Της ΟΛΓΑΣ ΣΕΛΛΑ, Η Καθημερινή, Σάββατο, 30 Aυγούστου 2008
Την έχουμε γνωρίσει ως ποιήτρια. Το τελευταίο διάστημα κυκλοφόρησαν δύο βιβλία της Ιουλίτας Ηλιοπούλου σε πεζό λόγο, που απευθύνονται σ’ ένα άλλο κοινό: σε παιδιά. Το ένα είναι παραμύθι («Η πράσινη σκουφίτσα») και το άλλο ένα ιδιότυπο δοκίμιο («Η κούκλα»). Τη συναντήσαμε στο γνωστό ασφυκτικά γεμάτο διαμέρισμα της οδού Σκουφά, απλή και πρόθυμη ν’ απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις. Η πρώτη, η αυτονόητη ήταν γιατί μετά από μια θητεία στην ποίηση επιλέγει να υπηρετήσει ένα άλλο λογοτεχνικό είδος.
«Δεν το είδα ποτέ σαν πέρασμα από το ένα είδος στο άλλο, γιατί έχω τη βαθιά πεποίθηση ότι η ποιητική λειτουργία είναι ενιαία. Υπ’ αυτήν την έννοια και το παραμύθι για μένα ήταν παρόμοιο. Και μάλιστα από τη στιγμή που έχω εντάξει στο παραμύθι αυτόνομες ποιητικές που λειτουργούν σε σχέση με το κείμενο και αποτελούν μικρά ποίηματα, το θεώρησα έναν άλλο τρόπο ποιητικής γραφής».
Κι αν θεωρήσουμε ότι η ποίηση απευθύνεται σ’ ένα μικρότερο κοινό, μήπως μέσω των βιβλίων για παιδιά εξυπηρετεί την ανάγκη της ν’ απευθυνθεί σ’ ένα ευρύτερο κοινό; «Από την επαφή που είχα κατά καιρούς με παιδιά, διαπίστωσα ότι η πιο καθαρή, η πιο τολμηρή σκέψη βρίσκεται στον άνθρωπο όταν δεν έχει ακόμη υποστεί την αλλοίωση και του εκπαιδευτικού συστήματος και της ζωής. Υπ’ αυτή την έννοια, είναι ένα πιο πρόσφορο και πιο δεκτικό κοινό για να μυηθεί σ’ αυτό που ονομάζουμε ποίηση, δηλαδή σε μια άλλη οπτική του κόσμου. Ισως ένας λόγος ακόμη να ήταν ότι στον κόσμο των παιδιών δεν υπάρχουν όροι και όρια: και τα πουλιά μιλάνε και τα αντικείμενα περπατάνε, και μέσα από αυτό το εντελώς υπερρεαλιστικό παιχνίδι μπορεί να μιλήσει κανείς για πολύ ρεαλιστικά γεγονότα».
Η αλήθεια είναι βέβαια, ότι το πρώτο της παραμύθι το έγραψε κατόπιν παραγγελίας του συνθέτη Αγη Μπαλτά. Και η Ιουλίτα Ηλιοπούλου ανταποκρίθηκε «σε μια εξωτερική πρόταση, που έγινε προσωπική ανάγκη». Και βέβαια δεν σημαίνει πως όταν καταπιάνεται με το ένα είδος αφήνει το άλλο. «Στη δική μου αντίληψη όλα αυτά είναι ένας τρόπος. Είναι όπως ένας ηθοποιός στο θέατρο που θα παίξει και Σαίξπηρ και Κομέντια Ντελ’ Αρτε. Με την ίδια χαρά και την ίδια φυσικότητα».
Με δεδομένο ότι, κατά γενική ομολογία, η ποίηση περνά δύσκολες μέρες, μήπως ο ποιητής «αναγκάζεται» να στραφεί σε άλλα είδη λόγου; «Θα ήταν ψέμα να πει κανείς ότι γράφει για τον εαυτό του. Παρ’ όλα αυτά δεν έγραψα τα παραμύθια για να επικοινωνήσω με άλλο κοινό και δεν έκανα κανένα σκόντο. Εχουν διαστάσεις ποιητικής σκέψης (άλλωστε το ένα, «Η κούκλα», είναι δοκίμιο), είναι γλωσσοκεντρικά και δεν δίστασα να χρησιμοποιήσω το πολυτονικό, παρότι ίσως να ξένιζε τους μικρούς αναγνώστες. Είναι κείμενα ειλικρινή, αφού δεν μπορώ να υποδυθώ κάτι άλλο έξω από μένα. Δεν θα μπορούσα ποτέ να κάνω κάτι που θα έφευγε από τη δική μου λογική, τις επιδιώξεις μου ή την πίστη μου στη σημασία και την αξία που αποτελεί η ποίηση για τη ζωή των ανθρώπων, μόνο και μόνο για ν’ αποκτήσω ένα ευρύτερο κοινό», λέει και υπογραμμίζει: «Είναι μια εποχή αντιποιητική, γιατί είναι αντιπνευματική. Κάθε πνευματική τέχνη, για να μην πω σε διωγμό, είναι στο περιθώριο».
Και στην ερώτηση αν ελπίζει ότι αυτό το αντιπνευματικό κλίμα μπορεί ν’ ανατραπεί απαντά: «Δεν ξέρω. Νομίζω ότι για ν’ αλλάξει και να ευαισθητοποιηθούν οι άνθρωποι, θα πρέπει οι μικρές ηλικίες, τα παιδιά, πέρα από το τεχνοκρατικό πρότυπο της ζωής, πέρα από την αξία της οικονομικής ασφάλειας και της καριέρας, που προβάλλονται παντού, να ευαισθητοποιηθούν και να πάψουν να πιστεύουν ότι αυτοί είναι οι μόνοι στόχοι. Νομίζω ότι στα παιδιά πρέπει ν’ ανοίξουμε ένα παράθυρο, πριν κλείσει. Ενα παράθυρο που είναι ανοιχτό στα μάτι και τη σκέψη τους και που βίαια το κλείνουμε. Αν έχουμε κάποια ελπίδα ν’ αλλάξει αυτός ο μονόδρομος της ζωής, είναι οι μικρότερες γενιές να δουν κι αλλιώς τον κόσμο. Δεν νομίζω λοιπόν ότι ανεπίστρεπτα έχουμε χαθεί, ούτε ότι το Διαδίκτυο έχει σκοτώσει το βιβλίο. Πιστεύω ότι πάντα οι άνθρωποι θα ερωτεύονται, και θα έχουν ανάγκη της ποιητικής σκέψης όχι σαν διακόσμηση, αλλά σαν καταφύγιο. Εξαρτάται κι από μας πόσο τίμια επιμένουμε σ’ αυτό που κάνουμε, χωρίς συμβιβασμούς και χωρίς παραίτηση».
- «Η πράσινη σκουφίτσα» (ζωγραφική Γιάννης Κόττης, εκδ. «Υψιλον/βιβλία»), «Η κούκλα» (εκδόσεις «Ικαρος»).
No comments:
Post a Comment