Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 25/09/2008
Επτακόσιοι υποψήφιοι λογοτέχνες έχουν ήδη περάσει από τα εργαστήρια της Αθ. Διάκου. Οι δάσκαλοί τους, καθιερωμένοι συγγραφείς και επαγγελματίες με πείρα, προσδιορίζουν τον ρόλο τους.
«Γιατί μας ξενίζει η ύπαρξη σεμιναρίων δημιουργικής γραφής κι όχι η ύπαρξη σεμιναρίων εικαστικών τεχνών ή μουσικής;», αναρωτιέται ο Θανάσης Βαλτινός |
Μεταδίδεται ή όχι η τέχνη της συγγραφής; Κι αν ναι, είναι μόνον θέμα τεχνικής; Τι ζητούν να μάθουν οι υποψήφιοι συγγραφείς, όταν συμμετέχουν σ' ένα εργαστήριο δημιουργικής γραφής; Πόσο επηρεάζει η ηλικία την απόφαση να ασχοληθεί κάποιος με τη δημιουργία ενός λογοτεχνικού βιβλίου;
Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα στα οποία ζητήσαμε να απαντήσουν συγγραφείς και επαγγελματίες του βιβλίου. Είχαμε την ευκαιρία να τους συναντήσουμε, εν όψει της έναρξης των μαθημάτων στο «Εργαστήρι του βιβλίου». Είναι ένας θεσμός του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, που διανύει τον τέταρτο χρόνο λειτουργίας του και από τον οποίο έχουν αποφοιτήσει μέχρι σήμερα επτακόσιοι μαθητές.
Γενικός συντονιστής των μαθημάτων είναι ο Στρατής Χαβιαράς. Εχει κρατήσει για τον εαυτό του τη διδασκαλία του μυθιστορήματος, την οποία μοιράζεται με τον Θανάση Βαλτινό. Οι δυο τους πρωταγωνιστούν στον κύκλο «Εργαστήρια Τέχνης Λόγου», που είναι ανοιχτός σε νεότερους από αυτούς διδάσκοντες, τους: Στρατή Πασχάλη (ποίηση), Κώστα Κατσουλάρη, Ανδρέα Μήτσου (διήγημα), Μισέλ Φάις (νουβέλα), Χρήστο Μπουλώτη, Ελένη Σβορώνου (παιδικό βιβλίο) και Βαγγέλη Χατζηβασιλείου (δημοσιογραφία, κριτική και λογοτεχνία).
«Διδάσκεται η τέχνη και η τεχνική της γραφής», αποφαίνεται ο Στρατής Χαβιαράς, ο οποίος θέτει ως προϋποθέσεις «το ταλέντο και την έφεση να θέλεις να εκφραστείς και να φέρεις εις πέρας το όραμά σου». «Ο νέος συγγραφέας συνήθως σκοντάφτει σε προβλήματα που δεν είναι σοβαρά, αλλά δεν ξέρει τη λύση». Πάντως, να επισημάνουμε ότι οι συμμετέχοντες δεν είναι κατ' ανάγκην εικοσάρηδες και βάλε. Υπάρχουν και μεγαλύτεροι των 60 χρόνων. Ετσι, άλλοι έχουν τον χρόνο σύμμαχό τους κι άλλοι αντίπαλό τους. Ωστόσο, οι ηλικιακές διαφορές δεν διασαλεύουν το πνεύμα ομαδικότητας, στο οποίο επιμένει ο συνομιλητής μας: «Δίνω ασκήσεις, συνιστώ ανάγνωση επιλεγμένων κειμένων, συζητάμε τις εργασίες που τους αναθέτω και αναζητούμε τι πήγε και τι δεν πήγε καλά», εξηγεί τη μεθοδολογία του ο Στρατής Χαβιαράς.
«Βεβαίως μπορούν να διδαχθούν τα πάντα», μας διαβεβαιώνει ο Θανάσης Βαλτινός. «Το ταλέντο δεν διδάσκεται, αλλά η τεχνική της αντιμετώπισης των θεμάτων». Μάλιστα, συγκρίνοντας τη δική του γενιά με τις νεότερες, ανασύρει ένα παράδειγμα: «Ο υποψήφιος τσαγκάρης μαθαίνει την τσαγκαρική δίπλα σ' έναν άλλο. Εγώ έμαθα τη δική μου τσαγκαρική κοντά σε μεγάλους Ελληνες και ξένους, μέσα από τα βιβλία τους. Σήμερα τα πράγματα είναι πιο συστηματικά. Ετσι δεν πρέπει να μας ξενίζει η ύπαρξη σεμιναρίων δημιουργικής γραφής, όπως δεν μας ξενίζει η ύπαρξη σεμιναρίων εικαστικών τεχνών ή μουσικής».
«Οποιος πιστεύει ότι θα έρθει σε μια σεζόν και θα τα μάθει όλα, αυταπατάται», προειδοποιεί ο Μισέλ Φάις. Μία μυθολογία, την οποία προσπαθεί να καταλύσει, είναι ότι όλα στη συγγραφή είναι βίωμα: «Μας ενδιαφέρει η λογοτεχνική αλήθεια κι όχι η βιωματική αλήθεια», ξεκαθαρίζει.
Από την πλευρά του ο Ανδρέας Μήτσου έχει να καταθέσει ότι το Εργαστήρι είναι «μια επικοινωνιακή διαδικασία ενδοσκόπησης, μια ώσμωση που ως απώτατο σκοπό προσδοκά την ανάδειξη της φόρμας και της καινούργιας μορφής».
Ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου μεταφέρει στην αίθουσα την επαγγελματική του εμπειρία, δηλαδή πώς γράφεται ένα κομμάτι σε εφημερίδα ή σε περιοδικό: «Η κριτική είναι ο τρόπος να βγάζεις μία κρίση, θετική ή αρνητική. Κι αυτό προϋποθέτει καλή επαφή με τη λογοτεχνία και δη τη σύγχρονη», προτείνει στους υποψήφιους κριτικούς. Γι' αυτό, ακολουθεί τη μέδοδο του αλληλοσχολιασμού: «Οι συμμετέχοντες κρίνουν ο ένας τον άλλο. Μαθαίνουν να κρίνουν και να κρίνονται».
Η Ελένη Σβορώνου του παιδικού βιβλίου, όπως λέει, «δίνει το θέμα, ανταλλάσσουμε μεταξύ μας τα κείμενα και παίρνουμε την αφορμή για θεωρητικό σχολιασμό». Επειδή το θεματικό της υλικό δεν είναι ενιαίο, εργάζεται με τους μαθητές της ανά είδος (παραμύθι, διήγημα, βιβλίο γνώσης, μικρό έμμετρο ποίημα, εικονογραφημένο βιβλίο, περιπετειώδες αφήγημα) και ανά ηλικία (προσχολική, πρωτοσχολική, παιδιά του Δημοτικού, εφηβικό).
Επιμέλεια και διόρθωση κειμένων διδάσκουν ο Δημήτρης Θάνας και η Ελένη Κεχαγιόγλου. Το τμήμα τους δίνει εφόδια για την αγορά εργασίας. Θέλουν, όμως, όπως λένε, να περάσουν τη φιλοσοφία «ότι ο επιμελητής είναι ο στενός συνεργάτης του συγγραφέα ή του μεταφραστή, χωρίς να ακυρώνει τη δουλειά του, αλλά ως συμβολή στη συγγραφική πρόθεση».
**Τα μαθήματα αρχίζουν στις 6 Οκτωβρίου και διαρκούν ώς τις 12 Δεκεμβρίου. Γίνονται μία φορά την εβδομάδα (Αθ. Διάκου 4, Μακρυγιάννη) και έχουν συνολική διάρκεια τριάντα διδακτικών ωρών. Για αιτήσεις συμμετοχής, μόλις προλαβαίνετε, η προθεσμία εκπνέει αύριο: τηλ.: 210-3248341, 9200300, 9200352 και στον δικτυακό τόπο: www. ekebi.gr
Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα στα οποία ζητήσαμε να απαντήσουν συγγραφείς και επαγγελματίες του βιβλίου. Είχαμε την ευκαιρία να τους συναντήσουμε, εν όψει της έναρξης των μαθημάτων στο «Εργαστήρι του βιβλίου». Είναι ένας θεσμός του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, που διανύει τον τέταρτο χρόνο λειτουργίας του και από τον οποίο έχουν αποφοιτήσει μέχρι σήμερα επτακόσιοι μαθητές.
Γενικός συντονιστής των μαθημάτων είναι ο Στρατής Χαβιαράς. Εχει κρατήσει για τον εαυτό του τη διδασκαλία του μυθιστορήματος, την οποία μοιράζεται με τον Θανάση Βαλτινό. Οι δυο τους πρωταγωνιστούν στον κύκλο «Εργαστήρια Τέχνης Λόγου», που είναι ανοιχτός σε νεότερους από αυτούς διδάσκοντες, τους: Στρατή Πασχάλη (ποίηση), Κώστα Κατσουλάρη, Ανδρέα Μήτσου (διήγημα), Μισέλ Φάις (νουβέλα), Χρήστο Μπουλώτη, Ελένη Σβορώνου (παιδικό βιβλίο) και Βαγγέλη Χατζηβασιλείου (δημοσιογραφία, κριτική και λογοτεχνία).
«Διδάσκεται η τέχνη και η τεχνική της γραφής», αποφαίνεται ο Στρατής Χαβιαράς, ο οποίος θέτει ως προϋποθέσεις «το ταλέντο και την έφεση να θέλεις να εκφραστείς και να φέρεις εις πέρας το όραμά σου». «Ο νέος συγγραφέας συνήθως σκοντάφτει σε προβλήματα που δεν είναι σοβαρά, αλλά δεν ξέρει τη λύση». Πάντως, να επισημάνουμε ότι οι συμμετέχοντες δεν είναι κατ' ανάγκην εικοσάρηδες και βάλε. Υπάρχουν και μεγαλύτεροι των 60 χρόνων. Ετσι, άλλοι έχουν τον χρόνο σύμμαχό τους κι άλλοι αντίπαλό τους. Ωστόσο, οι ηλικιακές διαφορές δεν διασαλεύουν το πνεύμα ομαδικότητας, στο οποίο επιμένει ο συνομιλητής μας: «Δίνω ασκήσεις, συνιστώ ανάγνωση επιλεγμένων κειμένων, συζητάμε τις εργασίες που τους αναθέτω και αναζητούμε τι πήγε και τι δεν πήγε καλά», εξηγεί τη μεθοδολογία του ο Στρατής Χαβιαράς.
«Βεβαίως μπορούν να διδαχθούν τα πάντα», μας διαβεβαιώνει ο Θανάσης Βαλτινός. «Το ταλέντο δεν διδάσκεται, αλλά η τεχνική της αντιμετώπισης των θεμάτων». Μάλιστα, συγκρίνοντας τη δική του γενιά με τις νεότερες, ανασύρει ένα παράδειγμα: «Ο υποψήφιος τσαγκάρης μαθαίνει την τσαγκαρική δίπλα σ' έναν άλλο. Εγώ έμαθα τη δική μου τσαγκαρική κοντά σε μεγάλους Ελληνες και ξένους, μέσα από τα βιβλία τους. Σήμερα τα πράγματα είναι πιο συστηματικά. Ετσι δεν πρέπει να μας ξενίζει η ύπαρξη σεμιναρίων δημιουργικής γραφής, όπως δεν μας ξενίζει η ύπαρξη σεμιναρίων εικαστικών τεχνών ή μουσικής».
«Οποιος πιστεύει ότι θα έρθει σε μια σεζόν και θα τα μάθει όλα, αυταπατάται», προειδοποιεί ο Μισέλ Φάις. Μία μυθολογία, την οποία προσπαθεί να καταλύσει, είναι ότι όλα στη συγγραφή είναι βίωμα: «Μας ενδιαφέρει η λογοτεχνική αλήθεια κι όχι η βιωματική αλήθεια», ξεκαθαρίζει.
Από την πλευρά του ο Ανδρέας Μήτσου έχει να καταθέσει ότι το Εργαστήρι είναι «μια επικοινωνιακή διαδικασία ενδοσκόπησης, μια ώσμωση που ως απώτατο σκοπό προσδοκά την ανάδειξη της φόρμας και της καινούργιας μορφής».
Ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου μεταφέρει στην αίθουσα την επαγγελματική του εμπειρία, δηλαδή πώς γράφεται ένα κομμάτι σε εφημερίδα ή σε περιοδικό: «Η κριτική είναι ο τρόπος να βγάζεις μία κρίση, θετική ή αρνητική. Κι αυτό προϋποθέτει καλή επαφή με τη λογοτεχνία και δη τη σύγχρονη», προτείνει στους υποψήφιους κριτικούς. Γι' αυτό, ακολουθεί τη μέδοδο του αλληλοσχολιασμού: «Οι συμμετέχοντες κρίνουν ο ένας τον άλλο. Μαθαίνουν να κρίνουν και να κρίνονται».
Η Ελένη Σβορώνου του παιδικού βιβλίου, όπως λέει, «δίνει το θέμα, ανταλλάσσουμε μεταξύ μας τα κείμενα και παίρνουμε την αφορμή για θεωρητικό σχολιασμό». Επειδή το θεματικό της υλικό δεν είναι ενιαίο, εργάζεται με τους μαθητές της ανά είδος (παραμύθι, διήγημα, βιβλίο γνώσης, μικρό έμμετρο ποίημα, εικονογραφημένο βιβλίο, περιπετειώδες αφήγημα) και ανά ηλικία (προσχολική, πρωτοσχολική, παιδιά του Δημοτικού, εφηβικό).
- Εκτός από την τέχνη, υπάρχει και η αγορά
Επιμέλεια και διόρθωση κειμένων διδάσκουν ο Δημήτρης Θάνας και η Ελένη Κεχαγιόγλου. Το τμήμα τους δίνει εφόδια για την αγορά εργασίας. Θέλουν, όμως, όπως λένε, να περάσουν τη φιλοσοφία «ότι ο επιμελητής είναι ο στενός συνεργάτης του συγγραφέα ή του μεταφραστή, χωρίς να ακυρώνει τη δουλειά του, αλλά ως συμβολή στη συγγραφική πρόθεση».
**Τα μαθήματα αρχίζουν στις 6 Οκτωβρίου και διαρκούν ώς τις 12 Δεκεμβρίου. Γίνονται μία φορά την εβδομάδα (Αθ. Διάκου 4, Μακρυγιάννη) και έχουν συνολική διάρκεια τριάντα διδακτικών ωρών. Για αιτήσεις συμμετοχής, μόλις προλαβαίνετε, η προθεσμία εκπνέει αύριο: τηλ.: 210-3248341, 9200300, 9200352 και στον δικτυακό τόπο: www. ekebi.gr
No comments:
Post a Comment