Pablo Neruda (1904-1973)

Κάπου νιώθουμε ότι ο μέγας Χιλιανός ποιητής Πάβλο Νερούδα [Pablo Neruda] είναι και δικός μας! Και τον θυμόμαστε γιατί ο Νερούδα γεννήθηκε στις 12 Ιουλίου 1904. Από τους σημαντικότερους ποιητές του 20ού αιώνα. Το 1971, του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ για τη λογοτεχνία.

Ο Νερούδα αγαπήθηκε από τον κόσμο και είχε την ευκαιρία να διαβάσει ποιήματά του ενώπιον χιλιάδων πολιτών, κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ για κανέναν άλλον ποιητή στην ιστορία. Στις 15 Ιουλίου 1945 στο στάδιο Pacaembú στο São Paulo της Βραζιλία, μπροστά σε 100.000 ανθρώπους διάβασε ποιήματα προς τιμήν του κομμουνιστή επαναστάτη Luis Carlos Prestes. Κατά την επιστροφή του στη Χιλή μετά από την αποδοχή του Βραβείου Νόμπελ, ο Σαλβαδόρ Αλιέντε προσκάλεσε τον Νερούδα να διαβάσει ποιήματα στο Estadio Nacional ενώπιον 70.000 ανθρώπων.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Νερούδα κατέλαβε πολλές διπλωματικές θέσεις και εξελέγη γερουσιαστής για το Κομμουνιστικό Κόμμα Χιλής. Όταν ο συντηρητικός της Χιλής Πρόεδρος González Videla έβγαλε εκτός νόμου τον κομμουνισμό στη Χιλή, εκδόθηκε ένταλμα για τη σύλληψη Neruda. Οι φίλοι τον έκρυψαν για μήνες σε ένα υπόγειο ενός σπιτιού στο Valparaíso. Στη συνέχεια δραπέτευσε και ακολούθησε το δρόμο της εξορίας μέσω ενός περάσματος ανάμεσα στα βουνά κοντά στη λίμνη Maihue στην Αργεντινή. Αργότερα, συνεργάστηκε στενά με τον σοσιαλιστή Πρόεδρο Salvador Allende.

Ο Νερούδα πέθανε στις 23 Σεπτεμβρίου 1973, στην κλινική Santa María του Σαντιάγο. Μετά από το θάνατό του, τα σπίτια του στο Valparaiso και στο Σαντιάγο λεηλατήθηκαν. Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε με μια ογκώδη παρουσία της αστυνομίας, και αποτέλεσε μια ευκαιρία για το λαό να εκδηλώσει την αντίθεσή του στο καθεστώς Pinochet. Ο Πινοσέτ είχε αρνηθεί να δώσει άδεια διότι φοβόταν ακριβώς αυτό που έγινε: η κηδεία του Νερούδα μετεξελίχθηκε σε μια δημόσια εκδήλωση, όπου χιλιάδες Χιλιανοί παρά την απαγόρευση της κυκλοφορίας, πλημμύρισαν τους δρόμους και η κηδεία έγινε η πρώτη δημόσια διαμαρτυρία ενάντια στην στρατιωτική δικτατορία της Χιλής.

Η δικτατορική κυβέρνηση του Πινοσέτ, επιδίωξε με νύχια και με δόντια να περιορίσει την επιρροή του Νερούδα στη συλλογική συνείδηση της Χιλής. Η ποίησή του απαγορεύτηκε στη Χιλή από τη χούντα μέχρι την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1990.

Τα απομνημονεύματα της Matilde Urrutia, «Η ζωή μου με τον Πάβλο Νερούδα», δημοσιεύθηκαν μεταθανάτια το 1986. Ο Neruda είχε στην ιδιοκτησία του τρία σπίτια στη Χιλή, που σήμερα λειτουργούν ως μουσεία και είναι ανοικτά σε όλο τον κόσμο.

Η μελοποίηση του Canto general από τον Μίκη Θεοδωράκη ήταν μια ευτυχισμένη στιγμή στη σχέση δυο πολιτισμών [Στη φωτογραφία, Ο Μίκης, η Φαραντούρη και ο Νερούδα]. Επίσης θα πρέπει να σημειώσω ότι μετά την ελληνική μεταπολίτευση το περιοδικό «Θέατρο» έκανε ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στον Νερούδα, δημοσιεύοντας, μεταξύ άλλων κειμένων, και το περίφημο θεατρικό «Λάμψη και θάνατος του Χοακίν Μουριέτα», μ’ ένα συγκλονιστικό χαρακτικό του αξέχαστου Α.Τάσσου. Η μετάφραση του έργου είχε γίνει από την αγαπημένη μας Δανάη (την γνωστή μας τραγουδίστρια του Αττίκ), που είχε ζήσει στη Χιλή, ήταν φίλη με τον Νερούδα…