Στο πατρικό σπίτι του Γιάννη Ξανθούλη μέσα σ' ένα βελούδινο σακούλι βρισκόταν μία ψηφίδα, γυάλινη, θαμπή και με επίστρωση χρυσού. Κατά πως του έλεγε η μητέρα του, είχε αφαιρεθεί από τα ψηφιδωτά της Αγια-Σοφιάς. Την είχε φέρει στην Αλεξανδρούπολη η μητέρα τής μητέρας του, δηλαδή η γιαγιά του, όταν έγινε η ανταλλαγή των πληθυσμών και ήρθε η οικογένειά της απ' τον Ουσκούπ, τον Σκοπό της Ανατολικής Θράκης.
«Οταν πάθαινα "τα λαιμά μου" και η γκρίνια κορυφωνόταν, για παρηγοριά και ψυχοθεραπευτική αγωγή μού έφερναν καμιά διακοσαριά φωτογραφίες, παλιές, μέσα σ' ένα χαρτονένιο κουτί για πουκάμισα. Και την ψηφίδα. Κρυμμένη σε βελούδινο σακούλι», θυμάται ο Γιάννης Ξανθούλης. Αυτή, λοιπόν, η ψηφίδα ενώνει τις παιδικές αναμνήσεις του Γιάννη Ξανθούλη με τις συχνές επισκέψεις της ωριμότητάς του στην Κωνσταντινούπολη. Η Πόλη του ώριμου και πολυδιαβασμένου συγγραφέα έχει τον χαρακτηριστικό των προθέσεών του τίτλο «Κωνσταντινούπολη των ασεβών μου φόβων» («Μεταίχμιο», σελ. 272, ευρώ 18).
Το βιβλίο δεν είναι ταξιδιωτικό: έχει πολλά στοιχεία από τη βιογραφία του Γιάννη Ξανθούλη, τα οποία φτιάχνουν ένα χαρμάνι με τις μυθοπλαστικές του επινοήσεις. «Το χαρακτηρίζω μυθιστορία. Ηρωάς του είμαι εγώ. Δεν ανακαλύπτω τίποτα διαφορετικό απ' αυτά τα οποία έχουν σήμερα γραφτεί για την Πόλη. Κάνω τις ίδιες διαδρομές, όπως επί παραδείγματι ο Φίλιπ Μάνσελ, ο Τζον Φρίλι και ο Ορχάν Παμούκ», εξηγεί το πώς αντιλαμβάνεται το εγχείρημά του ο συγγραφέας.
Ο Γιάννης Ξανθούλης μαθαίνει τουρκικά από το 1996, εξ ου και αφιερώνει το βιβλίο στη δασκάλα του Σοφία Πρόκου. «Με άξονα την τουρκική γλώσσα, φωτίζονται τα όσα συμβαίνουν σ' αυτή την περίεργη πόλη», αναδεικνύει ένα βασικό κλειδί ανάγνωσης, με το οποίο ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να ξεκλειδώσει την «Κωνσταντινούπολη».
Ετσι, τη δική του Πόλη μάς ζητάει να τη μοιραστούμε μαζί του, όπως μας προτρέπει «ψελλίζοντας τα τούρκικα με λάθη που με παρασέρνουν σε περιπέτειες, φανερώνοντας την ασέβεια της ευσεβούς φήμης της, την ανάγκη της σιωπής μέσα στο πολύχρωμο και πολύβουο παρόν της, τη νοσταλγία των αληθινών της φόβων που οργάνωσαν το μεγαλείο της».
Είχε κυκλοφορήσει μόλις δύο μέρες το βιβλίο του Γιάννη Ξανθούλη, όταν συνάντησε τυχαία στον δρόμο τη Μαρίνα Καραγάτση. Η κόρη του Μ. Καραγάτση επαίνεσε το ξανθούλειο αποτέλεσμα και του εκμυστηρεύτηκε ότι ο πατέρας της, όταν είχε επισκεφτεί την Κωνσταντινούπολη, είχε φέρει μαζί του δύο ψηφίδες. Μία απ' αυτές την έστειλε «σ' ένα κουτάκι φιλίας» η Μαρίνα μ' αγάπη στον Γιάννη.
ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 02/12/2008
Το βιβλίο δεν είναι ταξιδιωτικό: έχει πολλά στοιχεία από τη βιογραφία του Γιάννη Ξανθούλη, τα οποία φτιάχνουν ένα χαρμάνι με τις μυθοπλαστικές του επινοήσεις. «Το χαρακτηρίζω μυθιστορία. Ηρωάς του είμαι εγώ. Δεν ανακαλύπτω τίποτα διαφορετικό απ' αυτά τα οποία έχουν σήμερα γραφτεί για την Πόλη. Κάνω τις ίδιες διαδρομές, όπως επί παραδείγματι ο Φίλιπ Μάνσελ, ο Τζον Φρίλι και ο Ορχάν Παμούκ», εξηγεί το πώς αντιλαμβάνεται το εγχείρημά του ο συγγραφέας.
Ο Γιάννης Ξανθούλης μαθαίνει τουρκικά από το 1996, εξ ου και αφιερώνει το βιβλίο στη δασκάλα του Σοφία Πρόκου. «Με άξονα την τουρκική γλώσσα, φωτίζονται τα όσα συμβαίνουν σ' αυτή την περίεργη πόλη», αναδεικνύει ένα βασικό κλειδί ανάγνωσης, με το οποίο ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να ξεκλειδώσει την «Κωνσταντινούπολη».
Ετσι, τη δική του Πόλη μάς ζητάει να τη μοιραστούμε μαζί του, όπως μας προτρέπει «ψελλίζοντας τα τούρκικα με λάθη που με παρασέρνουν σε περιπέτειες, φανερώνοντας την ασέβεια της ευσεβούς φήμης της, την ανάγκη της σιωπής μέσα στο πολύχρωμο και πολύβουο παρόν της, τη νοσταλγία των αληθινών της φόβων που οργάνωσαν το μεγαλείο της».
Είχε κυκλοφορήσει μόλις δύο μέρες το βιβλίο του Γιάννη Ξανθούλη, όταν συνάντησε τυχαία στον δρόμο τη Μαρίνα Καραγάτση. Η κόρη του Μ. Καραγάτση επαίνεσε το ξανθούλειο αποτέλεσμα και του εκμυστηρεύτηκε ότι ο πατέρας της, όταν είχε επισκεφτεί την Κωνσταντινούπολη, είχε φέρει μαζί του δύο ψηφίδες. Μία απ' αυτές την έστειλε «σ' ένα κουτάκι φιλίας» η Μαρίνα μ' αγάπη στον Γιάννη.
ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 02/12/2008
No comments:
Post a Comment