Της Ολγας Σελλα, Η Καθημερινή, 18/01/2009
Κάποιοι έχουν στο σπίτι τους την έδρα του εκδοτικού τους οίκου. Κάποιοι άλλοι έχουν κάνει εκτροπή του σταθερού τηλεφώνου του γραφείου τους στο κινητό, για να απαντούν όταν κάνουν τις εξωτερικές δουλειές. Οι περισσότεροι γυρίζουν μόνοι τους τα βιβλιοπωλεία της Αττικής –συχνά και της επαρχίας– για να προβάλουν και να διανείμουν τα βιβλία. Είναι όλοι τους νέοι στον χώρο των εκδόσεων, με παραγωγή από έναν ώς πέντε τίτλους τον χρόνο.
Είναι οι νέοι εκδότες, αυτοί που κάποια στιγμή αποφάσισαν να κάνουν επάγγελμα το χόμπι τους ή το αντικείμενο των σπουδών τους. Είναι μια δραστηριότητα όχι για όλους επικερδής –οι περισσότεροι παραδέχονται ότι δεν ζουν από τις πωλήσεις των βιβλίων– παρότι έχουν καταφέρει να ελαχιστοποιήσουν τα έξοδα, κάνοντας τις επιμέλειες ή τις μεταφράσεις οι ίδιοι. Ενίοτε βασίζονται στη συμμετοχή των φίλων. Μερικοί έχουν ήδη καταφέρει να κάνουν αισθητή την παρουσία τους εκδίδοντας σπουδαίους κλασικούς ή σύγχρονους τίτλους, δοκιμίου, φιλοσοφίας, πολιτικής ή τέχνης.
Οι περισσότεροι βέβαια έχουν μεγάλο πρόβλημα με τη διανομή, αφού τα βιβλία τους το πολύ πολύ να φτάσουν σε κάποιες μεγάλες αλυσίδες βιβλιοπωλείων. Είναι αδύνατον όμως να φτάσουν τα ποιοτικά βιβλιοπωλεία της περιφέρειας ή και της Αττικής ακόμα. Αλλωστε και οι διανομείς δεν ενδιαφέρονται για διακίνηση τόσο μικρής παραγωγής. Ισως ο πιο σίγουρος χώρος για να τους συναντήσετε είναι οι εκθέσεις βιβλίου, όπου σε λίγα τετραγωνικά μπορούν να παρουσιάσουν στο βιβλιόφιλο κοινό τα εκδοτικά τους προϊόντα.
Σε μια χώρα που καταγράφει περίπου 2.274 εκδότες πανελλαδικά (με βάση τα επίσημα στοιχεία της biblionet), παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ακόμη και μεγάλοι, εύρωστοι εκδότες, κάποιοι αποφασίζουν να υπηρετήσουν τα ενδιαφέροντά τους μέσα από το βιβλίο. Οι περισσότεροι έφτασαν στην εκδοτική δραστηριότητα από διαφορετικούς δρόμους. Αλλοι έχουν υπάρξει βιβλιοπώλες, συγγραφείς ή μεταφραστές. Αλλοι έχουν δουλέψει σε μεγάλους εκδοτικούς οίκους. Ιδιαίτερη κατηγορία φαίνεται να είναι κάποια βιβλιοπωλεία της περιφέρειας, που δραστηριοποιούνται σε εκδόσεις κυρίως τοπικής ιστορίας, βιβλία με αξιοσημείωτες πωλήσεις και αξιοζήλευτη, συχνά, τυποτεχνική εμφάνιση.
Ολοι παραδέχονται ότι η αγορά είναι δύσκολη, αλλά λίγοι φαίνεται να το βάζουν κάτω. Μπορεί να χάνονται για κάποια χρόνια και μετά, το ίδιο ξαφνικά να ξαναεμφανίζονται μ’ ένα νέο βιβλίο. Δεν μπορούμε να πούμε ότι όλες οι εκδόσεις των μικρών εκδοτών διεκδικούν ιδιαίτερη θέση στη βιβλιογραφία. Κάποιες άλλες όμως συμβάλλουν με νέους και σημαντικούς τίτλους, με ιδιαίτερη άποψη στην εμφάνιση των βιβλίων, πλουτίζοντας έτσι με τους λίγους τίτλους τους, την πολυμορφία της ελληνικής βιβλιογραφίας. Αν θέλαμε να βγάλουμε ένα γενικό συμπέρασμα, η εκδοτική δραστηριότητα είναι η πλέον οικεία πολιτιστική έκφραση στην Ελλάδα, έχει παράδοση και ρίζες, και κυρίως δεν θέλει μεγάλα κεφάλαια για να ξεκινήσει κανείς. Ισως αυτός να είναι ο λόγος που δοκιμάζουν τόσοι πολλοί.
Αλέξανδρος Μανωλάκης (εκδ. Οκτώ)
Αποφασίσαμε όχι λογοτεχνία, μόνο φιλοσοφία
«Σπούδασα φιλοσοφία και μπήκα στον εκδοτικό χώρο ως συνέχεια των σπουδών μου. Για μένα είναι πνευματική εργασία, με στόχο να εκδώσω και στην Ελλάδα διάφορους τίτλους που δεν υπήρχαν και να βγάλω σειρές με απόλυτη συνέπεια. Αυτό δεν είχε την αντίστοιχη ανταπόκριση, κι έτσι στράφηκα σε τίτλους φιλοσοφίας που αφορούν ευρύτερο κοινό και το χαρακτηριστικό μας είναι όχι λογοτεχνία. Δεν ξέρω πόσο θ’ αντέξουμε χωρίς λογοτεχνία. Εχουμε βγάλει οκτώ τίτλους σε δύο χρόνια. Οταν εμπλακείς στην επιχειρηματική διαδικασία χάνεται λίγο η ρομαντική φόρα με την οποία ξεκινάς. Αυτό που μ’ ευχαριστεί είναι ότι νιώθεις πως συμμετέχεις κάπου, είναι δηλαδή ένας τρόπος πολιτικής δράσης. Κάνω ο ίδιος τη διανομή στα μεγάλα βιβλιοπωλεία της Αθήνας και στα μικρότερα ή την επαρχία συνεργάζομαι με διανομείς. Δεν μπορώ να ζήσω μόνο από τις εκδόσεις, προς το παρόν, αλλά πάντα έχω την αίσθηση του λαχείου με τις εκδόσεις. Δεν βαριέσαι μ’ αυτή τη δουλειά. Εκ των πραγμάτων βρίσκεσαι σε μια κατάσταση εγρήγορσης, προσπαθώντας να ερμηνεύσεις την ατμόσφαιρα και την κατάσταση γύρω σου».
Δημήτρης Μωραΐτης (εκδ. Υάδες)
Επιτυχία με το πρώτο
«Είμαι ήδη υπεύθυνος στο περιοδικό "Πολιτιστική διπλωματία". Η ανάγκη μας ήταν να καλυφθεί ένας χώρος όπου δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο. Οσο για τα βιβλία ήταν προσωπική μου ανάγκη. Γράφω λογοτεχνία και αισθάνθηκα την ανάγκη να μπω στον χώρο δυναμικά. Το πρώτο μας βιβλίο "Το Ευ ζην σε 300 ρητά" έχει ήδη πουλήσει 10 χιλιάδες αντίτυπα. Σύνολικά έχουμε βγάλει τέσσερις τίτλους, από τον Ιούλιο του 2007. Οι διανομείς που είχαμε έκλεισαν, και πλέον προσεγγίζουμε προσωπικά και τις μεγάλες αλυσίδες. Ακόμα δεν ζούμε από τα βιβλία μας. Βέβαια επειδή το "Ευ ζην" πήγε πολύ καλά, νομίζω ότι δεν έχουμε μεγάλες ζημιές, άλλωστε και τα έξοδά μας είναι πολύ μικρά. Θέλω να συνεχίσω με αυστηρές επιλογές, δίνοντας σημασία στην ποιότητα. Ισως καταφέρουμε να βγάλουμε 5-6 τίτλους τον χρόνο και θέλουμε να αποφύγουμε τη λάιτ λογοτεχνία».
Γιάννης Κούτρας (εκδ. Οιωνός)
Mε ορμητήριο τη Λαμία
«Ξεκίνησα ως βιβλιοπώλης πριν από 20 χρόνια, υπάλληλος βιβλιοπωλείου και πριν από 6-7 άνοιξα το βιβλιοπωλείο "Οιωνός" στη Λαμία. Από το 2006 εκδίδουμε και βιβλία. Θελήσαμε να καλύψουμε τα τοπικά ζητήματα, την τοπική παραγωγή στην ποίηση αλλά μ’ ενδιαφέρει η σύγχρονη ιστορία. Εχω βγάλει "Ο δρόμος είναι άσωτος" του Χουλιάρα, ετοιμάζουμε ενός Βρετανού "Η εποχή των δικτατόρων" και "Την ιστορία της κοιλάδας του Σπερχειού από τα πρώτα χρόνια μέχρι τη ρωμαϊκή κατάκτηση". Οι συνεργάτες μας στην αρχή ήταν από τη Λαμία αλλά τώρα συνεργαζόμαστε με όλη την Ελλάδα. Χρησιμοποιούμε ντόπιο δυναμικό. Μόλις κυκλοφορήσαμε και σύγχρονη πεζογραφία, μιας εκπαιδευτικού από τα Καμένα Βούρλα. Το πρώτο βιβλίο που βγάλαμε "Η Λαμία με τη γραφίδα των περιηγητών" έχει εξαντληθεί και όλα μας τα βιβλία πάνε καλά, τουλάχιστον σε τοπικό επίπεδο. Η αλήθεια είναι ότι σε μένα είναι πιο εύκολη η διανομή, αφού ως βιβλιοπώλης είμαι σ’ επαφή με διανομείς. Τη δική μας διανομή την κάνει ο "Κέδρος".»
Ελένη Σαρόγλου (εκδ. Κύβος)
Βιβλία τέχνης
«Από το 2001 είμαι στον χώρο των εκδόσεων, στην ουσία δεν βγάζω λεφτά από αυτή την ιστορία, το κάνω επειδή μου αρέσει. Μέχρι το 2001 δούλευα στην γκαλερί Τούντα και τότε είχα την ευθύνη των καταλόγων και των εκδόσεων. Μετά βούτηξα σε βαθιά νερά. Μου αρέσει πάρα πολύ, αλλά με αγχώνει πάρα πολύ. Εχω πολλά στο μυαλό μου, τα οποία δεν βγαίνουν πάντα. Οταν βγαίνουν όμως είμαι πολύ ευτυχής. Μου αρέσει να είναι λίγο περίεργες τυποτεχνικά, αλλά δεν μ’ ενδιαφέρει μόνο να εντυπωσιάσω. Τη διανομή την κάνω μόνη, γιατί κανένας διανομέας δεν ενδιαφέρεται για τους μικρούς. Σου λένε ότι δεν αξίζει ο κόπος αν πουλήσω 10 αντίτυπα. Επειδή πάντα έκανα καταλόγους εκθέσεων, έβλεπα ότι δεν αντιπροσωπεύουν το έργο, πολλές φορές είναι ένα τίποτα. Τώρα βέβαια γίνεται το αντίθετο, τυπώνονται μεγάλα βιβλία. Εμένα μ’ ενδιαφέρουν τα μικρά που έχουν κάτι το ιδιαίτερο. Υπάρχει επίσης η έννοια του artist book που στην ουσία είναι ένα έργο. Με απασχολεί πολύ, παρότι δεν είναι η κύρια απασχόλησή μου. Βγάζω 3-4 βιβλία τον χρόνο, και κάθε βιβλίο θέλει τον χρόνο του. Μ’ ενδιαφέρει να μην έχω ένα τυποποιημένο βιβλίο, και συνήθως το δουλεύω μαζί με τον καλλιτέχνη».
Νίκος Βλαντής (εκδ. Μαγικό Κουτί)
Υπαρξιακή ανάγκη
«Πάντα λειτουργούσα με ανάγκες υπαρξιακές και η ανάγκη να ιδρύσω μαζί με τη Μαρία, τη γυναίκα μου, εκδοτικό οίκο, ήταν υπαρξιακή. Αυτά που ήθελα να εκφράσω δεν χωρούσαν στα βιβλία που ήθελα να γράψω. Θελήσαμε να ζήσουμε αξιοπρεπώς από τα βιβλία που αγαπάμε. Δεν ήταν ένα εκδοτικό κενό που θελήσαμε να καλύψουμε, αλλά κάτι που έλειπε από μας τους ίδιους, δηλαδή η χαρά να ξυπνάς το πρωί και να πηγαίνεις σε μια δουλειά που σου αρέσει. Η εταιρεία ιδρύθηκε πριν από δύο χρόνια και έχουμε βγάλει έξι βιβλία. Ξεκινήσαμε για να ζήσουμε από αυτό, από κει και πέρα όσο περνούσε ο καιρός συνειδητοποιούμε ότι είναι όλο και λιγότερα αυτά που χρειαζόμαστε για να ζούμε. Αρα μας μαθαίνει να είμαστε ολιγαρκείς. Κι αυτό είναι που θέλουμε να μεταφέρουμε σε μήνυμα απλωμένο στα βιβλία, ότι αυτός που σώζεται είτε είναι αυτός που έχει πολλά λεφτά είτε αυτός που ασχολείται μ’ αυτό του αρέσει. Το δυσκολότερο σε κάθε βήμα βρίσκεται πάντα μέσα σου, γιατί ο καθένας κατασκευάζει την πραγματικότητά του και το δύσκολο είναι να αντιμετωπίσεις τους προσωπικούς σου φόβους. Ο χώρος του βιβλίου αποτελείται από υπέροχους ανθρώπους, σε όλη την αλυσίδα και είναι άνθρωποι που μπορώ να συνεννοηθώ. Είμαι πολύ ευχαριστημένος με την υποδοχή των βιβλίων μου, το είχα καταλάβει ως συγγραφέας και το επιβεβαιώνω ως εκδότης, το κάθε βιβλίο παίρνει ό,τι του αξίζει στη συγκυρία που βγαίνει».
Γιώργος Καραπαπάς (εκδ. Τροπή)
Γερμανική γραμματεία
Εχει σπουδάσει γερμανική φιλολογία. «Από την αρχή ήθελα ν’ ασχοληθώ με μετάφραση δοκιμιακών κειμένων και αποφάσισα να το κάνω. Κατάλαβα ότι δεν είναι κάτι φοβερό να βγάλεις βιβλία. Το πρώτο μου κυκλοφόρησε το 2000 και μέχρι σήμερα έχουν κυκλοφορήσει εννέα βιβλία, περίπου. Δεν ζω από αυτό φυσικά, προσπαθώ απλώς να βγάζω τα έξοδα, κάνοντας ο ίδιος τις μεταφράσεις. Μερικοί από τους τίτλους είναι του Χέρντερ “Πραγματεία περί της καταγωγής της γλώσσας”, του Φραντς Οπενχάιμερ ”Το κράτος”, Γκούσταβ Λαντάουερ “Εκκληση για σοσιαλισμό”, κ.ά. Με ενδιαφέρουν κάποιοι συγγραφείς που δεν έχουν μεταφραστεί καθόλου στην Ελλάδα και για μένα το βασικό είναι η πρωτότυπη σκέψη. Με ενδιαφέρει πολύ η γερμανική γραμματεία και την παρακολουθώ. Τη διανομή την κάνω μόνος μου στην Αθήνα στα κεντρικά βιβλιοπωλεία και σε 2-3 χονδρέμπορους που δίνουν στην επαρχία. Θέλω να το συνεχίσω, δεν ξέρω αν αυξήσω τον ρυθμό, αλλά με αυτό τον ρυθμό μπορώ να ανταποκριθώ. Θα προτιμούσα κάποια στιγμή να μπορώ να βγάζω περισσότερα. Αλλά είμαι ευχαριστημένος γιατί οι εκδόσεις μου έχουν τύχει προσοχής».
Μερικοί από τους μικρούς
Δρεπανιά, Κίχλη, Μαγικό Κουτί, Κίρκη, Ιταμος, Λαγουδέρα, ΚΨΜ, εκδ. Ρουμελιώτη, εκδ. Δίπτυχο, Υάδες, Εκδόσεις του Αυγούστου, Κύβος, Τροπή, ΑλΔε (Κέρκυρα), Μάτι (Κατερίνη), Πάπυρος (Χίος), Ισνάφι (Ιωάννινα), Ελλα (Τρίκαλα), Πρότυπες Θεσσαλικές Εκδόσεις (Τρίκαλα), Διάμετρος (Χαλκίδα), Παρέμβαση (Κοζάνη), Αχαϊκές Εκδόσεις (Πάτρα), Πολύεδρο (Πάτρα), και πολλοί άλλοι.
No comments:
Post a Comment