Saturday, March 28, 2009

Οψιμες... λογοτεχνικές ανησυχίες στον Τύπο με αφορμή την αυτοκτονία του γιου της Πλαθ

Sylvia Plath (27 Οκτ., 1932–11 Φεβρ., 1963)
Οταν η ποίηση γίνεται θέαμα

«Για σένα η Σίλβια Πλαθ είναι ένα θέμα φιλολογικής συζήτησης, ένα ποιητικό/υπαρξιακό φαινόμενο - βασικά δεν δίνεις δεκάρα για όσα έκανε και βρίσκεις συναρπαστική κάθε νέα λεπτομέρεια. Για τη Φ. και τον Ν. όμως... η εικόνα τους για εκείνη -όλα όσα έκανε και ήταν- θα διαμορφώσει τις ζωές τους», έγραφε στην επιστολή του προς τον Α. Αλβάρες, μελετητή της αυτοκτονίας, ο Βρετανός ποιητής και σύζυγος της Αμερικανίδας ποιήτριας, Τεντ Χιουζ, το 1971. Ο Ν. ήταν ο γιος του πολυτάραχου ζευγαριού, Νίκολας Χιουζ, ο οποίος αυτοκτόνησε την περασμένη Δευτέρα στην Αλάσκα. Ηταν 47 ετών, βιολόγος και έπασχε από κατάθλιψη.

Σαραντα έξι χρόνια νωρίτερα είχε δώσει τέλος στη ζωή της η μητέρα του, στο διπλανό δωμάτιο από εκείνο που κοιμόταν ο Νίκολας, μωρό ακόμη, με την αδερφή του, Φρίντα. Σαράντα χρόνια νωρίτερα είχε αυτοκτονήσει εξάλλου η Ασια Γουέβιλ, δεύτερη γυναίκα του Χιουζ, τον οποίο οι φεμινίστριες θεωρούσαν ανέκαθεν ηθικό αυτουργό αμφότερων των αυτοκτονιών.

Εκδηλη έλλειψη τακτ

«Κατά μάνα κατά κύρη» έγραψε με έκδηλη έλλειψη τακτ ο βρετανικός ταμπλόιντ Τύπος, που απέκτησε όψιμες... λογοτεχνικές ανησυχίες αυτήν την εβδομάδα. «Η κατάρα της Πλαθ» ήταν ένας ακόμη τίτλος που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον για να συντηρήσει τη μυθολογία γύρω από το ζεύγος Πλαθ - Χιουζ. Η ζωή τους έγινε ταινία με τίτλο «Σίλβια» και πρωταγωνίστρια την Γκουίνεθ Πάλτροου. Η σύνθετη σχέση τους ενίοτε επισκίασε το πολυσχιδές έργο των δύο ποιητών. Ο ίδιος ο Χιουζ αποκαλούσε την Πλαθ τη μεγαλύτερη Αμερικανίδα ποιήτρια μετά την Εμιλι Ντίκινσον, ενώ ο Χιουζ ορίστηκε εθνικός ποιητής της Αγγλίας το 1984 μέχρι τον θάνατό του, το 1998.

Αν η Πλαθ είχε πεθάνει από βαθιά γηρατειά, το πιθανότερο είναι πως το όνομά της θα φιγουράριζε μόνο σε εξειδικευμένα περιοδικά και όχι στα πρωτοσέλιδα της Daily Mail. To γεγονός όμως ότι πέθανε μόλις 30 ετών, βάζοντας το κεφάλι της στον φούρνο ενώ ήταν ανοιχτό το γκάζι, ξύπνησε τις κανιβαλικές διαθέσεις των ΜΜΕ. Η μακάβρια λεπτομέρεια ότι τοποθέτησε βρεγμένα ρούχα στις χαραμάδες για να προστατεύσει τα παιδιά της που κοιμόντουσαν ανυποψίαστα στο διπλανό δωμάτιο πρόσθεσε λίγο ακόμη δράμα στον θάνατό της.

Στις επιστολές του Τεντ Χιουζ που κυκλοφόρησαν το 2007 από τον εκδοτικό οίκο Faber and Faber είναι σαφής η αγωνία του να κρύψει από τα παιδιά του το γεγονός πως η μητέρα τους αυτοκτόνησε. Οταν ο Ρίτσαρντ Μέρφι έγραψε ένα ποίημα για τη Σίλβια Πλαθ, ο Χιουζ του έγραψε: «Μου αρέσει το ποίημα, αλλά θα ήθελα να σε παρακαλέσω να παραλείψεις την αναφορά στον τρόπο που πέθανε. Η βασική δυσκολία έγκειται στην αντίδραση της Φρίντα και του Νικ». Ο Τεντ Χιουζ έτρεφε μεγάλη αδυναμία στην κόρη του Φρίντα, ενώ τις περισσότερες φορές έμοιαζε να αναφέρεται στον Νικ περισσότερο από υποχρέωση. Το δε κοινό τους ενδιαφέρον -όπως προκύπτει από την αλληλογραφία τους- ήταν το... ψάρεμα.

Στους επικήδειους και τα ρεπορτάζ των εφημερίδων περιορισμένες είναι οι αναφορές στην προσωπικότητα και το έργο του Νικ Χιουζ. Το τέκνο των «καταραμένων» γονιών παρουσιάζεται περίπου ως προορισμένο να πεθάνει. Από γεννησιμιού του. Ελάχιστες ήταν οι συνετές φωνές που επισήμαναν απλά ότι η κατάθλιψη είναι κληρονομική. Και ότι συνεπώς είναι αυξημένες οι πιθανότητες να αυτοκτονήσει το παιδί ενός αυτόχειρα.

  • Της Ξενιας Kουναλακη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 28/03/2009

No comments: