Βιβλία για το καλοκαίρι [Β΄]

• Του ΑΝΤΑΙΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗ

Κάποια τελευταία βιβλία που δεν χώρεσαν στα δύο προηγούμενα αφιερώματα.

Ιταλικά διηγήματα. Όταν ο νεαρός Ίταλο Καλβίνο κατέβηκε από το βουνό, έπιασε δουλειά στην Ουνιτά και ερωτεύτηκε δύο γυναίκες ταυτόχρονα, ήξερε ήδη ότι θα γίνει συγγραφέας. Και ρίχτηκε στη συγγραφή μιας σειράς διηγημάτων μετασχηματίζοντας σε λογοτεχνική ύλη ιστορίες από τον πόλεμο αλλά και τη ζωή μετά τον πόλεμο. Αποτέλεσμα η συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Τελευταίο έρχεται το κοράκι» (εκδ. Καστανιώτη), ένα αστραφτερό έργο, ένα είδος «πρόβας τζενεράλε» για την ποικιλία θεμάτων και στιλ που θα τον κάνει διάσημο σε όλο τον κόσμο.

Αμερικανικό μυθιστόρημα. Από τους σπουδαίους σύγχρονους συγγραφείς των ΗΠΑ, ο Ντον ΝτεΛίλλο γράφει αυτή τη φορά για το μεγάλο αμερικανικό τραύμα: την 11η Σεπτεμβρίου. Πρωταγωνιστές σ' αυτό το «Άνθρωπος σε πτώση» (μτφρ. Έφη Φρυδά, εκδ. Εστία) είναι μια τριμελής οικογένεια, όπου το κάθε μέλος αντιμετωπίζει διαφορετικά την απώλεια, την οδύνη, το φόβο και την καταστροφή του αμερικανικού ονείρου.

Σερβικό μυθιστόρημα. Ο Ντανίλο Κις ήταν ο συγγραφέας που μετάγγισε στην ορθόδοξη συντηρητική πατρίδα του όλο τον αέρα του ευρωπαϊκού λογοτεχνικού μοντερνισμού. Με μια πολύ προσωπική γλώσσα, όπου το ατομικό αλληλοσυμπληρώνεται με το συλλογικό, έδωσε μια σειρά από μυθιστορήματα που έχουν φανατικούς φίλους σε όλο τον κόσμο. Η «Κλεψύδρα» (μτφρ. Μαρία Κεσίνη, εκδ. Κέδρος) είναι από τα γνωστότερα έργα του Κις, ίσως και από τα πιο αυτοβιογραφικά του. Το θέμα του έχει σχέση με τους επιζώντες του παγκόσμιου πολέμου - φαντάσματα μιας εποχής που σκότωσαν για πάντα οι σφαίρες.

Γαλλικό νουάρ. Μια νεκρή ηλικιωμένη γυναίκα, ένας καθηγητής μαθηματικών που δεν πείθεται με την εκδοχή της ληστείας, ένας Έλληνας γείτονας, δύο Ρώσοι μαφιόζοι, μια ξεροκέφαλη κοκκινομάλλα κι ένας σκύλος. Τόπος, η πόλη των μεταναστών, η Μασσαλία. Όσοι αγάπησαν τον Ζαν Κλωντ Ιζζό, θα αγαπήσουν και το «Ένας Τσετσένος σκύλος» (μτφρ. Αλίκη Κεραμιδά, εκδ. Πόλις) αφού θα βρουν ένα καλό νουάρ με την τυπική συνταγή του μυστηρίου και τις άφθονες κοινωνικοπολιτικές παρατηρήσεις.

Ελληνικό μυθιστόρημα. Η αντίστροφη κατάσταση: ένας γέρος επιτίθεται χωρίς λόγο σε έναν πολύ νεότερό του άντρα και προσπαθεί να τον στραγγαλίσει: αλλά αυτοί οι δύο μοιάζουν πολύ - μόνο η ηλικία και η γλώσσα τους χωρίζουν. Με τα μεγάλα θέματα της ταυτότητας και του χρόνου καταπιάνεται αυτή τη φορά ο Ανδρέας Μήτσου σ' αυτό το «Ο αγαπημένος των μελισσών» (εκδ. Καστανιώτη), με ένα ύφος που αιωρείται διαρκώς ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό. Από τα καλύτερα βιβλία του συγγραφέα.

Ελληνικό αυτοβιογραφικό. Η Αθηνά Κακούρη γράφει δύο ειδών πεζογραφήματα: αστυνομικά διηγήματα και ιστορικά μυθιστορήματα. Και είναι φυσικό, όταν κλήθηκε να γράψει για την πετυχημένη σειρά που επιμελείται ο Μισέλ Φάις «Η κουζίνα του συγγραφέα», τα αυτοβιογραφικά της βέλη να στοχεύουν στην ιστορία. Στο «Με τα χέρια σταυρωμένα...» (εκδ. Πατάκη) η ηλικιωμένη σήμερα συγγραφέας θυμάται το κοριτσάκι που ήτανε (σε μια όμορφη Πάτρα που, φευ, δεν υπάρχει πια) πάντα μέσα στο ιστορικό-κοινωνικό πλαίσιο, το ίδιο αυτό πλαίσιο που θα της επιτρέψει να γράψει τα καλύτερα βιβλία της.

Ξένη ποίηση. «Του φαύνου η σάρκα δεν μας ανήκει, / μήτε του αγίου τ' όραμα. / Αντί όστιας έχουμε τον τύπο· αντί περιτομής την ψήφο.» Ο Έζρα Πάουντ παρέδωσε στο κοινό το «Χιού Σέλγουιν Μώμπερλυ» (μτφρ. και εισαγωγή Χάρη Βλαβιανού, εκδ. Πατάκη) γύρω στα 1926. Ένα δύσκολο νεωτερικό έργο, με αρκετά σκοτεινά σημεία ικανά να τρελάνουν τους ερευνητές, ένα είδος απάντησης της ολιγόλογης ποίησης στην πολυσέλιδη πεζογραφία. Η έκδοση είναι δίγλωσση (που σημαίνει ότι ο μεταφραστής καθόλου δεν φοβάται τη σύγκριση με το πρωτότυπο) και ενισχυμένη με ένα σπάνιο CD, με τον ποιητή να απαγγέλλει το ποίημά του. Μια σημαντική έκδοση.

Ελληνικό δοκίμιο. Το κλασικό ή το ηλεκτρονικό βιβλίο; Η αδικαιολόγητα, προς το παρόν, μεγάλη συζήτηση που γίνεται γύρω από το θέμα (οι εφημερίδες έχουν ανάγκη από «εύπεπτα» θέματα που να δίνουν την αίσθηση του προβληματισμού) βρίσκει στο βιβλίο αυτό που επιμελήθηκε ο Γιώργος Ε. Δαρδανός τις σωστές του διαστάσεις. Στο «Σελίδες στην οθόνη ή σε χαρτί» (εκδ. Gutenberg) ο Δαρδανός αφενός συγκέντρωσε μια σειρά από δημοσιευμένα κείμενα σχετικά με το θέμα, αφετέρου έδωσε την ευκαιρία σε μια σειρά από ανθρώπους των γραμμάτων να γράψουν τη γνώμη τους για το θέμα. Το βιβλίο ολοκληρώνεται με ένα παράρτημα για το καυτό θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων στην εποχή του ηλεκτρονικού βιβλίου.

• Η ΑΥΓΗ: 18/07/2010