«Να τα εκατοστίσει!». Η ευχή, ήδη, σαν να ακούγεται μέσα σε όλους, οι οποίοι θα τιμήσουν τα ενενηντάχρονα γενέθλια του Νάνου Βαλαωρίτη (γεννήθηκε το 1921, στη Λωζάννη), του μεγαλύτερου εν ζωή Ελληνα ποιητή.
«Πρόβλεψα το χάος που θα εγκατασταθεί στον τόπο μας. Το ποίημα "Το χτύπημα" πρόκειται για ένα ειρωνικό χτύπημα που κορυφώνεται συγκρουσιακά με ένα βιβλίο Ιστορίας», λέει προφητικά ο Νάνος ΒαλαωρίτηςΘα τον τιμήσουν είτε μιλώντας γι' αυτόν είτε ευρισκόμενοι στο ακροατήριο. Σ' αυτές τις εκδηλώσεις οι «πάνω» και οι «κάτω» δεν διαφέρουν. Τους ενώνει η αύρα του τιμώμενου. Τον τιμά απόψε ο Σύλλογος «Οι Φίλοι της Μουσικής», του οποίου ο ποιητής αποτελεί επίτιμο μέλος.Αν η ιδιοσυγκρασία στην ποίηση σφραγίζει την προδιάθεση και επικροτεί το ταλέντο, η παιδεία έρχεται δευτερευόντως να διαστείλει το ποιητικό γεγονός ώς την ερμηνεία της γέννησής του. Και ο Νάνος Βαλαωρίτης ως ποιητής τιθάσευσε τα δαιμόνια της πρωτογενούς δημιουργίας. Ως ερμηνευτής, από την έδρα του πανεπιστημιακού δάσκαλου, τους έδωσε τα κλειδιά του και τα ξεκλείδωσε. Το αποτέλεσμα; Στο σώμα της ποίησής του έκρυψε το ταλέντο και άφησε να φανούν οι ερμηνείες, κι αυτές, όμως, ως ποιητικό υλικό.
Την τελευταία χρονιά, τέσσερις εκδοτικοί οίκοι εξέδωσαν ισάριθμες ποιητικές συλλογές του. Ο Νάνος Βαλαωρίτης δεν τις έγραψε όλες χθες και προχθές -που λέει ο λόγος-, αλλά αποτελούν εργασία ετών. Αργοπόρησαν να εκδοθούν, υπακούοντας στο επιχείρημα «ότι η ποίηση δεν πουλάει». Ας τις δούμε μία προς μία: «Τα άνθη του θερμοκηπίου» («Απόπειρα»), «Γραμματοκιβώτιον ανεπίδοτων επιστολών» («Υψιλον»), «Χρίσματα» («Κοινωνία των δεκάτων»), «Ουρανός χρώμα βανίλιας» («Αγκυρα»).
Ποιο είναι το κοινό χαρακτηριστικό τους; Ο ίδιος χαρακτηρίζει τα τελευταία του ποιήματα «μεταϋπερρεαλιστικά, τα οποία ενσωματώνουν την τρέχουσα πραγματικότητα, χωρίς να λείπει το φαντασιακό». Διευκρινίζει: «Ποιήματα, τα οποία δεν λειτουργούν ως πολιτικά μανιφέστα, γιατί, καθώς είναι προπάντων ένα γλωσσικό σύνολο, πρέπει να διατηρούν ένα μυστικό και μία αμφιβολία για την πραγματικότητα. Αλλιώς δεν έχουμε ποιήματα. Η ειρωνεία, το χιούμορ και η παρωδία είναι τρόποι με τους οποίους "παίζω" με τη γλώσσα».
Να, για παράδειγμα, η συλλογή «Ουρανός χρώμα βανίλιας» έχει επάνω τα ίχνη της εκτεταμένης και καταστροφικής πυρκαγιάς της Πάρνηθας, όπως την είδε ο ποιητής να «γράφεται» στον ουρανό της Πατριάρχου Ιωακείμ. Είχε το ίδιο ροζ χρώμα βανίλιας, στο Κολωνάκι, στα Ιλίσια, στους Αμπελόκηπους και στην Κυψέλη. Εν τούτοις, η καταγγελία, «ανάμεσα στις γραμμές» δεν απουσιάζει: «Η κριτική της σημερινής ζωής, της γραφειοκρατίας, του παράλογου της καθημερινότητας και της οικονομικής, που τώρα άρχισε να δημιουργείται».
«Προέβλεψα το χάος που θα εγκατασταθεί στον τόπο μας. Π.χ., το ποίημα "Το χτύπημα" ξεκινά μ' ένα χτύπημα στην πόρτα και ακολουθούν όλα τα χτυπήματα... Πρόκειται για ένα ειρωνικό χτύπημα, που κορυφώνεται συγκρουσιακά μ' ένα βιβλίο Ιστορίας!», λέει, αλλά ελάχιστοι παραδέχονται τα λόγια προφήτη, όταν δεν χαϊδεύουν τ' αυτιά.
info: αίθουσα MC2 του Μεγάρου Μουσικής (7 μ.μ.), με είσοδο από τη Βασ. Σοφίας. Θα μιλήσουν: Ιωάννα Κωνσταντουλάκη - Χάντζου, καθηγήτρια Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Βίκτωρ Ιβάνοβιτς, κριτικός λογοτεχνίας, Νάντια Αργυροπούλου, ιστορικός Τέχνης.
«Πολιτιστική αντίσταση!»
«Να αντισταθούμε πολιτιστικά, γιατί πλέον υπερασπιζόμαστε την ύπαρξή μας ως έθνος. Εχουμε γίνει στόχος λοιδοριών και επιθέσεων: ότι είμαστε άχρηστοι, κίτρινοι, ψεύτικοι, ότι δεν ανταποκρινόμαστε στους αρχαίους Ελληνες, μας αμφισβητούν τη νεοελληνική γλώσσα. Οι Ελληνες είναι ιδιαίτερη εθνότητα και έχει αμφισβητηθεί με χίλιους τρόπους», ακούγεται η αντίδραση του Νάνου Βαλαωρίτη, χρωματισμένη με τα χερτζ της αγωνιώσας κραυγής.
«Οι Ευρωπαίοι θεωρούν τους εαυτούς τους αυθεντικούς κληρονόμους του αρχαίου πολιτισμού, ενώ είναι αυτός που τους δημιούργησε. Δεν καταλαβαίνουν ότι όταν χτυπάνε την Ελλάδα, χτυπάνε ένα σύμβολο και τον εαυτό τους. Πρέπει να καταλάβουν ότι δεν είμαστε μια οποιαδήποτε εθνότητα των Βαλκανίων, έχουμε ένα βάρος. Το εξώφυλλο του περιοδικού "Focus", με την Αφροδίτη και το δάχτυλο, επιστρέφεται επάνω τους και τους υποβιβάζει». Ο Νάνος Βαλαωρίτης βλέπει την Ελλάδα, όχι από την ασφάλεια ενός 90χρονου, αλλά από την ανασφάλεια του νεαρού ζευγαριού, το οποίο δίνει ένα φιλί απεγνωσμένης ελπίδας, μπροστά στην αμηχανία του βλέμματος μιας διμοιρίας των ΜΑΤ.
No comments:
Post a Comment