ΜΑΙΡΗ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ, Το ΒΗΜΑ, 31/08/2008
Δύο ξένοι μυθιστοριογράφοι τοποθέτησαν τις ιστορίες τους στα ελληνικά νησιά και έδρεψαν δάφνες. Η Παυλίνα, το τέταρτο μυθιστόρημα του βραβευμένου τουρκοελβετού συγγραφέα Μετέν Αρντιτί, χαιρετίστηκε από την κριτική ως μια ιστορία «ωραία και τραγική σαν την Ελλάδα». Αρχές του 1931 η ομώνυμη κόρη των Σπετσών χάνει τον αγαπημένο της θετό πατέρα, μαζί με τον αληθινό της πατέρα - δύο αδέλφια θαλασσόλυκους -, ακολούθως χάνει τον εξάδελφό της που τον είχε ερωτευτεί χωρίς να ξέρει ότι είναι ουσιαστικά ο αδελφός της· στο τέλος χάνει την κόρη που απέκτησε με τον εξάδελφο/αδελφό, αφού την έδωσε για υιοθεσία αμέσως μετά τη γέννησή της, αλλά παραμένει αγέρωχη σε μια διαρκή αναζήτηση στις Σπέτσες, στην Αθήνα και στη Γενεύη.
Ποια ήταν η επαφή του κ. Αρντιτί με τη χώρα μας κατ' αρχάς; «Η γυναίκα μου είναι Ελληνίδα. Τα παιδιά και τα εγγόνια μου μιλούν τέλεια ελληνικά. Ολες οι σκηνές που εκτυλίσσονται στο ξενοδοχείο Lido έχουν πλαίσιο (όχι όσον αφορά την ιστορία βέβαια, αλλά την εικονογραφία) αυθεντικό. Η μικρή μου κόρη είναι γιατρός στην Αθήνα. Η θεία της γυναίκας μου ήταν η Βάσω Μανωλίδου. Η κυρία Κατίνα ήταν νομίζω όπως την περιγράφω, την έχω γνωρίσει, έμεινα στο Lido την εποχή των αρραβώνων με τη γυναίκα μου... Και το Παλαιό Φάληρο ήταν ακόμη ένα αξιολάτρευτο χωριουδάκι. Εχω σπίτι στις Σπέτσες εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Αυτή η χώρα είναι μαγική, με επαναφέρει στην ουσία της ζωής. Οταν κάνω μπάνιο σε κάποιον ορμίσκο των Σπετσών λέω πάντα, μα στ' αλήθεια πάντα: είναι φυσικό που σε έναν τέτοιο τόπο, τόσο ωραίο και αγνό, οι άνθρωποι βρήκαν από αρχαιοτάτων χρόνων τις κατάλληλες λέξεις για να περιγράψουν την ανθρώπινη συνθήκη».
Είχε προηγηθεί η αναζήτηση του δικού του εαυτού. Γεννήθηκε στην Αγκυρα της Τουρκίας, στάλθηκε εσωτερικός σε κολέγιο της Ελβετίας, έζησε από παιδί την εξορία, τη μοναξιά, την απομόνωση ίσως της Παυλίνας. Από 'κεί και πέρα αλλάζει το σκηνικό: κατευθύνθηκε στον τομέα της ατομικής φυσικής ενέργειας με σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης, σπούδασε μάνατζμεντ στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στις Ηνωμένες Πολιτείες, έγινε επιχειρηματίας πουλώντας και αγοράζοντας ακίνητη περιουσία στη Γενεύη όπου εγκαταστάθηκε. Ακολούθως χρίστηκε μαικήνας του πολιτισμού με το Ιδρυμα Αρντιτί που παρέχει υποτροφίες στους πιο δημιουργικούς σπουδαστές των Διεθνών Σχέσεων. «Είστε μπίζνεσμαν και οραματιστής μαζί;» τον ρωτάμε.
«Σήμερα δεν είμαι τόσο άνθρωπος των επιχειρήσεων - υπήρξα κάτι τέτοιο σε όλη μου τη ζωή - όσο συγγραφέας. Ουσιαστικά, η κινητήριος δύναμη του Ιδρύματός μου, όπως και της λογοτεχνίας είναι η ίδια: για να λειτουργήσουν, πρέπει να εστιάσεις στον άλλον, όχι στον εαυτό σου. Δεν είναι φυσικό κάτι τέτοιο, είμαστε όλοι εγωιστές. Αλλά μπορούμε να προσπαθήσουμε. Η λογοτεχνία σε υποχρεώνει σε μια τέτοια άσκηση. Το να γράφεις σημαίνει να ακούς. Να ξεχνιέσαι προσπαθώντας να καταλάβεις τον άλλον. Είναι αυτό ταυτόσημο του να είσαι οραματιστής; Ελπίζω πως όχι, είναι πολύ βαριά λέξη για μένα».
Ο Μετέν Αρντιτί
Εκτός των άλλων, ο κ. Αρντιτί είναι πρόεδρος της Orchestre de la Suisse Romande και αφιέρωσε πρόσφατα την παγκόσμια πρεμιέρα της μουσικής συμφωνίας «Εξοδος» στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. «Ελπίζετε ακόμη σε μια συμφωνία των εθνών ή έχετε χάσει λίγο την αισιοδοξία σας;» τον ρωτάμε.
«Και βέβαια παραμένω αισιόδοξος. Είναι φυσικά αφέλεια να θεωρήσουμε ότι θα σταματήσουν οι πόλεμοι γιατί οι άνθρωποι θα γίνουν σοφότεροι μέσω της τέχνης. Αλλά θεωρώ ρεαλιστικό να σκεφτούμε ότι οι τέχνες επιτρέπουν στους ανθρώπους να "μοιράζονται", αυτή είναι η λέξη-"κλειδί", οπότε μπορούν από 'κεί και πέρα να αισθάνονται κατά τι λιγότερο μίσος, κατά τι περισσότερη κατανόηση, και ακόμη αδελφοσύνη, αυτό το συναίσθημα που μας κάνει να πούμε ότι σε τελευταία ανάλυση δεν είναι τόσο διαφορετικός ο άλλος από εμάς. Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να αποκαλυφθεί ο άλλος. Είναι η δουλειά του καλλιτέχνη αυτό».
Το μυστήριο της εικόνας είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Αμερικανού Gary van Haas, έγινε μπεστ σέλερ αμέσως μόλις κυκλοφόρησε στην άλλη άκρη του Ατλαντικού και γυρίστηκε ταινία που θα προβληθεί σύντομα και στη χώρα μας. Ο συγγραφέας έχει εργαστεί ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες «Athens News», «Hellenic Times» και «Herald Tribune», ενώ έχει ασχοληθεί με την έρευνα της αρχαίας ελληνικής ιστορίας και μυθολογίας. Ο ήρωας του μυθιστορήματός του, ένας νεαρός αμερικανός καλλιτέχνης, εκβιάζεται από έναν μυστηριώδη συλλέκτη ώστε να ταξιδέψει στην Τήνο για να φιλοτεχνήσει ένα πιστό αντίγραφο της εικόνας της Μεγαλόχαρης. Επιλέγει για βάση του τη Μύκονο, όπου σύντομα αντιλαμβάνεται ότι η εικόνα έχει πολύ βαθύτερη αξία από ό,τι τα διαμάντια, τα ρουμπίνια και τα άλλα πολύτιμα πετράδια της, εξαιτίας ακριβώς του «μυστηρίου» της. Μια διεθνής ίντριγκα, ένα ρομάντζο και αλλεπάλληλες ανατροπές συνθέτουν έναν καινούργιο «Κώδικα Ντα Βίντσι», όπως χαρακτηρίστηκε, αυτή τη φορά όμως ελληνοποιημένο.
Ο Γκάρι βαν Χάας
Ηταν και ο συγγραφέας ένας νεαρός από την Καλιφόρνια που επισκεπτόταν τακτικά τη Μύκονο σαν τον ήρωά του; «Ναι, ερχόμουν κάθε καλοκαίρι από το Σαν Φρανσίσκο στη Μύκονο όπου έμεινα και γνώρισα όλους αυτούς τους απίστευτους τύπους, Ελληνες και ξένους, που ήταν γεμάτοι ζωή και ήξεραν πώς να διασκεδάζουν. Ολα αυτά πίσω στη δεκαετία του '80, όταν η αίσθηση του νησιού ήταν πολύ πιο γλυκόπιοτη και ενδόμυχη, και οι άνθρωποι είχαν πιο πολύ ενδιαφέρον από ό,τι στο σημερινό σκηνικό του συνωστισμού στη Μύκονο»
- Το μυθιστόρημά σας έχει νουάρ ατμόσφαιρα. Ποια ήταν η δική σας εμπειρία στα αιγαιοπελαγίτικα νησιά;
Ζήσατε ποτέ ο ίδιος την περιφορά της εικόνας στην Τήνο;
«Επρεπε να κάνω έρευνα και έτσι επισκέφθηκα την Τήνο αρκετές φορές για να νιώσω την ενέργεια του νησιού και να αφομοιώσω την καταλυτική αίσθηση που ασκεί ολόγυρα η εορτή της Παναγίας Ευαγγελιστρίας και η διάσημη περιφορά της εικόνας της. Ηταν απίστευτο να το βλέπεις».
Από πού προέκυψε η ιδέα για αυτό το βιβλίο;
«Οταν ένα καλοκαιρινό πρωινό πληροφορήθηκα ότι ένας ονομαστός ζωγράφος που όλοι γνωρίζαμε στη Μύκονο τρελάθηκε ξαφνικά και κατέστρεψε τα έργα και το στούντιό του, άρχισα να ψάχνω την υπόθεση και είχα σύντομα τη βασική ιστορία του βιβλίου. Από 'κεί και πέρα επεκτάθηκα επάνω σε αυτό και το έκανα "μυστήριο": πώς ένας άνθρωπος της διασκέδασης και υγιής καλλιτέχνης έκανε κάτι τέτοιο; Αλλά το πιο ενδιαφέρον κομμάτι του βιβλίου είναι ότι χρησιμοποίησα όλους τους συναρπαστικούς Ελληνες και ξένους που συνάντησα στη Μύκονο και τους έκανα χαρακτήρες του έργου μου. Αναγνώστες που διάβασαν το βιβλίο σχολιάζουν ότι αυτό είναι που κάνει "Το μυστήριο της εικόνας" τόσο αληθινό και πιστευτό». Οπως λένε, «η ζωή μιμείται την τέχνη!».
No comments:
Post a Comment