Οι εκδόσεις «Suhrkamp» εγκαταλείπουν τη Φρανκφούρτη, μετά μισό αιώνα

ΕΚΔΟΣΕΙΣ. Στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας μία πόλη, η Φρανκφούρτη, μία εφημερίδα, η Frankfurter Allgemeine, και ένας εκδοτικός οίκος, ο Suhrkamp, ταυτίστηκαν σε τέτοιο βαθμό, αποτελώντας μια αδιάσπαστη ενότητα επί μισό αιώνα, καθώς κυριαρχούσαν στα πολιτιστικά και εκδοτικά πράγματα της χώρας. Η πόλη ήταν ο «ομφαλός των εκδόσεων», η εφημερίδα πρόβαλε τους τίτλους και τους συγγραφείς, και οι εκδόσεις δημιουργούσαν πολιτισμό, παιδεία, μόρφωση, ό,τι ο Τζορτζ Στάινερ χαρακτήρισε «Suhrkamp Kultur». Ομως, το 2010 θα είναι η χρονιά του «μεγάλου διαζυγίου», αφού ο ιστορικός εκδοτικός οίκος, που στέγασε τα μεγαλύτερα ονόματα της γερμανόφωνης λογοτεχνίας, αλλά και της φιλοσοφίας, θα μεταφερθεί πλέον στο Βερολίνο.

Από το τέλος του 2008, κυκλοφόρησαν δειλά οι πρώτες φήμες. Υστερα από κάποιες διερευνητικές συζητήσεις μεταξύ της Ούλα Μπερκέβιτς-Ζούρκαμπ και του «πρωθυπουργού» του Βερολίνου, Κλάους Βόβεραϊτ, οι εκδόσεις Suhrkamp ενδέχετο να εγκαταλείψουν την πρωτεύουσα της Εσσης και να επιστρέψουν στην αρχική τους βάση, εκεί απ’ όπου έκανε τα πρώτα του εκδοτικά βήματα ο ιδρυτής τους, Πέτερ Ζούρκαμπ. Μεταξύ ψιθύρων και σχολίων, η Φρανκφούρτη, ο δήμος και ο Tύπος της, αισθάνθηκαν σαν τον «απατημένο σύζυγο», που θα εξαναγκαζόταν επιπλέον να πληρώσει υψηλή διατροφή γι’ αυτό το «διαζύγιο», αφού το υπερχρεωμένο Βερολίνο, διατηρώντας προνόμια από την εποχή των δύο Γερμανιών, συνεχίζει να επιδοτείται από τα πλούσια κρατίδια, μεταξύ αυτών και της Εσσης. Η κυριακάτικη έκδοση της FAZ (8/2.), γνωρίζει καλύτερα τα «παρασκήνια» αυτής της μετακόμισης, που έφερε τον κωδικό «Λαίδη Λένιν», που δεν ήταν άλλη από την πάλαι ποτέ, κατηγορηθείσα για τροτσκιστική απόκλιση, ηθοποιό Ούλα Μπερκέβιτς, η οποία συνεργάστηκε με ανατολικογερμανικές σκηνές την περίοδο 1973-1975. Τριάντα πέντε χρόνια μετά, η «λαίδη Μακβέθ» των γερμανικών εκδόσεων, επιστρέφει στο Βερολίνο.

Το Βερολίνο, πάντως, δεν είναι άγνωστο στις ιστορικές εκδόσεις, αφού λειτουργούσε εδώ και τρία χρόνια ένα «παράρτημα», στη Φαζάνενστράσσε. Από τη Lindenstrasse της Φρανκφούρτης στην Br­derstrasse του (πρώην Ανατολικού) Βερολίνου, όπου πρόκειται να μετεγκατασταθούν το 2010-2011 οι εκδόσεις, μεσολαβούν μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα και δύο διαφορετικές παραδόσεις, εκείνη της εξουσίας και του χρήματος σε «διαπλοκή» με τον πολιτισμό και την πολιτική.

• Του Κωστα Θ. Kαλφοπουλου, Η Καθημερινή, 20/02/2009