Συγγραφείς επί πιστώσει!

Το άνοιγμα του φακέλου που περιέχει ένα καινούργιο βιβλίο, εξακολουθεί να προκαλεί έκπληξη, χαρά, ενθουσιασμό ή πολλών ειδών απογοητεύσεις. Τα ευχάριστα συναισθήματα δεν χρειάζονται πολλές αναλύσεις. Τα δυσάρεστα, οι απογοητεύσεις, έχουν πολλές αιτίες: είτε γιατί ένα καλό βιβλίο είχε μια κακή τυποεκδοτική μεταχείριση, είτε γιατί το αδικεί η μετάφραση, είτε, είτε... Τον τελευταίο καιρό υπάρχει ακόμα ένας λόγος που δημιουργεί απογοητεύσεις τέτοιου είδους: όταν διαπιστώνεται (και δεν θέλει ιδιαίτερες γνώσεις να το καταλάβει κανείς) ότι τα βιβλία που φτάνουν δεν είναι επιλογές των εκδοτών, αλλά πληρωμένες δραστηριότητες με επίδοξους συγγραφείς.

Είναι γνωστό ότι υπάρχουν πολλοί επίδοξοι συγγραφείς και πολλοί εκδότες που τους φιλοξενούν. Αλλά τώρα τελευταία (θες η κρίση, θες οι διαφόρων ειδών αισθητικές εκπτώσεις) αρχίζουν να φτάνουν τέτοιου είδους βιβλία από ιστορικούς και μεγάλους εκδότες.

Οι υποθέσεις είναι πάνω κάτω κοινές. Παραπέμπουν στην πρόσφατη ιστορία, οι ήρωές τους δρουν σε πολέμους, εξορίες, προσφυγιά, κ.λπ., κάποια στιγμή συναντιούνται -οι ίδιοι ή οι απόγονοί τους- σε σημερινό χρόνο και αποτιμούν τις εμπειρίες του. Είναι συνήθως αυτοβιογραφικές ιστορίες, που συχνά λειτουργούν ως διέξοδος, ως παρηγορία, ως δημόσια εξομολόγηση για όσους επιλέγουν να δημοσιοποιήσουν συναισθήματα και προσωπικές περιπέτειες, συνοδευόμενοι πάντα από την καλή πρόθεση ότι συμβάλλουν στη γνώση και τη λογοτεχνία.

Από τη μεριά των επίδοξων συγγραφέων κάπως έτσι έχουν τα πράγματα. Από τη μεριά των εκδοτών όμως; Κάποιοι προσπαθούν να επιβιώσουν μ’ αυτόν τον τρόπο (και σήμερα ακόμα περισσότεροι), κάποιους τους κυνηγάει πάντα η επιτυχία της Μάιρας Παπαθανασοπούλου και της Μάρας Μεϊμαρίδη και πάντα πιστεύουν ότι η δική τους έκδοση θα είναι το επόμενο μπεστ σέλερ. Μέσα σ’ όλα αυτά εκείνο που μοιάζει ν’ απομακρύνεται όλο και περισσότερο είναι το εκδοτικό κριτήριο. Σημείο των καιρών και αυτό!

• Tης Ολγας Σελλα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 11/02/2010