Το πρωτότυπο αυτό κτίριο εμπνεύστηκε η δημοφιλής καλλιτέχνις από την Αργεντινή, Marta Minujin! Ο σύγχρονος «πύργος της Βαβέλ» έχει ύψος 25 μέτρα και έχει κρεμάμενα σε αυτό 30.000 βιβλία διαφόρων ειδών, γραμμένα σε διάφορες γλώσσες. Τα βιβλία δωρίστηκαν στο δήμο από τις 52 πρεσβείες χωρών που βρίσκονται στην πόλη και τα υπόλοιπα είναι προσφορές απλών φίλων του βιβλίου. Ο πύργος είναι ένα σπειροειδές μεταλλικό πλέγμα πάνω στο οποίο έχουν κρεμαστεί τα βιβλία. Κατασκευάστηκε με αφορμή τους εορτασμούς για την ανάδειξη του Μπουένος Άιρες ως την Παγκόσμια Πρωτεύουσα του Βιβλίου για το έτος 2011. Οι τοπικές αρχές θεωρούν ότι ο πύργος αντικατοπτρίζει τις ιδέες του πλουραλισμού και της διασποράς, που χαρακτηρίζουν την αργεντίνικη πρωτεύουσα. Δείτε φωτογραφίες του σύγχρονου «Πύργου της Βαβέλ» εδώ. [In Site]
- Από τον Φώτη Θαλασσινό
- Βιβλιοθήκη, Σάββατο 22 Οκτωβρίου 2011
Οι βιβλιοθήκες ποτέ δεν είναι αρκετά μεγάλες για τα βιβλία μιας ζωής ενός βιβλιοφάγου αναγνώστη. Κοιτάζει ενεός πώς αυτά τα έπιπλα γέμουν, με τα ράφια διπλά και τριπλά φορτωμένα. Κοιτάζει στην ουσία την παλίμψηστη εικόνα της βιβλιοθήκης.
Πίσω από τα πιο καινούργια βιβλία υπάρχουν πιο παλιά, πίσω από τα πιο παλιά, ακόμη πιο παλιά. Αναπόφευκτα, έχοντας στουμπώσει κάθε εσοχή και κάθε εύκαιρο διάκενο στο έπιπλο της βιβλιοθήκης, περιχαρής μέσα στον ηδονιστικό κόσμο των αναγνωσμάτων του, ο αναγνώστης ξεκινάει να προσθέτει βιβλία σε όλα τα δωμάτια του σπιτιού του. Το αρχείο του είναι κι αυτό κορεσμένο με εφημερίδες και περιοδικά του ενδιαφέροντός του. Συνήθως η αιώρηση στο παράλληλο σύμπαν της ανάγνωσης είναι μια θυσία με τίμημα την άμβλυνση της επαφής με την εξωτερική πραγματικότητα. Οι σπουδαίοι αναγνώστες στοιχειώνονται με ανύπαρκτα προβλήματα και κινούνται προς την επίλυσή τους πολύ πριν αυτά εμφανιστούν στο απτό κοινωνικό περιβάλλον. Ισως και αφότου αυτά έχουν ολοκληρώσει το πέρασμά τους από τη Γη. Η έλλειψη καπατσοσύνης των αφηρημένων βιβλιόφιλων και η αδεξιότητά τους στα πιο απλά από τα πρακτικά ζητήματα κάνουν τον παραμικρό αναγκαίο περισπασμό τους από την εκστατική ενατένιση των κόσμων των βιβλίων να μοιάζει με ξεδιάλεγμα της «ήρας από το σιτάρι». Σε πολλές τέτοιες τραγελαφικές εμπειρίες πρωταγωνιστικό ρόλο έχει το βιβλίο. Είναι εμπειρίες στις οποίες ο βιβλιοφάγος απεμπολεί την άποψή του για τη μυθώδη διάσταση των βιβλίων. Πάνω στον πανικό των περιστάσεων, τα βιβλία μετατρέπονται σε παραλληλεπίπεδα αντικείμενα.
Πολλά βιβλία είναι στοιβαγμένα στα πατώματα του σπιτιού. Κείτονται σκορπισμένα, κυρίως αυτά που διαβάζονται τις μέρες που ο αναγνώστης τα πετάει δίπλα του, στο πάτωμα, για να μπορεί να τα πιάσει πιο εύκολα και να συνεχίσει την ανάγνωση. Καμιά φορά, ο αναγνώστης «ξυπνάει» από την υποβλητική ανάγνωση κάποιου βιβλίου. Αποκαρωμένος, τανύζεται με τα πόδια του ανάμεσα στα ατάκτως ριγμένα βιβλία. Ανάβει ένα τσιγάρο και χρησιμοποιεί για το διάλειμμά του ως υποπόδιο τα βιβλία. Τις περισσότερες φορές κάτω από τα γυμνά πέλματα του αναγνώστη βρίσκονται λεξικά, βιβλία συνεχώς απαραίτητα και γι' αυτό πάντοτε κοντά στο χέρι του. Η γλώσσα κάθε βιβλίου είναι ένα χωριό. Η γλωσσική ιδιόλεκτος του εκάστοτε συγγραφέα είναι μια μυητική άσκηση από την αγνωσία στη μέθεξη των μυστικών της ιδιότυπης γλώσσας κάθε ξεχωριστού βιβλίου. Τα λεξικά είναι οι καλύτεροι αρρωγοί των ανθρώπων στο ταξίδι προς τη γλώσσα. Επίσης, λόγω όγκου, είναι και τα καλύτερα υποπόδια.
Τοποθετημένα στο πάτωμα πολλά βιβλία, το ένα πάνω στ' άλλο, παίρνουν το σχήμα μικρών και σταθερών πύργων. Συνήθως οι αναγνώστες της μεγάλης λογοτεχνίας όσο μπορούν διαβιούν σ' ένα παράλληλο σύμπαν. Δεν είναι φυγόπονοι. Οταν ασχολούνται με την πεζή πραγματικότητα είναι με απαράμιλλο τρόπο σκληροί. Η σκληρότητά τους δεν είναι άλλη από τη γλώσσα της αλήθειας. Πώς όμως, όντας τον περισσότερο καιρό αιθαροβάτες της σκέψης, θα μπορούσαν να εκπέσουν στην απόκτηση μιας κοινής σκάλας για την κυριολεκτική άνοδο του σώματός τους πιο ψηλά; Είναι πολύ απλό πως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Για τη δουλειά αυτή υπάρχουν τα βιβλία, οι μικροί σταθεροί πύργοι τους. Πατώντας σ' αυτούς ο αναγνώστης μπορεί να φτάσει μέχρι και το ακροτελεύτιο βιβλίο στην πιο απομακρυσμένη και ψηλή γωνιά της βιβλιοθήκης του. Αυτές οι δομημένες με βιβλία «σκάλες» μεταφέρονται εύκολα και τελικά αποδεικύονται πολύχρηστες κατασκευές. Μπορούν να χρησιμεύσουν στην αλλαγή μιας λάμπας, στο κρέμασμα ενός κάδρου και σε άλλες παρόμοιες πρακτικές δουλειές.
Στην εποχή των υπολογιστών και των αξιοθαύμαστων gadgets, η λευκή σελίδα είναι σπάνιο εύρημα στα σπίτια των αναγνωστών και, γενικεύοντας, των περισσότερων ανθρώπων. Οταν σβήνουν οι υπολογιστές, έρχονται στιγμές κρίσης πανικού, που απονεονημένα ο αναγνώστης ψάχνει να βρει ένα φολκλορικό σημειωματάριο για να σημειώσει τηλέφωνα που ακούγονται ετούτες τις στιγμές του πανικού ή ραντεβού που κλείνονται με φίλους ή γιατρούς ή όποιους άλλους. Οι επιφάνειες των εξωφύλλων των βιβλίων, ανάμεσα στις επικεφάλιδες και τα κενά των σχεδίων, γίνονται πρόσφορο έδαφος για τον κατευνασμό της επιτακτικής χρείας να σημειώσει ο αναγνώστης αριθμούς, ώρες, ονόματα ή ημερομηνίες. Ορισμένα βιβλία γίνονται κυριολεκτικά σημειωματάρια και αποκτούν την αξία ενός ημερολογίου για τον άνθρωπο που διαβάζει το βιβλίο και συνάμα συμπληρώνει στα άγραφα τμήματα της σελίδας τις λίστες με τα ψώνια του.
Οι εφημερίδες, τα περιοδικά και δευτερευόντως τα βιβλία χρησιμοποιούνται όπως χρησιμοποιείται και το χαρτί υγείας στην αφόδευση του ανθρώπου. Η σχέση μεταξύ αναγνώστη και βιβλίου είναι σ' ένα μεγάλο ποσοστό συναισθηματική. Σε περίπτωση πληθώρας εφημερίδων και περιοδικών, τα βιβλία αποφεύγονται για το καθάρισμα των οπισθίων στο τέλος μιας αφόδευσης. Κάποιοι βιβλιόφιλοι είναι τόσο απασχολημένοι όσο να ξεχνάνε πολλές φορές την έλλειψη στο σπίτι τους χαρτιού υγείας. Οι παραξενιές ξεκινάνε στη διαδικασία επιλογής των άρθρων που επωμίζονται τον ρόλο του απολυμαντή. Ο αναγνώστης επιλέγει για την καθαριότητά του τα λιγότερο συλλεκτικά κείμενα. Πάνω απ' όλα διαλέγει ανάμεσα στις σελίδες των εντύπων εκείνες που έχουν γραφτεί από αξιομίσητούς του αρθρογράφους. Η ανακούφιση και η ηθική ικανοποίηση του αναγνώστη όταν βρομίζει με κόπρανα τις σελίδες ενός σιχαμερού «διανοούμενου» είναι αναντικατάστατη. Πολλές φορές κι ενώ υπάρχει χαρτί υγείας στο σπίτι του αναγνώστη, εκείνος επιλέγει κατά συνείδηση να λερώσει τις σελίδες κάποιας φυλλάδας.
Ο βιβλιόφιλος, αν και λαγωνικό των αξιόλογων βιβλίων, ολισθαίνει ορισμένες φορές στις επιλογές του και προμηθεύεται αδιάφορα βιβλία. Δεν στενοχωριέται καθόλου. Σε κάποιες ολιγόλεπτες κρίσεις γενναιοδωρίας του, χαρίζει τα απαξιωμένα του βιβλία σε φίλους και γνωστούς του. Ισως αυτοί τα εκτιμήσουν περισσότερο.
Οταν ο βιβλιόφιλος είναι ακόμη παιδί και μένει με τους γονείς του ή μεγαλύτερος και δέχεται επισκέψεις από φίλους, ενδέχεται να θέλει να κρύψει κάποια πράγματα από τα μάτια των ανθρώπων γύρω του. Οι έμπλεες βιβλίων βιβλιοθήκες με τις διπλές και τριπλές σειρές βιβλίων σε κάθε ράφι, γίνονται οι καλύτερες κρυψώνες ακατάλληλων περιοδικών. Ο νεαρός ομοφυλόφιλος αναγνώστης, ηδυπαθής μες στις σελίδες των λευκωμάτων με τους γυμνούς μυώδεις άντρες, δεν έχει παρά να κρύψει αυτά τα αποκτήματα του στις πιο φιλήσυχες γωνιές της βιβλιοθήκης του. Η Μήδεια μητέρα του ελλοχεύει πίσω από κάθε κίνησή του. Η αρμονία της αισθητικής ποίησης, που συντελείται μέσα στο αγόρι, λανθάνει μέχρι την τελική του αποδέσμευση από την οικογενειακή «θαλπωρή». Στις σελίδες των βιβλίων, ετεροφυλόφιλοι και ομοφυλόφιλοι, άντρες και γυναίκες, καταχωνιάζουν τις ερωτικές τους αλληλογραφίες και τις παράξενες φωτογραφίες τους. Ιδιαίτερης συναισθηματικής και προσωπικής αξίας πράγματα που δεν πρέπει να μένουν έκθετα σε αλλότρια μάτια. Ο,τι ένας αναγνώστης θέλει να διαλάθει απ' την περιέργεια των ανθρώπων που συγχρωτίζεται, δεν έχει παρά να το κρύψει στους βαθείς μυχούς της βιβλιοθήκης του.
Για να μιλήσω προσωπικά, η ανιψιά μου η Διονυσία, ενάμισι έτους, εξακόντισε σαν όπλο έκφρασης της δυσαρέσκειάς της για εμένα ένα εξαίρετο ογκώδες βιβλίο. Ηταν «Η ψυχή» του Παναγή Λεκατσά (Καστανιώτης, 2000). Ενα βιβλίο που τόσο αγάπησα, έγινε όπλο στα χέρια της αθώας μου ανιψιάς. Ηταν εκείνη που με δίδαξε για την πολεμική ικανότητα των βιβλίων. Εκτοτε τα εκσφενδονίζω κι εγώ, έστω και νοερά, προς ανθρώπους που προκαλούν την αγανάκτησή μου. Οταν οι άλλοι συμπεριφέρονται σαν επιλήσμονες της ύπαρξής μου, κωφεύουν στην έκφραση των προσωπικών μου δικαιωμάτων και αγνοούν με υστεροβουλία την ψυχική μου ισορροπία, τότε καταφεύγω στα βιβλία. Τα πετάω με δύναμη στον τοίχο και τις πόρτες, τα έπιπλα και τα παράθυρα. Προκαλώ ζημιές σε όλο μου το δωμάτιο. Μετατρέπω τη σιωπή μου και τον αθέμιτο συναισθηματικό έλεγχο των άλλων προς εμένα σε οργή. Ο εκκωφαντικός ήχος της σύγκρουσης των βιβλίων με τον στόχο φωνάζει πολύ καλύτερα από μια αλγεινή κραυγή μου. Η άβυσσος γίνεται αντιληπτή από τους επιλήσμονες και η αλληλεγγύη ξεπηδά μέσα από τις κραυγές των βιβλίων μου. Το βιβλίο, εκτός αυτών των σοβαρών ψυχολογικών κρίσεων ενός ανθρώπου, είναι και όπλο ενάντια σε μικρόσωμους εισβολείς της πανίδας. Παρεισδύουν στη βιβλιοθήκη των αναγνωστών. Οταν αιφνίδια γίνουν αντιληπτοί, προκαλούν την απέχθεια των ιδιοκτητών της ιερής εκκλησίας των βιβλίων. Για ακόμη μια φορά τα βιβλία διαγράφουν ελλειπτικές πορείες στον αέρα, πριν ξεζουμίσουν τα ζωύφια. Στον αντίποδα τέτοιων αποτρόπαιων πράξεων συναντάμε τη νοσηρή υπερευαισθησία ορισμένων αναγνωστών να συντηρούν τις κατσαρίδες και τα σαράκια μέσα στις χάρτινες σελίδες των βιβλίων τους. Είναι τόσο πολλές οι χρήσεις του βιβλίου ως αντικειμένου όσο να μπορούμε να πιστέψουμε πως ακόμη και οι πιο ακόρεστες καταναλωτικές ορέξεις ενός βιβλιοφάγου δεν θα πάνε χαμένες. Τα βιβλία θα διαβαστούν. Αν δεν διαβαστούν, είναι εκεί δίπλα για να χρησιμεύσουν στον αναγνώστη με έναν από τους παραπάνω τρόπους.
No comments:
Post a Comment