Κυριαρχεί στα στατιστικά στοιχεία, μονοπωλεί όμως και τα φοβικά συναισθήματα των πολιτών. Η έξαρση της εγκληματικότητας δεν περιορίζεται μόνο στην ποσοτική ανάγνωση και στην άθροιση των στοιχείων. Έχει κι άλλες πλευρές, οι οποίες αφορούν τις νέες κοινωνικές συνθήκες διαβίωσης στις μεγαλουπόλεις, τις πολιτικές ανακατατάξεις στον πλανήτη, το πολυφυλετικό ανακάτεμα των πληθυσμών και των κρατών. Είναι οι πλευρές που αφορούν τις κοινωνικές και τις πολιτικές επιστήμες, δεν αφήνουν όμως καθόλου αδιάφορη και τη λογοτεχνία.
Δεύτερος τόμος
Ο δεύτερος τόμος με τα «Ελληνικά Εγκλήματα» (εκδ. Καστανιώτης) συγκεντρώνει παλαιότερους και νεότερους συγγραφείς που τους απασχολούν οι αστυνομικές ιστορίες, το μυστήριο και ο κόσμος των θυτών και των θυμάτων. Σ’ αυτόν τον δεύτερο τόμο των αστυνομικών διηγημάτων, πολύ περισσότερο από τον πρώτο που κυκλοφόρησε πριν από δύο χρόνια, οι συγγραφείς βάζουν στο ρόλο του θύτη συμμορίες, εγχώριες ή διεθνείς, μαφιόζικα κυκλώματα, συνεργασίες ποινικών εγκληματιών με μέλη του αντιεξουσιαστικού χώρου, «εισαγωγές» συμμοριών από τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ... Μέχρι και η απόδραση του Παλαιοκώστα με το ελικόπτερο από τις φυλακές Κορυδαλλού έγινε πλέον στοιχείο της μυθοπλασίας!
«Δράστες» αυτή τη φορά των αστυνομικών ιστοριών ήταν οι συγγραφείς Παναγιώτης Αγαπητός, Ανδρέας Αποστολίδης, Σέργιος Γκάκας, Τιτίνα Δανέλλη, Αθηνά Κακούρη, Κώστας Κατσουλάρης, Ιερώνυμος Λύκαρης (αυτό είναι ψευδώνυμο, αλλά ο υπεύθυνος του τόμου, Ανταίος Χρυσοστομίδης, κρατάει επτασφράγιστο το μυστικό), Πέτρος Μάρκαρης, Πέτρος Μαρτινίδης, Τεύκρος Μιχαηλίδης, Αμάντα Μιχαλοπούλου, Μανώλης Πιμπλής και Φίλιππος Φιλίππου.
Είναι μια καινούργια συγγραφική συμπεριφορά; Κάθε άλλο απαντούν στην «Κ» τόσο ο συγγραφέας Πέτρος Μάρκαρης, όσο και ο εγκληματολόγος Γιάννης Πανούσης, οι οποίοι είναι κατηγορηματικοί: αυτή είναι η νέα πραγματικότητα στην εγκληματικότητα διεθνώς και αυτή καταγράφεται και στα σύγχρονα αστυνομικά μυθιστορήματα. «Το σύγχρονο αστυνομικό μυθιστόρημα ασχολείται με τη μαύρη εξουσία και τη διαπλοκή και περιγράφει -πολλές φορές και με τραυματικό τρόπο- την “πτώση” ιδεών και προσώπων (τόσο στο μυθοπλαστικό όσο και στο πραγματικό επίπεδο). Αστυνομικά ως πολιτικά θρίλερ ή ως μυθιστορήματα με περιεχόμενο τη σύγχρονη τρομοκρατία, αστυνομικά με φόντο τη Μαφία, αστυνομικά που πραγματεύονται ιστορίες εξέγερσης ή επανάστασης, αστυνομικά περί τον τζόγο ή τα ΜΜΕ, αστυνομικά μνήμης πολέμων η (ψευδο)ιστορικών γεγονότων ή ισορροπίας τρόμου μυστικών υπηρεσιών και κατασκόπων καλύπτουν όλο το φάσμα των σύγχρονων ενδιαφερόντων», λέει ο Γιάννης Πανούσης.
Στα «Ελληνικά Εγκλήματα 2» διαβάζουμε για τα πτώματα και τα μυστήρια που ανακατεύονται με ένα χαμένο χειρόγραφο του Ρήγα, για ένα έγκλημα που έγινε την εποχή του Βυζαντίου αλλά οι σύγχρονες διαδρομές της αρχαιοκαπηλίας βυζαντινών εικόνων φτάνουν μέχρις εκεί, για ξεπεσμένους ή συμβιβασμένους πρώην επαναστάτες που διευθύνουν πλέον διεθνή κυκλώματα εγκληματικών συμμοριών, για ναρκωτικά και μπράβους της νύχτας, αλλά και για τη «δικαιοσύνη» των ΜΜΕ.
Οχι ότι δεν υπάρχουν και τα προσωπικά εγκλήματα, τα εγκλήματα πάθους, τιμής, εκδίκησης ή τα οικογενειακά ειδεχθή εγκλήματα, που συνήθως μας αφήνουν εμβρόντητους με τη βία και τη σκληρότητά τους. Αλλά αυτά είναι πλέον σαν την εξαίρεση του κανόνα. Αυτό που κυριαρχεί και συζητιέται διαρκώς, στις παρέες, στις αναλύσεις ή στον Τύπο είναι το διαρκώς επεκτεινόμενο και παγκοσμιοποιημένο οργανωμένο έγκλημα. Αυτό κυριαρχεί γύρω μας, αυτό κυριαρχεί και στις αστυνομικές ιστορίες. «Δεν πρόκειται συνεπώς για απλές “ιστορίες γραμμένες με αίμα”, αλλά για “μωσαϊκό διαθέσεων, παθών και συμπεριφορών” και για “συναισθηματικούς λαβύρινθους”, ανθρώπων με πολιτικοκοινωνική δράση».
«Ρομπέν των σούπερ μάρκετ»
Και πρόκειται για ιστορίες τόσο σύνθετες όσο και η πραγματικότητα γύρω μας: η πολυσύνθετη, η πολυφυλετική, η πολυπολιτισμική. Μια κοινωνία με πολλές ανισότητες και γι’ αυτό πολλές βίαιες αντιδράσεις. Που όλο και πυκνώνουν, όλο και γίνονται μια διαφορετική δυσάρεστη καθημερινότητα.
Στον επόμενο τόμο των «Ελληνικών Εγκλημάτων» που ετοιμάζεται θα είχε ενδιαφέρον να διαβάσουμε ένα διήγημα με ήρωες τους «Ρομπέν των σούπερ μάρκετ». Να δούμε τη ματιά ενός συγγραφέα σ’ αυτό το φαινόμενο.
Στροφή στο «οργανωμένο»
Πέτρος Μάρκαρης: Ισως το πιο θετικό συμπέρασμα που βγαίνει από τον συλλογικό τόμο «Ελληνικά Εγκλήματα 2» να είναι η στροφή των Ελλήνων συγγραφέων από το «ιδιωτικά» φονικά (εκδίκηση, λόγοι κληρονομιάς, ερωτικό πάθος) στο «δημόσιο», οργανωμένο, έγκλημα. Η στροφή αυτή, που διαφαίνεται ήδη από τον πρώτο τόμο των «Ελληνικών Εγκλημάτων», εξελίσσεται σε κυρίαρχη τάση στον δεύτερο.
Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας έχει ως παρενέργεια την παγκοσμιοποίηση του εγκλήματος, με τεράστια κέρδη, τα οποία διοχετεύονται διαρκώς στη νόμιμη ροή της οικονομίας. Σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, τα έσοδα από το οργανωμένο έγκλημα (εκτός από το λαθρεμπόριο όπλων) έφτασαν το 2006 στο 1 τρισ. δολάρια. Μόνο στην Ε. Ε. δρουν αυτή τη στιγμή 4.500 συμμορίες οργανωμένου εγκλήματος. Συνεπώς, οι Ελληνες συγγραφείς ακολουθούν μια σύγχρονη ευρωπαϊκή και ασιατική (λιγότερο αμερικάνικη) τάση στο αστυνομικό μυθιστόρημα κι αυτό είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για ένα είδος, το οποίο στην Ελλάδα διανύει ακόμα τη νεανική ηλικία του.
No comments:
Post a Comment