ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΑΠΟΤΙΜΟΥΝ ΤΟ 2008 ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΠΟΥΝ

Φωτιές, λογοκρισία και λίγη ελπίδα

Της Έφης Φαλίδα, ΤΑ ΝΕΑ: Παρασκευή 2 Ιανουαρίου 2009

Το 2008 ήταν η χρονιά των μελανών σημείων για το βιβλίο. «Το 2009 θα είναι δυσκολότερο» προβλέπουν συγγραφείς, που είδαν και την λογοκρισία προ των πυλών...

Το 2008 ήταν για το βιβλίο η χρονιά των μελανών σημείων. Γι΄ αυτό δεν φταίνε τα βιβλία, των οποίων άλλωστε η παραγωγή ήταν μεγάλη, αλλά οι ιστορίες των ανθρώπων που ασχολούνται με αυτά που μάλλον θάμπωσαν το γκλάμορ της λίστας των μπεστ σέλερ, των βραβευμένων συγγραφέων και των έργων τους. Ήταν η χρονιά της αμφισβήτησης των Κρατικών Βραβείων, της συζήτησης για την «παρεΐστικη» στάση των κριτικών βιβλίου, των «διακειμενικών αναφορών» στη «Βίλλα Κομπρέ» (εκδ. Καστανιώτης) του Αλέξη Σταμάτη (που έχει ήδη πωλήσει 14.000 αντίτυπα), της επίθεσης από τη λογοκρισία στο μυθιστόρημα της Έρσης Σωτηροπούλου «Ζιγκ-ζαγκ στις νεραντζιές».

• Και καλές στιγμές. Υπάρχουν όμως και οι καλές στιγμές που ξεπήδησαν άλλοτε από τις σελίδες βιβλίων που ξεχώρισαν και άλλοτε από αφιερώματα με τα οποία τιμήθηκαν οι Έλληνες λογοτέχνες και η προσφορά τους στα ελληνικά γράμματα. Όπως το συνέδριο για τον Μ. Καραγάτση που οργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη για τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, οι εισηγήσεις και τα συμπεράσματα του οποίου ακούστηκαν πολύ. Ακόμα και οι τηλεοπτικές διασκευές έδωσαν στο «10» του Μιχάλη Καραγάτση (Εστία) και στα «Ματωμένα Χώματα» (Κέδρος) της Διδώς Σωτηρίου μία νέα καριέρα, καθώς πούλησαν 22.000 και 24.000 αντίτυπα.

«Δυσκολότερο το ΄09». «Η χρονιά ήταν δύσκολη και η ερχόμενη προβλέπεται δυσκολότερη. Όμως οι φανατικοί φίλοι του βιβλίου παραμένουν πιστοί», λέει στα «ΝΕΑ» η Ευγενία Φακίνου, που ομολογεί ότι της προκάλεσε «ξάφνιασμα» η βράβευσή της με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος: «Ως πεζογράφος δώδεκα μυθιστορημάτων, υποψιάζομαι το σκεπτικό της επιτροπής και τους ευχαριστώ που διάλεξαν την πρώτη μου συλλογή διηγημάτων “Φιλοδοξίες κήπου”». Για εκείνην η χρονιά πέρασε με τη συγγραφή του μυθιστορήματος «Για να δει τη θάλασσα» (εκδ. Καστανιώτης) και με την ανάγνωση πολλών βιβλίων από τις νέες κυκλοφορίες. «Πρόλαβα να διαβάσω τις “Αλήθειες των άλλων” (Κέδρος) του Νίκου Θέμελη. Μεγάλη κι ευχάριστη έκπληξη μου έκανε ο Γιάννης Ατζακάς με τα “Θολός βυθός” και “Διπλωμένα φτερά” (Άγρα). Σε αυτά τα βιβλία ανακάλυψα έναν συγγραφέα και για το μέλλον», προσθέτει.

Βραβείο αναγνωστών. Το μυθιστόρημα- εγχειρίδιο αυτογνωσίας «Όλα σου τα ΄μαθα, μα ξέχασα μια λέξη» του Δημήτρη Μπουραντά απέσπασε το φετινό Βραβείο Αναγνωστών (με ψηφοφορία με SΜS και μέσω Ίντερνετ από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου). Ο συγγραφέας και καθηγητής του Μάνατζεμεντ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών είδε το βιβλίο του να βρίσκεται στην τέταρτη θέση των μπεστ σέλερ με 45.000 αντίτυπα. Στον δικό του απολογισμό σημειώνει τα «πλην» και τα «συν» της χρονιάς «στην Εθνική Βιβλιοθήκη και το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά που κινδύνευσαν να καούν κατά τη διάρκεια των πρόσφατων επεισοδίων, και στις Λέσχες Ανάγνωσης στην επαρχία που πολλαπλασιάζονται και αποτελούν μια αισιόδοξη τάση για το βιβλίο ως προϊόν πολιτισμού».

Μπεστ σέλερ. Στον χώρο της φετινής, ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής πάντως, πέρα από το Τop-10, από τις πιο πρόσφατες κυκλοφορίες, «Ο χορός των μυστικών» της Ελένης Τσαμαδού (Ψυχογιός) έχει πουλήσει 24.000 αντίτυπα, το «Λίγο από το αίμα σου» της Σώτης Τριανταφύλλου (Πατάκης) 21.000, το «Μου το είπε ένας άγγελος» της Καίτης Οικονόμου (Ωκεανίδα)

23.500, «Το παιδί της αγάπης» της Μαρίας Τζιρίτα (Ψυχογιός) 18.000 όπως και η «Αηδονόπιτα» του Ισίδωρου Ζουργού (Πατάκης) και στα 13.500 αντίτυπα βρίσκεται το «Τι ζητούν οι βάρβαροι» (Ελληνικά Γράμματα) του Δημοσθένη Κούρτοβικ και στα 12.000 «Το Show είναι των Ελλήνων» (Κέδρος) του Μένη Κουμανταρέα που μόλις κυκλοφόρησε. Γύρω στα 13.000 αντίτυπα πούλησε αμέσως μόλις κυκλοφόρησε το «Logicomix», «γκράφικ νόβελ» των Απόστολου Δοξιάδη και Χρίστου Παπαδημητρίου (Ίκαρος) και 14.000 το συλλογικό «Ελληνικά Εγκλήματα 2» (Καστανιώτης).

«Έχουμε επίφαση ελευθεριότητας»
Δ.Κ.

Η Έρση Σωτηροπούλου θα θυμάται ότι το 2008 ο δικηγόρος Κώστας Πλεύρης έκανε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά του βιβλίου της «Ζιγκ-ζαγκ στις νεραντζιές» και ο δικαστής Δημήτρης Γαβαλάς την ενέκρινε και αποφάσισε να αποσυρθεί το βιβλίο από τις σχολικές βιβλιοθήκες, με το επιχείρημα ότι το βιβλίο είναι ένα «πορνογράφημα που διαφθείρει τις αγνές παιδικές ψυχές». Η συγγραφέας έκανε αίτηση ανάκλησης που συζητήθηκε την 1η Δεκεμβρίου και εκκρεμεί η οριστική απόφαση. «Έχουμε μία δημοκρατική βιτρίνα, μία επίφαση ελευθεριότητας. Την ίδια στιγμή τα κρούσματα σιωπηλής και άμεσης λογοκρισίας όπως αυτή που δέχτηκε το βιβλίο μου έχουν αυξηθεί. Ένα βιβλίο, ένα έργο τέχνης είναι ένα αισθητικό σύνολο. Η λογοκρισία δεν το αντιμετωπίζει σαν τέτοιο αλλά απομονώνει στοιχεία και πολύ εύκολα παραποιεί. Για παράδειγμα, ανάμεσα στα άλλα ο κ. Πλεύρης με κατηγόρησε ότι μυώ τα παιδιά στο σεξ με ηλεκτρικές συσκευές. Κι αυτό επειδή υπάρχει στο βιβλίο μια πολύ τρυφερή σκηνή όπου η μικρή ηρωίδα γέρνει κι αγκαλιάζει το ψυγείο όπως αγκαλιάζει κανείς το μαξιλάρι του σε στιγμές μοναξιάς και θλίψης».