Wednesday, January 5, 2011

Ρωσικός «εμφύλιος» για τον Τολστόι

«Ηθελε να καταστρέψει την πνευματικότητα της Ρωσίας και την κοινωνική τάξη», λέει η Εκκλησία. «Είναι σαν να βρισκόμαστε στην αρχή του περασμένου αιώνα», απαντά η διανόηση

Αν και έχουν περάσει εκατό χρόνια από τον θάνατο του Λέοντα Τολστόι, η σχέση του με τη γενέτειρά του Ρωσία παραμένει διαταραγμένη. Πριν από μερικούς μήνες ένας από τους πρεσβύτερους Ρώσους πολιτικούς, ο πρώην πρωθυπουργός Σεργκέι Στεπάσιν επιχείρησε αυτή την παράδοξη αποστολή: να αποκαταστήσει τη φήμη του συγγραφέα στην ίδια του τη χώρα. Κάτι τέτοιο θα έμοιαζε περιττό το 2010, εκατό χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα. Αλλά τον περασμένο χρόνο οι Ρώσοι έδιναν μεγαλύτερη μάχη για τον Τολστόι απ’ ό,τι έκαναν όσο ζούσε.


Ο Λέων Τολστόι με τη γυναίκα του Σοφία
Ο Λέων Τολστόι με τη γυναίκα του Σοφία

Οι Ρώσοι διανοούμενοι κατηγορούσαν τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία ότι αμαύρωσε τη φήμη ενός εθνικού ήρωα αφορίζοντάς τον. 

Η εκκλησία, από μέρους της, κατηγορούσε τον Τολστόι ότι βοήθησε στην επιτάχυνση της ανόδου των Μπολσεβίκων. Το δε ρωσικό κράτος στην επέτειο της εκατονταετίας από τον θάνατό του, στις 20 Νοεμβρίου του 1910, δεν έκανε τίποτα απολύτως - την ώρα που τα 150 χρόνια από τον θάνατο του Τσέχοφ γιορτάστηκαν σε τέτοια πολυτελή έκταση, που ο πρόεδρος Μεντβέντεφ επισκέφθηκε τη γενέτειρά του. Οταν δε ο παραγωγός της κινηματογραφικής βιογραφίας του Τολστόι, «Ο Τελευταίος Σταθμός», Αντρέι Κοντσαλόφσκι έκανε αίτηση για χρηματοδότηση σε όλα τα ρωσικά υπουργεία, κατέληξε να χρηματοδοτήσει την ταινία μόνος του και να αναγκαστεί να πει: «Εκπροσωπώ τη Ρωσία». 

Η επιχείρηση αποκατάστασης της φήμης του συγγραφέα της «Αννα Καρένινα» και του «Πόλεμος και Ειρήνη», είχε ξεκινήσει πριν από δέκα χρόνια από τον Βλαντιμίρ Τολστόι που ζήτησε από την εκκλησία να πάρει πίσω τον αφορισμό του προ-προ-πάππου του, το 1901. Δεν έλαβε καμία απάντηση. Τώρα, στην ίδια προσπάθεια προστέθηκε ο Σεργκέι Στεπάσιν που έγραψε ξανά στην εκκλησία για να λάβει αυτή τη φορά την εξής απάντηση: «Ο Τολστόι χρησιμοποίησε το μεγάλο του ταλέντο με σκοπό να καταστρέψει την παραδοσιακή πνευματικότητα της Ρωσίας και την κοινωνική τάξη? Δεν είναι τυχαίο ότι ο ηγέτης των Μπολσεβίκων εκτιμούσε εξαιρετικά τον σκοπό των δραστηριοτήτων του Λέοντα». 

Η ρωσική διανόηση δεν έκρυψε την έκπληξή της. Ο κριτικός λογοτεχνίας Πάβελ Μπασίνσκι γράφει σχετικά με την αντίδραση της εκκλησίας: «Είναι σαν να βρισκόμαστε ξανά στη αρχή του περασμένου αιώνα».
  • ΠαράδοξοΤο παράδοξο της φετινής «συνειδητής αδιαφορίας για τον Τολστόι» από το ρωσικό κράτος ενισχύεται από το μελόδραμα των τελευταίων ημερών του συγγραφέα, όταν ζούσε περικυκλωμένος από ρεπόρτερ, οι οποίοι περιέγραφαν τη ζωή του.
Σοφία Στυλιανού, ΕΘΝΟΣ, 05/01/2011

No comments: