Thursday, July 15, 2010

Το ταξίδι ξεκινάει στη φαντασία

  • Τα καλύτερα ταξίδια είναι εκείνα που δεν κάναμε ποτέ με βαλίτσα και σακίδιο στον ώμο. Είναι εκείνα που ολοκληρώθηκαν στον καναπέ μας, με τα μάτια μισόκλειστα, βουλιάζοντας στον φαντασιακό χώρο ενός μύθου, ξεφυλλίζοντας τις σελίδες ενός βιβλίου, φυλλομετρώντας φωτογραφίες σε περιοδικά και φυλλάδια για τόπους που ερεθίζουν τη φαντασία μας, για θρύλους που σκανδαλίζουν το θυμικό μας.
Αυτό είναι το θέμα ενός από τα διηγήματα του Αντώνη Σαμαράκη. Ομως αυτή είναι και μια μεγάλη αλήθεια - κι όχι μόνο σε καιρούς οικονομικής, συναισθηματικής ή συνολικής κρίσης. Ομως ακόμα κι αν ετοιμάσουμε τελικά τις βαλίτσες μας για την Κωνσταντινούπολη, την Ταγγέρη, τη Μασσαλία, τη χερσόνησο Γιουκατάν, τη Δήλο, το Περού ή τις νήσους Φερόα, και πάλι το ταξίδι έχει ξεκινήσει μέσα μας - ποιος ξέρει από πότε... Ας φυλλομετρήσουμε λοιπόν βιβλία που μας ταξιδεύουν σε άλλα μήκη και πλάτη της Γης, με τη γραφίδα των ταλαντούχων ονειρευτών τους.

***Ζαν Κοκτώ Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες - το πρώτο μου ταξίδι
μτφρ.: Φωτεινή Παπαρήγα, εκδόσεις Κέδρος, σελ. 288, ευρώ 13,06
Ο Ζαν Κοκτώ (1889-1963) είναι μύθος, αφού το ταλέντο και η αμφιταλαντευόμενη προσωπικότητά του δεν περιορίστηκαν σε ένα είδος, αλλά άλωσε την ποίηση, το μυθιστόρημα, το θεατρικό έργο, την κριτική, τη ζωγραφική και τη σκηνοθεσία του κινηματογράφου. Ο συγγραφέας του «Οπίου» και της «Ανθρώπινης Φωνής» (που ερμήνευσε -συν τοις άλλοις- η ανεπανάληπτη Ελλη Λαμπέτη), ξεκινάει στις 28 Μαρτίου 1936 ένα προκλητικό ταξίδι στα ίχνη του Φιλέα Φογκ και του Πασπαρτού, επιχειρώντας το δικό τους «Γύρο του κόσμου σε 80 ημέρες». Ορόσημα και σταθμοί στην οδύσσεια πορεία τους: η Ρώμη, η Αθήνα, το Κάιρο, το Πεκίνο, το Χονγκ-Κονγκ, η Νέα Υόρκη. Αλλά και η Αλεξάνδρεια δεν θα μπορούσε να λείπει από αυτή την εσωτερική εξερευνητική διαδικασία στον σκληρό έξω κόσμο, αυτόν που συνηθίζουμε να λέμε «πραγματικότητα». Και που πάντα μας αναγκάζει να γυρίσουμε στη γαλήνη του εσωτερικού μας κόσμου, όπως ο κοχλίας αναπαύεται στα εσωτερικά τοιχώματα των σπειρών του κελύφους του.

***Γιάννης Ξανθούλης Κωνσταντινούπολη των ασεβών μου φόβων, 
μυθιστορία, εκδόσεις Μεταίχμιο, σ. 272, ευρώ 18,08
Η πένα του Γιάννη Ξανθούλη είναι οικεία στο ευρύ κοινό, μέσα από τις σελίδες της «Ελευθεροτυπίας», μέσα από τα ευπώλητα βιβλία του κι από τα ερτζιανά, που φέρνουν τη φωνή του στο σπίτι και στο «εσωτερικό αυτί» μας. Φιλοπαίγμων, αλλά όχι ελαφρός, χαριτωμένος, αλλά ποτέ γελωτοποιός, σαρκαστικός, αλλά ποτέ άδικος. Σε αυτή του τη «μυθιστορία» -όπως τη λέει- αποδεικνύει ότι δεν γίνεται να ταξιδέψουμε στη σύγχρονη Κωνσταντινούπολη χωρίς να περπατάμε ταυτόχρονα στη θρυλική Βασιλεύουσα. Οι συγκρίσεις, οι συμφυρμοί, τα λοξά κοιτάγματα και τα παραπατήματα της Λογικής δημιουργούν ένα άλλο τοπίο, που εντάσσεται καθ' ολοκληρίαν στον φαντασιακό χωρόχρονο. Διαβάστε το με περισυλλογή. Από τις εκδόσεις Μεταίχμιο κυκλοφορεί κι ο συγκεντρωτικός τόμος Κωνσταντινούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, σε επιμέλεια του ιδιότυπου και ιδιοφυούς συγγραφέα.

***Γιάγκος Οικονομίδης Διπλωματικές ιστορίες
εκδόσεις Gema, σ. 239, ευρώ 20
Ο διπλωμάτης Γιάγκος Οικονομίδης, που γεννήθηκε το 1951 στο Λονδίνο και σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες, επιχειρεί στο πρώτο του βιβλίο να μας ξεναγήσει σε τόπους που γνώρισε κατά τη θητεία του στο υπουργείο Εξωτερικών: Νεπάλ, Ινδία, Χάρβαρντ, οι καταρράκτες της Βικτόριας, οι βάλτοι του ποταμού Οκαβάνγκο αλλά και τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ με τους θρυλικούς βασιλιάδες, η Αθήνα που δέχεται την επίσκεψη του Νέλσον Μαντέλα, μέσα από δεκαέξι ιστορίες που διαδραματίζονται σε δεκαπέντε χώρες και τέσσερις ηπείρους. Μετά τον επίσης διπλωμάτη Γιώργο Βέη, που βραβεύτηκε για τις επιδόσεις του στην υψηλών προδιαγραφών ταξιδιωτική λογοτεχνία, ακόμα ένας λογοτέχνης-διανοητής βγήκε στον δύσκολο δρόμο για την προσωπική «Ιθάκη» του. Ας τον παρακολουθήσουμε εκ του σύνεγγυς.

***Δημήτρης Γ. Στεφανάκης Συλλαβίζοντας το καλοκαίρι
μυθιστόρημα, εκδόσεις Πατάκη, σ. 288, ευρώ 15
Ο μεταφραστής και μυθιστοριογράφος Δημήτρης Γ. Στεφανάκης, που γεννήθηκε το 1961 και σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, μετά το βιβλίο του «Οι μέρες της Αλεξάνδρειας» (εκδόσεις Πατάκη, 2007), έρχεται σε αυτό το γεμάτο φως και Ελλάδα πόνημά του να μας ταξιδέψει στις Κυκλάδες και στη Μύκονο του μύθου, παρέα με τον Αλμπέρ Καμύ, μια νεαρή δημοσιογράφο, έναν αιρετικό επιστήμονα που επιθυμεί διακαώς να δικαιωθεί, έναν αποτυχημένο συγγραφέα που ψάχνει εναγωνίως την έμπνευση και πολλούς - πάμπολλους αναγνώστες που γυρεύουν μιαν ανάπαυλα από τη συσσωρευμένη κατάθλιψη που τους προκαλούν τα τεχνηέντως εξυφασμένα καταστροφολογικά σενάρια παντός τύπου και κοπής. Η Ζωή και ο Θάνατος, ο Ερωτας και η Τέχνη του Λόγου, η αναζήτηση της Αλήθειας και τα ερεβώδη βάθη του ατομικού και συλλογικού ασυνείδητου, μέσα από ένα βιβλίο που θα σας «ταξιδέψει».

***Christos Tsiolkas Νεκρή Ευρώπη
μτφρ.: Νίκη Προδρομίδου, εκδόσεις Printa, σ. 448, ευρώ 20
Ενα πραγματικά ερεβώδες βιβλίο, κόντρα στις προκαταλήψεις και στα ωραιοποιητικά στερεότυπα παντός είδους, από έναν αριστερό ομοφυλόφιλο ομογενή, που γεννήθηκε το 1965 στη Μελβούρνη, και θεωρείται ένας από τους πολλά υποσχόμενους μυθιστοριογράφους της Αυστραλίας. Η «γηραιά ήπειρος» δέχεται την εικονοκλαστική ματιά και το απομυθοποιητικό νυστέρι του Χρήστου Τσιόλκα, παιδιού Ελλήνων εργατών που πήγαν στη Μελβούρνη για να δουλέψουν. Με αυτό το προκλητικά αιρετικό βιβλίο του κέρδισε το βραβείο της εφημερίδας The Age, ενώ με το πρόσφατο βιβλίο του «Το χαστούκι» («The Slap») βραβεύτηκε ως ο καλύτερος συγγραφέας των χωρών-μελών της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Φαίνεται ότι «έξω πάμε καλά», φτάνει να εγκαταλείψουμε τη μεμψιμοιρία και να βάλουμε για πάντα στην ντουλάπα τα φαντάσματα του παρελθόντος που μας στοιχειώνουν, αδικούν το παρόν κι αφυδατώνουν το μέλλον μας.

No comments: