Tuesday, June 3, 2008

Ο ΔΑΙΜΟΝΑΣ ΤΟΥ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ

Ενα βιβλίο του διορθωτή Ηρακλή Κακαβάνη για τα αποτυπώματα του «Εξαποδώ» ανά τους αιώνες

Ηρακλής Κακαβάνης: ««Ο δαίμων του τυπογραφείου». Προλογίζουν: Γιώργος Χουρμουζιάδης, Τάκης Τσίγκας. Εκδόσεις «Προσκήνιο», 2008, σελ. 199, εικ.

Επινόηση των ανθρώπων οι θεοί, αν τουλάχιστον πιστέψουμε τον Ξενοφάνη τον Κολοφώνιο κι όσους στα χρόνια που ακολούθησαν ασπάστηκαν την άποψή του, επινόηση του ανθρώπου και οι δαίμονες, ειδικά δε ο διαβόητος δαίμονας του τυπογραφείου. Είναι τόσο χρήσιμο και τόσο βολικό αυτό το πλάσμα που η δημιουργία του, στους μετά τον Γουτεμβέργιο καιρούς, κρίθηκε άκρως απαραίτητη. Παρεμπιπτόντως, η γουτεμβεργιανή εφεύρεση δεν αντιμετωπίστηκε από όλους σαν θαύμα και ευλογία. Οι αντιγραφείς, που έπεσαν στην ανεργία, την είδαν σαν κατάρα, κι έτσι εξηγείται ο έμμετρος «Λίβελος κατά της τυπογραφίας» που συνέθεσε τον 15ο αιώνα στην Ιταλία ο Φιλίππο ντα Στράτα: «Τυπώνουν πια τόσο φθηνά, που ο καθείς διαλέγει / και παίρνει απεριόριστα. Σπουδάζουν κι οι γαϊδάροι. / Οι τυπογράφοι με κρασί μεθούν και ασωτεύουν, ρεκάζουν και καταγελούν. Και οι γραφείς - στο στάβλο» (μετάφραση Αντιγόνη Φιλιπποπούλου, ΜΙΕΤ, 2007).
Στον δαίμονα λοιπόν που εφημερεύει και διανυκτερεύει στα τυπογραφεία μπορούμε να φορτώσουμε ανεμπόδιστα τα πάντα, τις αστοχίες των πάντων δηλαδή, συγγραφέων, μεταφραστών, τυπογράφων, φωτοστοιχειοθετών, σελιδοποιών, επιμελητών και εντέλει διορθωτών. Αυτός, αγόγγυστα, θα τα μεταφέρει για να τα αποθέσει στην τεράστια αποθήκη των λαθών, ώστε να μπορέσει να φορτωθεί την καινούργια σοδειά «μαργαριταριών», υπομένοντας επ’ άπειρον ένα μαρτύριο περίπου σισύφειο... [Του Παντελη Μπουκαλα, Η Καθημερινή, 3/6/2008]

No comments: