των ξένων πανεπιστημίων θα είναι παραπάνω από χρήσιμες, όπως και από τις ξένες εταιρείες μεταφραστών και μεταφρασιολόγων. *
No comments:
Post a Comment