Friday, July 23, 2010

Το κόμικ «άλτερ έγκο» του Μπράντμπερι

  • Ο ενενηντάχρονος Αμερικανός συγγραφέας Ρέι Μπράντμπερι δηλώνει με το τρομακτικό χιούμορ που τον χαρακτηρίζει: «Εχω κατηγορηθεί γι' αυτό το ειδεχθές έγκλημα που επισύρει την εσχάτη των ποινών: έχω διαπράξει Αισιοδοξία».
«Ο Μόνταγκ, ο ήρωας, είμαι εγώ», αναφωνεί ο Ρέι Μπράντμπερι. Το συγκεκριμένο σκίτσο του Τιμ Χάμιλτον σε βάζει αμέσως στην πύρινη ατμόσφαιρα του «Φαρενάιτ 451»  

Αυτό το «τρελό τσίρκο» εικονοκλαστικής μυθοπλασίας γεννήθηκε στο Γουόκιγκαν του Ιλινόις, χωρίς να ακολουθήσει πανεπιστημιακές σπουδές, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν πίστευε σ' αυτές. «Δεν πιστεύω σε κολέγια και πανεπιστήμια. Πιστεύω στις βιβλιοθήκες, γιατί οι περισσότεροι σπουδαστές δεν διαθέτουν χρήματα», ήταν η αντίδρασή του. Ο ίδιος πήγαινε τρεις φορές την εβδομάδα σε βιβλιοθήκες επί μια δεκαετία και από εκεί απέκτησε τα υλικά με τα οποία έχτισε την προσωπική του μυθολογία.

Ως δημιουργός ξεκίνησε να δημοσιεύει σε φανζίν, από τα τέλη της δεκαετίας του '30, εμφανώς επηρεασμένος από τον Φλας Γκόρντον και τον Μπακ Ρότζερς, επιφανείς ήρωες των κόμικς που αναδύονταν από το λογοτεχνικό είδος της επιστημονικής φαντασίας. Χρειάστηκε περί τα δεκαπέντε χρόνια για να φτιάξει το πρώτο έργο, που θα του χαρίσει τη φήμη και την αιωνιότητα. Το σύντομο μυθιστόρημά του, όπως το χαρακτηρίζει, «Φαρενάιτ 451» θεωρήθηκε ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνήματα στην κατηγορία Ε.Φ. Ο Ρέι Μπράντμπερι δεχόταν αυτή την κατηγοριοποίηση: «Εχω κάνει μόνο ένα βιβλίο επιστημονικής φαντασίας, με βάση την πραγματικότητα, και αυτό είναι το "Φαρενάιτ 451". Η επιστημονική φαντασία είναι μια απεικόνιση της πραγματικότητας. Η φαντασία είναι μια απεικόνιση του εξωπραγματικού».

Το «Φαρενάιτ 451» μαζί με το «1984» του Τζορτζ Οργουελ και τον «Θαυμαστό νέο κόσμο» του Αλντους Χάξλεϊ αποτελούν μιαν άτυπη τριλογία, η οποία αναφέρεται στον ολοκληρωτισμό ενός μέλλοντος ελεγχόμενου από τα τηλεοπτικά μέσα και την κατασταλτική πολιτική στο όνομα του «κοινού καλού». Εν προκειμένω, στο «Φαρενάιτ 451» περιγράφεται μια κοινωνία όπου τα βιβλία είναι απαγορευμένα, η μνήμη και η γνώση αποτελούν έγκλημα και η αποχαύνωση του μέσου πολίτη στην τηλεθέαση, το υπέρτατο αγαθό. Αντί των πυροσβεστών, υπάρχουν πυροδότες, οι οποίοι έχουν ταχθεί να σώσουν την κοινωνία από «επικίνδυνα» βιβλία, ρίχνοντάς τα στην πυρά.

Ενώ είχε προηγηθεί η κινηματογραφική μεταφορά από τον Φρανσουά Τριφό το 1966, μόλις πέρσι ο εικονογράφος Τιμ Χάμιλτον ζήτησε από τον 89χρονο Ρέι Μπράντμπερι, να περάσει το «Φαρενάιτ 451» από την κατάσταση της ανεικονικής μυθοπλασίας στην κατάσταση της εικονικής εκδοχής του. Ετσι, στήθηκε ένα γκράφικ νόβελ, πάντα σύγχρονο και προφητικό, κι ας γράφτηκε το 1953. «Αυτό που κρατάτε στα χέρια σας τώρα», προειδοποιεί τον αναγνώστη στον πρόλογό του, «είναι μια ανανεωμένη εκδοχή ενός βιβλίου που ήταν κάποτε μια νουβέλα, που ήταν κάποτε ένα διήγημα, το οποίο με τη σειρά του ήταν μια βόλτα στο τετράγωνο, ένας νεκρός που σηκώνεται από τον τάφο και η τελική πτώση του οίκου των Ασέρ».

Το τι ακριβώς επινόησε, πενήντα έξι χρόνια μετά, το περιγράφει με το γνωστό μπραντμπερικό του ύφος: «Εβγαλα όλους τους χαρακτήρες μου επί σκηνής και τους πέρασα από τη γραφομηχανή μου, αφήνοντας τα δάχτυλά μου να διηγηθούν τις ιστορίες τους και να προλάβουν τα φαντάσματα άλλων ιστοριών από άλλες εποχές». Κουίζ: Με ποιον από τους ήρωές του ταυτίζεται ο Ρέι Μπράντμπερι; Δεν θέλετε να μάθετε; Προσέξτέ τον: Ο Μόνταγκ, ο ήρωας, είμαι εγώ, αλλά ένα μεγάλο κομμάτι του εαυτού μου βρίσκεται στην Κλάρις ΜακΚλέλαν, μια περισσότερο σκοτεινή πλευρά μου είναι ο πυραγός Μπίτι και οι φιλοσοφικές μου αναζητήσεις ενσαρκώνονται στο πρόσωπο του φιλόσοφου Φάμπερ». Κυκλοφορεί και η ελληνική έκδοσή του, έναν χρόνο μετά, από το «Μεταίχμιο», σε μετάφραση Αλέξη Καλοφωλιά. 

* Εν τω μεταξύ, οι εκδόσεις «Αγρα» ανακοίνωσαν την έκδοση ενός άγνωστου έργου του Ρέι Μπράντμπερι. Τη συλλογή διηγημάτων «Πέθανε ο σκύλος, κατά τ' άλλα όλα καλά», σε μετάφραση Βασίλη Δουβίτσα. Εδώ, ένας ρομαντικός της παλιάς σχολής, ο οποίος νοσταλγεί το χρυσό παρελθόν των μύθων, είναι εφοδιασμένος μ' όλες εκείνες τις ικανότητες, ώστε να φανταστεί μια δυστοπία.

INFO: «Φαρενάιτ 451» (Γρηγόρης) και (Παρά Πέντε), «Ιστορίες από την κρύπτη» (Modern Times), «Κρασί από πικραλίδα» (Καστανιώτης), «Κάτι κολασμένο έρχεται προς τα 'δώ» (Αίολος), «Ο θάνατος είναι μοναχική υπόθεση», «Τα χρονικά του Αρη», «Ο εικονογραφημένος άνθρωπος» (Απόπειρα). *

No comments: