Η δισέγγονη. Η Σταθούλα Μαρκορά, δισέγγονη του ποιητή, στο σπίτι όπου έζησε και ο προπάππους της
Υπήρξε μαθητής του Διονυσίου Σολωμού και πρωτεργάτης -μαζί με τον Παλαμά, τον Καρκαβίτσα και τον Ψυχάρη- στην επιβολή της δημοτικής γλώσσας. Στο σπίτι του σπουδαίου ποιητή στην Κέρκυρα ανακαλύψαμε ανεκτίμητους πνευματικούς θησαυρούς.
Οταν το παρελθόν συνεργάζεται με το παρόν, ανασύρονται θαμμένα μυστικά και η Ιστορία γεμίζει τις σελίδες της. Κάπως έτσι ίσως σκέφθηκε η δισέγγονη του ποιητή Γεράσιμου Μαρκορά και μας άνοιξε το αρχοντικό του ξακουστού προπάππου της, στην κεντρική πλατεία του Αγίου Σπυρίδωνος, στην Κέρκυρα, μαζί με το σεντούκι του, που έκρυβε μέσα του ένα σπάνιο αρχείο της λογοτεχνικής μας ιστορίας.
Η επί χρόνια άρνησή της να ανοίξει το κιτρινισμένο παρελθόν της χειρόγραφης αλληλογραφίας του Επτανήσιου δημιουργού, και κυρίως των ανέκδοτων έργων του, κάμφθηκε όταν ο καθηγητής Αιμίλιος Πέτρου και η ποιήτρια Ελίζα Αλεξανδρίδου την «ενοχοποίησαν» για την υπέρμετρη σεμνότητά της να βυθίσει στη λήθη μια τόσο μεγάλη ιστορική προσωπικότητα. Αυτό ήταν! Τα συρτάρια, οι φάκελοι, οι επιστολές και όλη η ζωή του Γεράσιμου Μαρκορά ξεπετάχθηκε από τη σιωπή ακριβώς έναν αιώνα μετά τον θάνατό του. Η ίδια μας ξετύλιξε το γαϊτανάκι της ιστορίας: «Ο Γεράσιμος Μαρκοράς ανήκει στη σπουδαία εποχή του Σολωμού, του Βαλαωρίτη, του Πολυλά, του Τυπάλδου και του Λασκαράτου.
Ξεκίνημα. Μικρό πορτοφολάκι του Μαρκορά, σουβενίρ απ’ το εξωτερικό
Γεννήθηκε το 1826 στην Κεφαλονιά από Κερκυραίους γονείς όπου εκεί υπηρετούσε ως ανώτατος δικαστικός ο πατέρας του. Σπούδασε στο Γυμνάσιο της Κέρκυρας και για δύο χρόνια νομικά στην Ιταλία. Στην Κέρκυρα συνδέθηκε με τον ποιητή Κάλβο, τον οποίο είχε γυμνασιάρχη στις τελευταίες γυμνασιακές τάξεις, ενώ διατήρησε ιδιαίτερη φιλία με τον Σολωμό, που ήταν στενός φίλος του πατέρα του. Με τον Ιάκωβο Πολυλά θεωρούνται οι κύριοι συνεχιστές και αυθεντικοί κληρονόμοι της σολωμικής παράδοσης και μαζί με τους Ψυχάρη, Παλαμά, Καρκαβίτσα συνέβαλαν στην επιβολή της δημοτικής γλώσσας και στην αναγέννηση των νεοελληνικών γραμμάτων».
- Ανοίγοντας το σεντούκι
Η Σταθούλα Μαρκορά, μαζί με την αδελφή της Αγγελική, που διατηρεί το εξοχικό του ποιητή στη Στρογγυλή του Δήμου Μελιτείων της Κέρκυρας, νιώθουν ιδιαίτερη υπερηφάνεια που κρατούν στα χέρια τους το παρελθόν μιας τόσο ιστορικής φυσιογνωμίας. Δικαιολογημένα άλλωστε. Και ποιος σπουδαίος άνθρωπος της εποχής δεν έχει επικοινωνήσει με τον Επτανήσιο δημιουργό. Δεκάδες τα ανέκδοτα χειρόγραφα του Γρηγορίου Ξενόπουλου και οι κιτρινισμένες σελίδες που χαράχθηκαν από τις πένες του Ιωάννη Πολέμη, του Αργύρη Εφταλιώτη, του Γεώργιου Δροσίνη, του Κώστα Κρυστάλη, του Εμμανουήλ Ροΐδη, του Ιωάννη Γρυπάρη και τόσων άλλων πνευματικών ανδρών εκείνης της εποχής, αλλά και από τις συζύγους τους, που εκτιμούσαν το έργο και τη στάση ζωής του ποιητή.
Ο Χρήστος Πέτρου, σύζυγος της Σταθούλας Μαρκορά, ανοίγει έναν φάκελο με πλούσια αλληλογραφία και προσκλητήρια και μας τα δείχνει με καμάρι: «Πολλά από τα ποιήματά του έχουν γραφτεί περιστασιακά, για ονομαστικές εορτές, γάμους φίλων του, εκδηλώσεις κοινωνικές, θανάτους, αλλά και σε λευκώματα νεαρών δεσποινίδων με ονόματα ιταλικά τύπου: Μπελίνα, Ονορίνα, Ενρικέτα, αλλά και πιο απλά όπως: Κατίνα, Ειρήνη, Μαρία. Επίσης έγραφε και σε λευκώματα γνωστών κυριών της εποχής, όπως της Σουρή, της Παλαμά και της Δροσίνη. Από τα έργα του ο ?Ορκος? είναι το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο, για το οποίο ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου έγραψε το 1911 στο περιοδικό «Παναθήναια» νεκρολογώντας τον Μαρκορά: «Μετά τα ταξίδια του Σολωμού και τους πινδαρισμούς του Κάλβου, ο «Ορκος» είναι η τρίτη ανύψωσις των εθνικών μας γεγονότων εις τας σφαίρας της Τέχνης».
Μέσα στο αρχοντικό του ποιητή, οι κορνίζες και οι πίνακες απεικονίζουν όχι μόνο την τότε ιστορία, αλλά και το γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας. Χαρακτηριστικό το κάδρο με τον αδελφό του ποιητή, Σπύρο, ο οποίος υπηρέτησε ως πρέσβης στη Ρωσία ενώ οι επιστολές του προς την τσαρική κυβέρνηση είναι από τα πλέον αξιόλογα κειμήλια του αρχείου. Η Σταθούλα Μαρκορά έχει έναν λόγο παραπάνω να μιλήσει για τον αδελφό του προπάππου της: «Ορισμένα από τα πορσελάνινα σερβίτσια και τα σπουδαία αντικείμενα που έφερε ο Σπύρος Μαρκοράς από τη Ρωσία έχουμε την τιμή να τα φυλάμε εδώ, στο σπίτι μας. Είναι αυτά που βλέπετε στις βιτρίνες. Οσο για τον άλλο αδελφό του ποιητή, τον Στέλιο, πέθανε νέος και αυτό επηρέασε πολύ ψυχολογικά τον προπάππου μου».
Οση ώρα ανασκαλεύουμε γράμματα, αντικείμενα και μνήμες, η μυρωδιά του παλιού χαρτιού μάς ταξιδεύει σε μιαν άλλη εποχή, τότε που στα μελανοδοχεία των ποιητών βούταγε η πένα της γνώσης και της βαθιάς καλλιέργειας. Ομως, η απόγονος του Μαρκορά μας φυλάει για το τέλος τα καλύτερα. Ανοίγει ένα συρτάρι και βγάζει μια δερμάτινη τσάντα. «Τώρα μπορείτε να φωτογραφήσετε ό,τι πιο σημαντικό φυλάμε στο σεντούκι του λογοτεχνικού μας θησαυρού. Είναι το δεύτερο σε μέγεθος ποίημα μετά τον "Όρκο" που έγραψε ο προπάππους μου και είναι ανέκδοτο. Γράφτηκε περίπου πριν από 160 χρόνια και αποτελείται από 1.200 στίχους, ενδεκασύλλαβους, χωρισμένους σε οκτάστιχα. Ολα αυτά τα χρόνια φυλασσόταν στο σπίτι μας. Η υπόθεση έχει να κάνει με τη Μαρία, μια όμορφη κοπέλα που παντρεύεται, καθ' υπόδειξιν του ετοιμοθάνατου πατέρα της, τον Θάνο, που ουδέποτε αγάπησε, γιατί η καρδιά της είναι δοσμένη σ’ ένα ομορφόπαιδο, τον Δήμο. Μια παραδοσιακή ιστορία αγάπης εκείνης της εποχής. Προφανώς, ο Μαρκοράς το έκρυψε για να το δημοσιεύσετε εσείς...» μας λέει χαμογελώντας.
- ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΧΑΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΕΘΝΟΣ, 10/12/2010
ΦΩTOΓΡAΦIEΣ: ΕΦΗ ΦΩΤΙΟΥ
No comments:
Post a Comment