Ο Εντγκαρ Αλαν Πόου [Edgar Allan Poe] λέει, κάπου, ότι «ένα βιβλιαράκι μόνο του μπορεί να φέρει επανάσταση στον κόσμο». Ο Βρετανός συγγραφέας Πίτερ Ακρόιντ [Peter Ackroyd] έχει γράψει πάνω από 20 βιβλία, μυθιστορήματα και μελέτες, τόμους και βιβλιαράκια. Η βιογραφία του του Ντίκενς έχει τον όγκο κεφαλόσκαλου. Το τωρινό του εγχείρημα ανήκει στην άλλη τάξη, των μικρών κειμένων, παρότι έχει μεγάλο θέμα – Poe: A Life Cut Short (εκδ. Chatto and Windus, 170 σελ. 15,99 στερλίνες).
Επίσης, δεν κομίζει καμιά επανάσταση, ούτε στον κόσμο του Πόου, μήτε στη γνώση γι’ αυτόν. Είναι γραμμένο όμως με ένα στιλ που, όπως γράφει ο «Εκόνομιστ», ταιριάζει στο θέμα του. Τούτη η βιογραφία του Αμερικανού ποιητή, πεζογράφου και κριτικού που πέθανε στα 40 του, μετά ένα αλκοολικό ντελίριο, έχει τις αρετές και τις αδυναμίες οι οποίες χαρακτήριζαν και τον ίδιο.
Ποιος ήταν ο Πόου; Ο Αγγλος ποιητής Αλφρεντ Τένισον τον έχει αποκαλέσει «το πιο πρωτότυπο μυαλό που έβγαλε η Αμερική». Για τον βιογράφο, ο άνθρωπος Πόου έχει γίνει η εικόνα του, η εικόνα του καταραμένου ποιητή της βασανισμένης ψυχής, του πλάνητα. Την εικόνα τούτη ο βιογράφος ούτε ανατρέπει, ούτε διορθώνει αλλά αντιθέτως, τη μεγαλοποιεί.
Ο βιογράφος αρχίζει ανάποδα, με τον μυστηριώδη θάνατο του Πόου, στη Βαλτιμόρη το 1849, αλλά με ένα ευφυές τέχνασμα επιστρέφει στην αρχή με τον τρόπο των ηρώων του Πόου στα αστυνομικά του μυθιστορήματα – ένα είδος που ο ίδιος ο Πόου εφηύρε. Ο Πόου γεννήθηκε στη Βοστώνη το 1809. Ο πατέρας του εγκατέλειψε την οικογένειά του δύο χρόνια αργότερα. Λίγο μετά, πέθανε η μητέρα του από φυματίωση. Αυτά σημάδεψαν το παιδί βαθύτερα από ό,τι θα νόμιζε κανείς. Σαν αίσθημα εμφανίζονται αργότερα στα κλειστοφοβικά του διηγήματα, που για τον βιογράφο εκφράζουν τον φόβο που ένιωθε ο συγγραφέας τους μέσα στην άρρωστη μήτρα της μητέρας του.
Τον υιοθέτησαν οι Αλαν στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια, αλλά η σχέση του με τον θετό πατέρα του διαλύθηκε όταν μεταπήδησε από το Πανεπιστήμιο στη Στρατιωτική Ακαδημία του Γουέστ Πόιντ. Τελικά αποφάσισε να γίνει μόνο συγγραφέας. Το αποτέλεσμα ήταν η διαρκής πενία. Οι ποικίλοι δημοσιογραφικοί του περισπασμοί είχαν άσχημο τέλος. Ως συγγραφέας είχε την αποδοχή των κριτικών. Στα διηγήματά του ερευνά με μεγάλη δεξιοτεχνία τους Εφιάλτες των αναγνωστών του. Οι μακάβριες ιστορίες του όπου θάνατος και ομορφιά είναι άρρηκτα δεμένα, θαυμάστηκαν από τους εκδότες και το 1845 το ποίημά του «Το κοράκι» τον έκανε διάσημο. Ηταν και εξαιρετικός κριτικός. Και με εξαιρετικό ταλέντο να δημιουργεί εχθρούς, αν και λαχταρούσε την ανθρώπινη συντροφιά – την ερωτική όμως είναι αμφίβολο. Αναζητούσε γυναίκες που έμοιαζαν στην άρρωστη μητέρα του. Το 1836 παντρεύτηκε την ξαδέλφη του Βιρτζίνια που η αρρώστια της του την έκανε θελκτική.
Δεν είναι μια οριστική βιογραφία, ούτε σκόπευε να είναι. Ο βιογράφος γνωρίζει να μεταφέρει σωστά στον αναγνώστη την ανισόρροπη κατάσταση του Πόου, η οποία έφθανε τα όρια της αυτοκαταστροφής. Αλλά ποιος μπορεί να πει; Ισως τούτη να ήταν η σωστή ύπαρξη για έναν άνθρωπο που αξίωνε ότι βίωσε μια «εκστατική πρόγνωση της δόξας μετά θάνατον». [The Economist, Η Καθημερινή, 9/5/2008]
Poe: A Life Cut Short by Peter Ackroyd
For Edgar Allan Poe, 1834 was an unhappy year. The death of his estranged foster father, John Allan, yielded no bequest for the 25-year-old journalist, poet and teller of tales. As it would throughout the remainder of his shadowed life, poverty bit hard. “He had only the one shabby black suit that he donned on all occasions.” That frayed, funereal vestment, as Poe himself surely realised, serves as a metaphor for the unhappiness not only of 1834 but of so much of his life. There is a relentless quality to Peter Ackroyd's book. The unfaltering rhythm of his prose, the repeated phrases and devices, suggest a claustrophobic sense of inevitability. Poe's difficult nature and the economics of the US literary scene in the first half of the 19th century combine in Ackroyd's hands to create a trap from which every escape leads to unhappiness. Ackroyd delivers his analysis of sources and events with a sort of helpless brutality - “So Poe suffered”; “So he was sometimes a difficult and wilful child”; “So the overindulgence in alcohol could lead him perilously close to madness” - as if even the biographer is powerless against the overwhelming odds stacked against Poe. The result is unsettling but hugely powerful... []
ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΑΥΤΑ:Justin Clemens: ‘Poe: A Life Cut Short’ by Peter Ackroyd. The Montlhy (AUSTRALIAN POLITICS, SOCIETY & CULTURE), April 2008, No. 33
Tailor-made for Peter Ackroyd. Philip Hoare reviews Poe: A Life Cut Short by Peter Ackroyd. Telegraph, 17/02/2008
Owen Hatherley: Gothic horror. Poe: a Life Cut Shor. New Statesman, 07 February 2008.
No comments:
Post a Comment