Από το πρώτο της βιβλίο "Η Κασσάνδρα και ο λύκος" (1976), που μεγάλη έκπληξη προκάλεσε στην εγχώρια λογοτεχνική κοινότητα στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, μέχρι την κυκλοφορία των Ημερολογίων της υπό τον εύγλωττο τίτλο "Η ζωή είναι αγρίως απίθανη", πριν από λίγες μόνον ημέρες, η Μαργαρίτα Καραπάνου διέγραψε μια εντελώς προσωπική τροχιά στη νεοελληνική λογοτεχνία, κέρδισε τα εύσημα μεγάλων της γραφής, πάλαιψε με τα δικά της δαιμόνια, αναμετρήθηκε με τη βάσανο της ψυχής κι έφυγε ξαφνικά στα 62 της χρόνια, αργά προχθές το βράδυ στην εντατική του Γενικού Κρατικού Αθηνών.
Με έναν άνεμο κοσμοπολιτισμού αλλά και μια θλίψη στο βλέμμα, στο έργο της τα αποτύπωσε και τα δύο είτε επιχειρώντας το ρέκβιεμ στην παιδική ηλικία με την "Κασσάνδρα και ο λύκος" που επαινέθηκε από τον Τζον Απντάικ, είτε στον "Υπνοβάτη" που τιμήθηκε με το γαλλικό "Βραβείο Καλύτερου Ξένου Μυθιστορήματος" υπερισχύοντας πολύ σημαντικών υποψηφίων σαν τον Πέτερ Χάντκε, τον Φίλιπ Ροθ, την Πατρίτσια Χάισμιθ, την Τζόις Κάρολ Όουτς, είτε με το καταφατικό "Ναι" και το "Μαμά", είτε τολμώντας να εκδώσει τα σπαρακτικά ημερολόγια της, αυτά στα οποία κατέγραφε όσα συνέβαιναν γύρω και μέσα στην ψυχή της από τα 13 ώς τα 33 της χρόνια.
"Πρέπει να διαβάζει κανείς την Καραπάνου όπως διαβάζουμε τον Ρεμπό ή τον Μπλέικ, όπως κοιτάμε την απόλυτη ομορφιά στο μάτι ενός τίγρη. Αυτή η εμμονή να μας απογυμνώνει απόλυτα από τα καθημερινά μας ρούχα, από όλες αυτές τις γελοίες μάσκες, αυτή η εμμονή την κάνει εκπληκτική συγγραφέα" έγραφε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός συγγραφέας Τζέρομ Τσάριν. Ήταν την εποχή που ο "Υπνοβάτης" της βραβευόταν στο εξωτερικό γοητεύοντας την κριτική επιτροπή. Γενικότερα ο ξένος τύπος αλλά και διάσημοι συγγραφείς δεν δίστασαν να την συγκρίνουν με τον Προυστ, τον Κοζίνσκι, τον Κάρολ, τον Μπέκετ και τον Κάφκα.
Πιο αμήχανη η κριτική στην Ελλάδα, καθώς τα μοντερνιστικά στοιχεία στο έργο της δεν μπορούσαν εύκολα να ενταχθούν στις όψιμες συλλογικότητες της μεταπολίτευσης. Ωστόσο ουδείς μπόρεσε να παρακάμψει τα βιβλία της, στα οποία η έντονες ψυχικές μεταπτώσεις αποτυπώθηκαν ως υψηλές στιγμές λογοτεχνικής δημιουργίας.
Η Μαργαρίτα Καραπάνου γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1946, αλλά μεγάλωσε ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γαλλία, ακολουθώντας τη μητέρα της, επίσης γνωστή συγγραφέα Μαργαρίτα Λυμπεράκη. Σπουδασε φιλοσοφία και κινηματογράφο στο Παρίσι και εργάστηκε ως νηπιαγωγός στην Αθήνα. "Η Κασσάνδρα και ο λύκος", το πρώτο της βιβλίο, κυκλοφόρησε το 1976 (Καστανιώτης) και ακολούθησαν "Ο υπνοβάτης" (Καστανιώτης 1997) και "Rien ne va plus" (Ερμής 1991), τα οποία κυκλοφόρησαν επίσης στην Αμερική, την Αγγλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία και πολλές άλλες χώρες. Στη συνέχεια εκδόθηκαν τα "Ναί" (1999), "Μαμά" (2004) μετά το θάνατο της μητέρας της, η δημόσια εξόμολόγηση "Μήπως" μαζί με την Φωτεινή Τσαλίκογλου, και πριν από μερικές ημέρες τα Ημερολόγια 1959-1979 "Η ζωή είναι αγρίως απίθανη".
Η κηδεία της Μαργαρίτας Καραπάνου θα γίνει την Παρασκευή στις 2 το μεσημέρι, από το Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
* Τη συνέντευξη που παραχώρησε η Μαργαρίτα Καραπάνου στην εκπομπή "Η ζωή είναι αλλού" της Εύης Κυριακοπούλου προβάλλει εκτάκτως η ΕΤ-1 σήμερα, ώρα 19.00.
Π. Κρημνιώτη, Η Αυγή, 04/12/2008
No comments:
Post a Comment