ΓΚΕΟΡΓΚΙ ΓΚΡΟΖΝΤΕΒ: TΟ ΠΛΙΑΤΣΙΚΟ

Γκεόργκι Γκρόζντεβ. Tο πλιάτσικο. Mετάφραση από τα βουλγαρικά Xρήστος Xαρτοματσίδης. Mυθιστόρημα. Eκδόσεις «Mανδραγόρας», Aθήνα 2008, σελ. 112, ευρώ 10

Το «πλιάτσικο» εκδόθηκε στη Βουλγαρία το 2005 και ενώ από μια πρώτη προσέγγιση μπορεί να ενταχθεί στη λεγόμενη ανιμαλιστική λογοτεχνία που έχει πλούσια παράδοση στη Βουλγαρία, μια πιο ουσιαστική ανάγνωση αποκαλύπτει ότι στο μυθιστόρημα του Γκρόζντεβ, η φύση, οι ιστορίες κυνηγιού, τα ζώα είναι μονάχα η καλλιτεχνική μορφή, η φόρμα.

Το μυθιστόρημα αναδεικνύει μια σειρά από οδυνηρά κοινωνικά προβλήματα, επίκαιρα στη Βουλγαρία του μετασοσιαλισμού, της εποχής δηλαδή που ενώ δεν υφίσταται πια το παλαιό καθεστώς, δεν έχει ολοκληρωθεί η εγκαθίδρυση του καινούργιου, που ενώ οι παλιές ηθικές αρχές έχουν ήδη ξεπεραστεί, κοινωνικά δεν έχουν καθιερωθεί καινούργιες· της εποχής που χαρακτηρίζεται και ως «περίοδος αρχικής συσσώρευσης κεφαλαίου» ή «ληστρικός καπιταλισμός» όπου όλα επιτρέπονται.

Αυτή την εποχή περιγράφει ο Γκρόζντεβ με την τόσο εύστοχη και τόσο βαλκάνια λέξη «πλιάτσικο». Ίσως αν δεν είχε χρησιμοποιήσει το «πλιάτσικο» ο Γκρόζντεβ θα έπρεπε να ονομάσει το βιβλίο του «ανθρώπινη ζούγκλα», γιατί τέτοιες είναι οι σχέσεις μεταξύ των ηρώων του μυθιστορήματος. Όλοι εναντίον όλων. Ο καθένας είναι δυνητικό πλιάτσικο των άλλων, το ανθρώπινο στις ψυχές μας είναι πλιάτσικο των υλιστικών επιθυμιών μας, με τη δικαιολογία πως έτσι κάνουν όλοι…

Στο μυθιστόρημα οι ιστορίες των θηραμάτων διασταυρώνονται μ’ ένα γρήγορο, κοφτό ρυθμό με ιστορίες ανθρώπων· της Λίνας, της ψυχιάτρου που παίζει το προσωπικό της επιστημονικό στοίχημα σε μια προσπάθεια αποασυλοποίησης μια ομάδας τεσσάρων ασθενών της, του Xάντερ, του πατέρα που ζει το δράμα της εξαφάνισης της έφηβης κόρης του, του Ένιο και του Mιχάλ, των δύο γέρων που επιμένουν να ζουν σ’ ένα εγκαταλειμμένο χωριό, του Kέμπο του λαθροκυνηγού, της Αμερικανίδας Mαίρης, του τραπεζίτη Xανς από το Mόναχο, του χρηματιστή Bίλχελμ, των τουριστών που προσπαθούν να ξεφύγουν από τους ξέφρενους ρυθμούς των μεγαλουπόλεών τους και δραπετεύουν στην άγρια φύση της Βουλγαρίας, του «Δράκου», ενός εμπόρου λευκής σάρκας από τους πολλούς της εποχής μας. Οι διαφορετικές ιστορίες των ηρώων συναντιούνται σε ένα εκτροφείο άγριων ζώων που προσφέρει εναλλακτικό κυνηγετικό τουρισμό. Ανάμεσα σε ολοζώντανες σκηνές κυνηγιού αγριόχηνας, κάπρου, λύκου, αρκούδας, αλεπούς οι άνθρωποι εναλλάσσονται στους ρόλους κυνηγού και θηράματος, ποιος είναι πλιάτσικο τίνος... [ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ: ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ]

Ο συγγραφέας Γκεόργκι Γρόζντεβ [Georgi Grozdev, 1957] έχει σπουδάσει δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας. Το 1991 ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο «Balkani» και από το Μάιο του 2002, στη σειρά Βαλκανική βιβλιοθήκη, παρουσιάζει, ελεύθερος από τις προκαταλήψεις του παρελθόντος για πρώτη φορά στη βουλγαρική λογοτεχνική και πολιτιστική ιστορία, γνωστούς συγγραφείς από όλες τις βαλκανικές χώρες: μεταξύ άλλων τους Ίβο Άντριτς, Γιώργο Σεφέρη και Οδυσσέα Ελύτη. Ήδη έχει εκδώσει στα βουλγαρικά έντεκα Έλληνες ποιητές και συγγραφείς, μια εκδοτική δραστηριότητα που δεν έχει το ανάλογό της στα Βαλκάνια. Ιδρυτής και αρχισυντάκτης του δίγλωσσου (βουλγαρικά-αγγλικά) περιοδικού «Λογοτεχνικά Βαλκάνια» και μέλος του βουλγαρικού κέντρου PEN, βραβεύθηκε το 2002 με το εθνικό βραβείο διηγήματος «Ελίν Πελίν». Έχει γράψει δέκα βιβλία με διηγήματα και νουβέλες. Πεζά κείμενα του έχουν μεταφραστεί στην Ελλάδα, Αγγλία, Σερβία, Κροατία, Σλοβενία, Αλβανία, πΔΓΜ και Μαυροβούνιο. Το μυθιστόρημά του «Πλιάτσικο» (2004) έχει ήδη μεταφραστεί στα σέρβικα, σκοπιανά, αγγλικά. [e-mail:balkani@infotel.bg www.balkani.eu]

O μεταφραστής Χρήστος Xαρτοματσίδης γεννήθηκε στις 8.12.1954 στη Σόφια από γονείς πολιτικούς πρόσφυγες, σπούδασε Ιατρική και εργάζεται ως διευθυντής Μικροβιολογίας στο Γενικό Νοσοκομείο Κομοτηνής. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: «O ξένος» (1986) «H νύχτα των εμβρύων», εκδ. Nικολαΐδης (1989), τα διηγήματα: «Tο παλιό κτίριο», εκδ. «Nεφέλη» (1991), «Φωτο-Veritas», εκδ. «Mεταίχμιο» (2003), και τα μυθιστορήματα: «Kιθαρίστας σε ταβέρνα», εκδ. «Πατάκης» (1996), «Oι περιπέτειες του Mπρέγκα», εκδ. «Πατάκης», (2001). Το μυθιστόρημά του «Κιθαρίστας σε ταβέρνα» είχε αποσπάσει B' βραβείο στο διαγωνισμό μυθιστορήματος του Δήμου Φιλιππούπολης της Βουλγαρίας. Επίσης έχει εκδοθεί σε μετάφρασή του επιλογή ποιημάτων του σημαντικού σύγχρονου Βούλγαρου ποιητή Λιουμπομίρ Λέβτσεβ, με τίτλο «Στιχοράματα» εκδ. «Mανδραγόρας» (2004). Tέλος έχει γράψει τα θεατρικά μονόπρακτα: «H έξοδος μετά τις 6 μ.μ. απαγορεύεται» (1984) και «Tο ασανσέρ» (1986) τα οποία ανέβηκαν από το ΔH.ΠE.ΘE. Kομοτηνής το 2003 με το γενικό τίτλο «Σκούρο μαύρο σχεδόν λευκό», σε σκηνοθεσία Hλία Φραγκάκη.