Thursday, March 13, 2008

Η παρακμή της Ευρώπης

Μια διαδικασία που επέρχεται με τη βεβαιότητα φυσικού φαινομένου

  • Walter Laqueur: The last days of Europe: Epitaph for an Old Continent. «St. Martin's Press, ΝΥ», $ 17,13
Η συζήτηση για την παρακμή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας κράτησε αιώνες και ακόμα συνεχίζεται. Η συζήτηση για την παρακμή της αμερικανικής αυτοκρατορίας έχει αρχίσει εδώ και μερικά χρόνια, και σίγουρα θα συνεχιστεί στις επόμενες δεκαετίες. Η συζήτηση για την παρακμή της Ευρώπης, της «γηραιάς Ευρώπης» -όρος που κατά τον Laqueur περιλαμβάνει τη σημερινή Ρωσία και όλες τις χώρες δυτικά από τα Ουράλια- φαίνεται μόλις να έχει αρχίσει. Παρακμή συγκεκριμένα της Ευρώπης, όχι γενικά της Δύσης.
«Κυρίες και κύριοι, επισκέπτεστε το σκηνικό ενός υψηλά αναπτυγμένου πολιτισμού, που κάποτε ηγείτο του κόσμου. Μας έδωσε τον Σέξπιρ, τον Μπετόβεν και πολλά άλλα εξαιρετικά πράγματα...», εξηγεί ο ξεναγός προς εύπορη ομάδα τουριστών, πιθανότατα από την Κίνα και την Ινδία. Μια Ευρώπη ξεναγών, γονδολιέρηδων και διερμηνέων, ένα θεματικό πάρκο, κάτι σαν Ντίσνεϊλαντ, ένα μουσείο της παγκόσμιας ιστορίας και του παγκόσμιου πολιτισμού, που κηρύσσει τη σημασία της ηθικής στις διεθνείς υποθέσεις σε ένα ανύπαρκτο ακροατήριο - κάπως έτσι σκιαγραφεί ο Laqueur την Ευρώπη του μέλλοντος. Ευφάνταστο σενάριο; Οχι ακριβώς, υποστηρίζει ο συγγραφέας. Είναι, μάλιστα, πολύ πιθανό - ή τουλάχιστον δεν μπορεί να αποκλειστεί. Βέβαια, κατά κάποιον τρόπο, η ανατριχιαστική φράση «τελευταίες μέρες» δεν είναι παρά... ένα σχήμα λόγου. Ωστόσο, η παρακμή της Ευρώπης επέρχεται με τη βεβαιότητα φυσικού φαινομένου, η διαδικασία δεν είναι αναστρέψιμη και το μόνο που απομένει είναι να συζητήσει κανείς ποιες ακριβώς από τις παραδόσεις και τις αξίες της ηπείρου μπορούν να διασωθούν. Η εποχή της αυταπάτης τελείωσε, το αναπόφευκτο ως νομοτελειακή πορεία, είναι θέμα χρόνου. Ο Αμερικανός ιστορικός είναι κατηγορηματικός… [ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΠΕΤΑΝΓΙΑΝΝΗΣ πολιτικός επιστήμων, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Ελευθεροτυπίας, 7/3/2008]

No comments: