"Συναντήσεις" κορυφής στο νέο βιβλίο του Μ. Κούντερα: "Ας μην ξεχνάμε τους δολοφόνους"

• Γιατί επέλεξε ο Μίλαν Κούντερα τον δρόμο του μυθιστορήματος; Γιατί, όπως εξηγεί ο ίδιος, μόνον η τέχνη «διαθέτει ως μόνη βεβαιότητα τη σοφία της αβεβαιότητας». Ο Κούντερα δεν δίνει ποτέ συνεντεύξεις. Δίνει, τουλάχιστον, αραιά και πού, κείμενα δοκιμιακά, που λειτουργούν ως κρυφός φωτισμός που αποκαλύπτει κάτι από τον εαυτό του. Όπως το καινούργιο του δοκίμιο με τίτλο «Une rencontre» (Μία συνάντηση), που θα κυκλοφορήσει στη Γαλλία στις 26 Μαρτίου.

• Δεν πρόκειται πάντως για μία, αλλά για πολλές συναντήσεις: ο Γαλλοτσέχος συγγραφέας αναλύει και εξηγεί την αγάπη και τον σεβασμό του για συγγραφείς όπως οι Φίλιπ Ροθ, Εμέ Σεζέρ, Μαλαπάρτε, Σελίν, Ανατόλ Φρανς. Για ζωγράφους όπως ο Φράνσις Μπέικον με τις «βίαιες κινήσεις», για συνθέτες όπως ο Μπετόβεν αλλά και ο Ιάννης Ξενάκης, για κινηματογραφιστές όπως ο Φελίνι. Συγκροτεί το δικό του πάνθεον δηλαδή, που πολλές φορές έχει απροσδόκητες πλευρές. Όπως στην περίπτωση του νομπελίστα Ανατόλ Φρανς που, μετά τον θάνατό του, το 1924, κατεδαφίστηκε κυριολεκτικά από τους υπερρεαλιστές. Για εκείνον όμως, ο Ανατόλ Φρανς είναι καλύτερος από τον Όργουελ του «1984».

• «Όταν ήμουν νέος», γράφει, «προσπαθούσα να βρω τον προσανατολισμό μου σε έναν κόσμο που εκείνη την ώρα έπεφτε στην άβυσσο μιας δικτατορίας, της οποίας τη συγκεκριμένη πραγματικότητα δεν είχε προβλέψει, θελήσει, φανταστεί κανείς, και πολύ περισσότερο εκείνοι ακριβώς που είχαν επιθυμήσει και πανηγυρίσει την άφιξή της: το μόνο βιβλίο που στάθηκε ικανό να μου πει κάτι διαυγές γι΄ αυτόν τον άγνωστο κόσμο ήταν το "Οι θεοί διψούν" του Ανατόλ Φρανς», λέει.

• Ένα βιβλίο που τοποθετεί τη δράση του λίγο μετά τη Γαλλική Επανάσταση, στα 1793, και αποκαθηλώνει κάθε είδους απολυταρχισμό. Η «Συνάντηση» είναι το τέταρτο δοκιμιακό έργο του Κούντερα, μετά τα «Τέχνη του μυθιστορήματος» (1986), «Προδομένες διαθήκες» (1993), «Η κουρτίνα» (2005). Με τον καιρό, γίνεται όλο και πιο αυστηρός με τις «αλήθειες»: «Χρειάζεται μεγάλη ωριμότητα για να γίνει αντιληπτό ότι η άποψη που υπερασπιζόμαστε δεν είναι παρά η υπόθεση που εμείς προτιμούμε περισσότερο», εξηγεί. «Υπόθεση κατ΄ ανάγκην ατελής, πιθανόν πρόσκαιρη, που μόνο όσοι έχουν πραγματικά παρωπίδες μπορούν να τη θεωρήσουν βεβαιότητα ή αλήθεια».

ΙΝFΟ
Τα βιβλία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις της Εστίας.

Το φρικτό μεγαλείο μιας σύνθεσης

• Ο Μίλαν Κούντερα γράφει και για τα εγκλήματα που ξεχνιούνται, ακόμη και τα πιο μεγάλα. Και παίρνει αφορμή από τον διάλογο που είχε με έναν φίλο του: «Μήπως γνωρίζεις "Έναν επιζώντα από τη Βαρσοβία;"- "Έναν επιζώντα; Ποιον;". Δεν ήξερε για τι πράγμα μιλούσα. Ωστόσο, το "Ένας επιζών από τη Βαρσοβία", ορατόριο του Σένμπεργκ, είναι η μεγαλύτερη στιγμή που η μουσική αφιέρωσε στο Ολοκαύτωμα.

• Όλη η υπαρξιακή ουσία του δράματος των Εβραίων του 20ού αιώνα φυλάσσεται εκεί ζωντανή. Σε όλο της το φρικτό μεγαλείο. Σε όλη της τη φρικτή ομορφιά. Δίνουμε μάχη να μην ξεχαστούν οι δολοφόνοι. Και τον Σένμπεργκ, αυτόν τον ξεχάσαμε».

• Ευτυχώς πάντως για τον ίδιο τον συγγραφέα της «Αβάσταχτης ελαφρότητας του είναι», μάλλον ξεφούσκωσε και το θέμα της καταγγελίας, στον τσέχικο Τύπο, περί «κατάδοσης» κάποιου στην Πράγα το 1950, από τον διάσημο σήμερα συγγραφέα. Είτε ήταν αλήθεια είτε ψέμα είτε υπερβολή, φαίνεται ότι κι αυτό ξεχάστηκε. [ΤΑ ΝΕΑ: Δευτέρα 23 Μαρτίου 2009]