Ο Φρανσουά Μπεγκοντό σίγουρα δεν θα αντιμετωπίσει πρόβλημα ανεργίας. Καθηγητής γαλλικών στο Παρίσι, έγινε συγγραφέας μεταφέροντας τις εμπειρίες του από τις σχολικές αίθουσες στο βιβλίο του «Ανάμεσα στους τοίχους», στο οποίο βασίστηκε ο σκηνοθέτης Λοράν Καντέ για την ομώνυμη ταινία του, που βραβεύτηκε φέτος με Χρυσό Φοίνικα στις Κάνες. Μάλιστα, έχρισε τον Μπεγκοντό πρωταγωνιστή.
Ο ίδιος δεν δυσκολεύτηκε να μπει στο πετσί του ρόλου, αφού στην ουσία έπαιζε τον ίδιο του τον εαυτό. Με την ταινία «Ανάμεσα στους τοίχους» ανοίγουν οι «Νύχτες Πρεμιέρας», την ερχόμενη Τετάρτη, ενώ η προβολή στις αίθουσες προγραμματίζεται για τις 23 Οκτωβρίου. Διαβάζοντας το βιβλίο του Μπεγκοντό που θα κυκλοφορήσει αύριο από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο», ξαφνιάζεσαι ευχάριστα με τον τρόπο που σκιαγραφεί τον μικρόκοσμο ενός πολυφυλετικού σχολείου σε ένα από τα πιο φτωχικά προάστια του Παρισιού. Δεν πρόκειται για μυθιστόρημα, αλλά για ντοκουμέντο, αφού η πλοκή απουσιάζει και η αφήγηση αποτελεί το συμπλήρωμα, ενώ τον κύριο λόγο έχουν οι διάλογοι ανάμεσα στον καθηγητή και τους μαθητές του γυμνασίου. Ο ήρωας, ο ίδιος ο Μπεγκοντό, είναι ένας ασυνήθιστος καθηγητής γαλλικών, που περιγράφει με άμεση, ζωντανή γλώσσα την κωμικοτραγική καθημερινότητά του μέσα από τις σχέσεις που χτίζει λίγο λίγο με τους δύσκολους μαθητές του, στη διάρκεια μιας σχολικής χρονιάς.Τα παιδιά προέρχονται από διαφορετικές κουλτούρες και από οικογένειες με χαμηλό εισόδημα και μόρφωση, όμως είναι ενθουσιώδη, έτοιμα για περιπέτεια, έξυπνα, παρορμητικά αλλά και αυθάδη. Η ανήσυχη εφηβεία τα οδηγεί μερικές φορές στα άκρα. Αλλ' αυτό μπορεί να βάλει φρένο στο πείσμα του καθηγητή να τους δώσει τα εφόδια για να αντιμετωπίσουν με καλύτερες προοπτικές το αύριο και να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους;Ο συγγραφέας περιγράφει τους μαθητές του, που όπως τα περισσότερα παιδιά της ηλικίας τους φοράνε Nike, μπλουζάκια με σλόγκαν, σκουλαρίκια στη μύτη και προσπαθούν να ξεχωρίσουν είτε με την εμφάνισή τους είτε με τη μαγκιά. Ο πιο δύσκολος είναι ο Σουλεϊμάν: «Είμαι μάλλον ήσυχος και ντροπαλός μέσα στην τάξη και στο σχολείο. Εξω όμως γίνομ' άλλος άνθρωπος: παίρνω ανάποδες», περιγράφει ο ίδιος τον εαυτό του σε μια σελίδα τετραδίου.Στον Κούμπα αρέσουν τα φιλολογικά: «Οι άλλοι λένε ότι έχω άσχημο χαρακτήρα, εξαρτάται όμως από το πόσο σεβασμό μου δείχνει κανείς». Στον Ντζιμπρίλ από το Μάλι αρέσει το γυμνάσιο, «αφού οι καθηγητές μάς αφήνουν ήσυχους, εκτός απ' όταν το παρακάνουμε». Η Φρίντα θέλει να γίνει δικηγόρος για να υπερασπίζεται τους αδύναμους, ο Μεζούτ είναι αθεράπευτα ανορθόγραφος, ο Μινγκ που ήρθε από την Κίνα είναι λιγομίλητος επειδή ντρέπεται για τα γαλλικά του.Ανάμεσα στους τέσσερις τοίχους της τάξης του Μπεγκοντό δεν ακούγεται μόνο η παράδοση του μαθήματος. Μιλάνε για τους αρχαίους Ελληνες τραγικούς αλλά και για χέβι μέταλ, αναλύουν τη λέξη «αφορισμός» αλλά και την αργκό «σαβουρόφτυμα», συζητάνε για τον ρατσισμό, τον αντισημητισμό, τον κομμουνισμό, για το Ραμαζάνι και την κινέζικη πρωτοχρονιά, περνούν από το μπάσκετ και τις αγωνιστικές μηχανές στην 11η Σεπτεμβρίου...
Ο καθηγητής γίνεται ένας μοντέρνος Σωκράτης, που με τη μέθοδο της μαιευτικής επιχειρεί, μέσα από ερωτήσεις που συχνά ιντριγκάρουν, όχι μόνο να διδάξει τους μαθητές του αλλά και ν' αποκαλύψει τον καλύτερο εαυτό τους. Σε πνεύμα ελευθερίας, δίνοντάς τους όμως να καταλάβουν ότι και αυτή έχει τα όριά της.«Τους κεντρίζω, αλλά παραδέχομαι ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να με σαρκάσουν ή να με αμφισβητήσουν», έχει πει ο συγγραφέας. «Ο καθηγητής δεν είναι πάντα κυρίαρχος του παιχνιδιού. Βάζει ερωτήσεις που τρυπάνε τα κόκαλα, αλλά και οι μαθητές τον δυσκολεύουν με τις ερωτήσεις τους». Οπως για παράδειγμα όταν τον ρωτούν εάν είναι «ομοφυλόφιλος» ή αν έχει χαρακτηρίσει δύο μαθήτριες «τσούλες»...Ο Λοράν Καντέ είχε στο νου του να γυρίσει μια ταινία για τη σχολική ζωή όταν συνάντησε τον Φρανσουά Μπεγκοντό σε μια εκδήλωση να παρουσιάζει το βιβλίο του. «Ηταν μια έκπληξη. Επιτέλους ένας καθηγητής δεν έγραφε για τα χρόνια της δικής του εφηβείας και δεν παρουσίαζε το σχολείο σαν ζούγκλα ή τα παιδιά σαν "φυτά"», λέει ο βραβευμένος σκηνοθέτης. Ετσι ήρθαν κι έδεσαν οι ιδέες τους: «Θίγονται ζητήματα όπως η ισότητα και η ανισότητα, η δύναμη και η εξουσία, η περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός. Το σχολείο είναι ένας μικρόκοσμος της κοινωνίας μας».
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 7 - 14/09/2008
No comments:
Post a Comment