Με Σοφοκλή, Πίνδαρο και Χέλντερλιν

Εχει κάτι υπερβατικό ένας ύστατος αποχαιρετισμός σ' ένα νεκροταφείο παγωμένο και κατάλευκο από το χιόνι που συνεχίζει να πέφτει πυκνό, όσο ακούγονται οι στίχοι του Πινδάρου: «Σκιάς όναρ άνθρωπος...». Δηλαδή, ο άνθρωπος δεν είναι παρά η σκιά ενός φευγαλέου ονείρου...

Τον Κώστα Αξελό αποχαιρέτησαν χθες ο Εντγκάρ Μορέν, ο Ντομινίκ Εντ, πολλοί πανεπιστημιακοί, καθηγητές και κυρίως πολλοί φοιτητές

Ακριβώς έτσι, με Πίνδαρο, αλλά και Σοφοκλή (με το Α' Στάσιμο από την «Αντιγόνη»: «Πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει...»), αποχαιρέτησαν χθες τον Κώστα Αξελό η, επί 30ετία, σύντροφός του Κατερίνα Δασκαλάκη, φίλοι, συνεργάτες, πρώην μαθητές, πλήθος φοιτητών ή ακόμα και άνθρωποι που δεν τον γνώριζαν, αλλά θαύμαζαν τη σκέψη του.

Λιτή, μεστή νοημάτων και συναισθήματος η τελετή που διοργάνωσε η Κατερίνα Δασκαλάκη. Μεστές ήταν και οι επισημάνσεις του μόνου πολιτικού που μίλησε: ο υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Χάρης Παμπούκης, που, συνοδεύοντας τον Γιώργο Παπανδρέου στη συνάντησή του με τον Γάλλο πρόεδρο Σαρκοζί, παρέτεινε την παραμονή του στο Παρίσι για να παραστεί στην κηδεία, εκπροσώπησε την ελληνική Πολιτεία. Μίλησαν βέβαια και «οικείοι» του Αξελού. Δύο πρώην μαθητές του, φίλοι του και καθηγητές Φιλοσοφίας, ο Ζαν Λεξερουά και ο Κλοντ Ρελς, που κι οι δύο αναλύθηκαν σε λυγμούς. Οι ομιλίες τους επικεντρώθηκαν στις ιδέες του Αξελού. Εξ ου και η αναφορά του Λεξερουά στον Ηράκλειτο. Ο ίδιος είχε κάνει και τη γαλλική απόδοση του Στάσιμου του Σοφοκλή, που ακούστηκε από δύο νέες κοπέλες στο αρχαιοελληνικό πρωτότυπο και στα γαλλικά.

Ενδιαμέσως, για τον Ελληνα στοχαστή μίλησε και η ιστορικός Στέλλα Μανέ. Με την απαγγελία ενός ποιήματος του Γερμανού Φρίντριχ Χέλντερλιν, αγαπημένου ποιητή του Αξελού, με την ανάγνωση ενός αποσπάσματος από το τελευταίο του βιβλίο, «Αυτό που επέρχεται» (2009), και την ερμηνεία από μια φλαουτίστα έργου του Μότσαρτ, ολοκληρώθηκε η τελετή. Το ελληνικό έθιμο του -«βαφτισμένου» στον καφέ, στο κονιάκ και στις κουβέντες- ύστατου «χαίρε» τηρήθηκε στο στέκι του διανοητή, στο ιστορικό παρισινό καφέ «Σελέκτ».

Ανάμεσα σ' όσους παραβρέθηκαν, ήταν ο Γάλλος φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Εντγκάρ Μορέν κι ο συγγραφέας και μελετητής Ντομινίκ Εντ. Από την ελληνική κοινότητα της γαλλικής πρωτεύουσας, εκτός από τον νέο πρέσβη της Ελλάδας στη Γαλλία Κωνσταντίνο Χαλαστάνη και την πρόξενο Κατερίνα Κόικα, ήταν εκεί ο πανεπιστημιακός Κώστας Βεργόπουλος, ο σκηνοθέτης Ροβήρος Μανθούλης, ο ιδρυτής του «Δεσμού» Γιάννης Μαυροειδάκος κ.ά.

Ν.ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ, Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2010