ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΕΒΡΟ. Βελτίωσαν τις βιβλιοθήκες, δεκαπλασίασαν τους αναγνώστες

• Του Μανώλη Πιμπλή

• ΤΑ ΝΕΑ: Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2010

• Δεκαετές πρόγραμμα για τον εκσυγχρονισμό των βιβλιοθηκών οδήγησε σε δεκαπλασιασμό των αναγνωστών. Σε διαγωνισμό δε βραβεύτηκε έκθεση για μια πλημμύρα που έφερε κοντά χριστιανούς και μουσουλμάνους

Το 1996, οι μισές από τις βιβλιοθήκες του Νομού Έβρου ήταν μόνο κατ΄ όνομα βιβλιοθήκες. Επρόκειτο για δωμάτια 2Χ3 ή για υπόγεια χωρίς τηλέφωνο, με στοιβαγμένα τα βιβλία, βιβλία που μάλιστα δεν είχαν καν επιλεγεί, αλλά είχαν τυχαία βρεθεί εκεί, χωρίς εξοπλισμό, χωρίς ωράριο λειτουργίας, με απλήρωτους και ανασφάλιστους βιβλιοθηκάριους και με την επιλογή των βιβλίων να γίνεται από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Τα εγγεγραμμένα μέλη των βιβλιοθηκών εκείνη την εποχή ήταν 2.781, δηλαδή το 1,93% του πληθυσμού. Σήμερα, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Οι βιβλιοθήκες στον Έβρο έχουν περίπου 33.000 μέλη, που αντιστοιχούν στο 23,18% του πληθυσμού του νομού. Το 2009, τις επισκέφθηκαν 123.000 άνθρωποι που δανείστηκαν 119.000 βιβλία. Τι οδήγησε σε αυτή τη θεαματική αλλαγή;

Όλα άρχισαν με μία επίσκεψη της πεζογράφου Μάρως Δούκα στον Έβρο, το 1996. Στην επιστροφή της, η Χανιώτισσα συγγραφέας έριξε την ιδέα, στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, ενός προγράμματος για την ενίσχυση των βιβλιοθηκών και της ανάγνωσης στον ακριτικό νομό. Το ΕΚΕΒΙ το έβαλε μπροστά, εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή του υπουργείου Πολιτισμού και τη θετική στάση τής Νομαρχίας Έβρου. «Στόχοι του προγράμματος», λέει η συντονίστριά του Αθανασία Χρυσανίδου, «ήταν: σύγχρονες, ελκυστικές βιβλιοθήκες, επαγγελματικά επαρκείς βιβλιοθηκάριοι, συνεχής ανανέωση και εμπλουτισμός των συλλογών και τέλος βιβλιοθήκες με αναγνώστες», κάτι που σημαίνει «δραστηριότητες με στόχο την προώθηση της ανάγνωσης και τη γνωριμία της βιβλιοθήκης με το κοινό».

Σήμερα, στον Νομό Έβρου λειτουργούν δώδεκα δημοτικές βιβλιοθήκες με την αναγκαία υποδομή, ενώ παράλληλα υπάρχουν πολλές ακόμη που προέκυψαν από τη λειτουργία λεσχών ανάγνωσης. Η κύρια χρηματοδότηση του προγράμματος έγινε από το υπουργείο Πολιτισμού με 58.694 ευρώ ανά έτος, από τη Νομαρχία Έβρου με 29.347 ευρώ ανά έτος και από το ΕΚΕΒΙ με 146.000 ευρώ για τα δύο πρώτα χρόνια.

Δύο βιβλιοαυτοκίνητα δανείζουν βιβλία στον Στρατό και σε απομακρυσμένα σχολεία και δύο κινητές βιβλιοθήκες στα Νοσοκομεία Αλεξανδρούπολης και Διδυμοτείχου

Η πλημμύρα που ένωσε τις θρησκείες

Σε διαγωνισμό που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος με θέμα «Ζω στον Νομό Έβρου, γράφω τη δική μου ιστορία», το πρώτο βραβείο πήρε το κείμενο της μαθήτριας της Γ΄ Γυμνασίου Γεωργίας Τοκαμάνη «Τη νύχτα που πλημμύρισε το ποτάμι». Γράφει, μεταξύ άλλων:

«Κατοικώ δίπλα στο ποτάμι, μα η γειτονιά μου δεν μου άρεσε καθόλου. Είχα, βλέπετε, την ατυχία να γειτονεύω με τους "άλλους". Ανθρώπους με διαφορετική καταγωγή, διαφορετική γλώσσα, θρησκεία, πολιτισμό.

Πόσο θύμωνα όταν τους άκουγα να μιλάνε και δεν καταλάβαινα τι έλεγαν. Τι σχέση είχα εγώ μ΄ αυτούς; Δεν ήθελα να παίζω με τα παιδιά τους. Τους γύριζα την πλάτη (...)

Ώσπου μια μέρα, άνοιξαν οι καταρράκτες του ουρανού. Οι δρόμοι έγιναν ρυάκια που γρήγορα βρήκαν τον δρόμο για το ποτάμι. Η στάθμη του ανέβαινε.

Θ΄ αντέξουν τα φράγματα; Πιο πέρα ο Έβρος, μοναχικός και φαρμακωμένος, ξεχείλιζε την οργή του και στις δυο πλευρές που του γύριζαν την πλάτη χρόνια τώρα. (...)

Στις οκτώ το βράδυ, δυνατά χτυπήματα ακούστηκαν στην πόρτα μας. Ένας αστυνομικός έβαλε τέλος στις ελπίδες μας.

- Εκκενώστε αμέσως το σπίτι. Το ανάχωμα υποχώρησε. Φύγετε, φύγετε, φύγετε χωρίς καθυστέρηση. Σε πέντε λεπτά εγκαταλείπαμε το σπίτι. Αλλόφρων και η μελαχρινή γειτόνισσα, με τη φαρδιά βράκα, φώναζε στη γλώσσα της τα πέντε παιδιά της.

Όλοι μαζί κατευθυνθήκαμε σ΄ ένα κοντινό υπερυψωμένο σημείο, όπου δεν κινδυνεύαμε.

Δεν το σήκωνε η καρδιά μας να απομακρυνθούμε πολύ από τα σπίτια μας που σιγά σιγά άρχιζαν να πλημμυρίζουν. Εφιάλτης. Και τότε, μέσα στο σκοτάδι της βροχερής νύχτας, εγένετο φως... Και είδα. Είδα την ίδια απόγνωση στα μάτια των δύο μανάδων. Τον ίδιο τρόμο μπροστά στο κακό.

Και τότε κατάλαβα. Δεν ήταν "άλλοι". Ίδιοι ήμασταν. Άνθρωποι. Τι σημασία είχε με ποιο όνομα επικαλούνταν τον Θεό τους; Τι σημασία είχε που η γλώσσα τους ήταν διαφορετική; Η γλώσσα της καρδιάς είναι ίδια.

Η σταγόνα που κύλησε στο μάγουλό μου δεν ήταν απ΄ τη βροχή. Ήταν ένα λυτρωτικό δάκρυ αγάπης για τους ανθρώπους που μοιράζονταν μαζί μας την κακιά στιγμή. Το συνομήλικό μου μουσουλμανάκι ξεχώρισε το λαμπερό δάκρυ. Άπλωσε το κοκαλιάρικο, μελαψό χεράκι του και μ΄ άγγιξε απαλά.

- Μην κλαις, μου είπε.

Κι εγώ δεν τραβήχτηκα (...)».