Βραβεία στην κριτική και τους μύθους

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Του Μανώλη Πιμπλή, ΤΑ ΝΕΑ: Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου 2008

Ως ένα κλείσιμο του ματιού στην- με διαφορετικές έστω στοχεύσεις και αποχρώσεις κλασική αφηγηματική ροή, που όταν συναντά την ευρεία αποδοχή του κοινού συχνά θεωρείται ύποπτη, θα μπορούσε να ερμηνευτεί η επιλογή δύο δημοφιλών στο κοινό πεζογράφων για τα φετινά Κρατικά Βραβεία Μυθιστορήματος και Διηγήματος. Η επιλογή αντιστοίχως του Γιώργου Λεονάρδου και της Ευγενίας Φακίνου (και οι δύο έχουν γεννηθεί στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου) βρίσκεται σε ένα σημείο όπου τέμνονται η αποδεκτή από την κριτική λογοτεχνία και η λογοτεχνία που κάνει μεγάλες πωλήσεις (τα βιβλία της Ευγενίας Φακίνου έχουν ξεπεράσει τα 500.000 αντίτυπα σε πωλήσεις και κάθε μυθιστόρημα του Γιώργου Λεονάρδου πουλάει 30.000- 40.000 αντίτυπα), δύο γραμμές δηλαδή που μάλλον σπάνια συναντιούνται.

Ταυτόχρονα, η επιτροπή επέλεξε να βραβεύσει στο πρόσωπο του Κώστα Γεωργουσόπουλου την ίδια την κριτική, την ευρυμάθεια και τον δοκιμιακό λόγο. Αναλυτικά: το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας απονεμήθηκε ομόφωνα στον Κώστα Γεωργουσόπουλο για το σύνολο του έργου του. Κατά πλειοψηφία απονεμήθηκαν τα βραβεία: Ποίησης, στο βιβλίο της Δήμητρας Χριστοδούλου «Λιμός» (Εκδ. Νεφέλη). Διηγήματος, στο βιβλίο της Ευγενίας Φακίνου «Φιλοδοξίες κήπου» (Εκδ. Καστανιώτης). Μυθιστορήματος, στο βιβλίο του Γιώργου Λεονάρδου «Ο τελευταίος Παλαιολόγος» (Εκδ. Λιβάνη). Δοκιμίου-Κριτικής, στο βιβλίο του Βαγγέλη Αθανασόπουλου «Το ποιητικό τοπίο του 19ου και 20ού αιώνα» (Εκδ. Καστανιώτης). Χρονικού- Μαρτυρίας, στο βιβλίο του Βασίλη Τζανακάρη «Δακρυσμένη Μικρασία, 1919-1922: Τα χρόνια που συντάραξαν την Ελλάδα» (Εκδ. Μεταίχμιο). Φέτος απονεμήθηκε και Βραβείο Περιοδικού. Δόθηκε εξ ημισείας στα περιοδικά «Νέα Εστία» και «Λέξη».

«Ευχαριστώ κατ΄ αρχάς από βάθους καρδίας την Επιτροπή για την τιμή που μου έκανε», λέει στα «ΝΕΑ» ο Κώστας Γεωργουσόπουλος. «Και η τιμή είναι μεγάλη όταν αναλογιστώ τους σημαντικούς Έλληνες δημιουργούς που προηγήθηκαν στην απόκτηση αυτού του βραβείου. Το κύριο έργο μου έχει πρωτοδημοσιευθεί στον Τύπο, όπως νομίζω το σημαντικότερο δοκιμιακό έργο στον τόπο μας γεννήθηκε και ωρίμασε μέσα από τις στήλες των επιφυλλίδων. Αφιερώνω λοιπόν το βραβείο αυτό σε όλους τους εργάτες που καλλιέργησαν το στοχαστικό δοκίμιο και την κριτική μέσα από το εφήμερο, διακινδυνεύοντας τη διάρκειά του στον χρόνο».

Ως προς την Ευγενία Φακίνου, η έκπληξη έγκειται στο ότι το πρώτο Κρατικό (και όχι μόνο) Βραβείο που παίρνει δεν είναι Βραβείο Μυθιστορήματος, στο οποίο έχει κατ΄ εξοχήν αφιερωθεί διαθέτοντας ήδη πλούσιο έργο, αλλά Διηγήματος: «Τους ευχαριστώ, το θεωρώ πολύ τιμητικό, καθώς είναι το πρώτο "επίσημο" βραβείο που παίρνω- έχω λάβει μόνο το Βραβείο Αναγνωστών του 2005», λέει στα «ΝΕΑ» η συγγραφέας του «Έβδομου ρούχου» και του «Έρως, θέρος, πόλεμος». «Είναι η μοναδική συλλογή διηγημάτων που έχω γράψει στα 35 χρόνια που γράφω λογοτεχνία, ενώ έχω γράψει δώδεκα μυθιστορήματα. Θα διατηρήσω πάντως το κέφι μου και θα εξακολουθήσω να γράφω μυθιστορήματα.

Εύχομαι να έχω την υγειά μου και να μπορέσω να ξαναγράψω- ίσως με ψευδώνυμο πια: ως μία νέα πρόκληση και μια δεύτερη αρχή», λέει.

Πρώτη βράβευση τέτοιου βεληνεκούς είναι και για τον Γιώργο Λεονάρδο το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Είχε πάρει ώς τώρα δύο φορές βραβείο από την Εταιρεία Χριστιανικών Σπουδών, ενώ είχε βραβευτεί και από το Ίδρυμα Μπότση για το σύνολο του δημοσιογραφικού και συγγραφικού του έργου. «Είναι μια αναγνώριση ότι έχεις κάνει κάτι», λέει στα «ΝΕΑ». «Έως τώρα παρηγοριόμουν με την αναγνώριση του αναγνώστη, κάτι που βέβαια δεν είναι λίγο. Πρέπει να σέβεσαι το γεγονός ότι κάποιος βάζει το χέρι στην τσέπη και αγοράζει το βιβλίο σου. Από εκεί και πέρα ένα τέτοιο βραβείο, το γεγονός ότι επελέγη το βιβλίο σου ανάμεσα σε 3.500 άλλα, σου δίνει δύναμη να συνεχίσεις την ανηφόρα. Γιατί η λογοτεχνία είναι μια συνεχής ανηφόρα χωρίς κορυφή».

Ο Γιώργος Λεονάρδος πήρε αργά την ανηφόρα, λόγω του φόρτου της δημοσιογραφικής του εργασίας. Τα πρώτα του διηγήματα όμως δημοσιεύτηκαν στον «Ταχυδρόμο» της Αλεξάνδρειας, όταν ήταν 15 ετών. «Αισθάνομαι ότι τώρα ξαναρχίζω από την αρχή», λέει. «Θα συνεχίσω με το ιστορικό μυθιστόρημα που με ενθουσιάζει- εκεί που η αλήθεια είναι διαφορετική από τη σχολική, "επίσημη" Ιστορία».

Η Επιτροπή των Βραβείων: Παναγιώτης Μαστροδημήτρης (πρόεδρος), Δημήτριος Λαμπρέλης, Γεώργιος Ανδρειωμένος, Γεράσιμος Ζώρας, Κώστας Μπουρναζάκης, Κωνσταντίνος Ασημακόπουλος, Κώστας Σοφιανός, Χαρίκλεια Δημακοπούλου, Λώρη Κέζα