Saturday, December 11, 2010

Ανθρώπινα «βιβλία» προς ανάγνωση

Προσωπικές ιστορίες μέσα από ιδιότυπες συνεντεύξεις στη Ζωντανή Βιβλιοθήκη
  • Της Ιφιγενειας Διαμαντη, Η Καθημερινή, Σάββατο, 11 Δεκεμβρίου 2010
«Τα βιβλία είναι ιστορίες για ανθρώπους που δεν υπήρξαν». Στο μυθιστόρημα του Ρέι Μπράντμπερι «Φάρεναϊτ 451» (η θερμοκρασία στην οποία καίγεται το χαρτί), που γράφτηκε πριν από περίπου μισόν αιώνα, τα βιβλία ρίχνονταν στην πυρά από πυροσβέστες και οι αναγνώστες τους διώκονταν. Οσοι γλίτωναν, έβρισκαν καταφύγιο σ’ ένα δάσος, όπου καθένας απομνημόνευε ένα βιβλίο και το απήγγελλε, προκειμένου να το διατηρήσει «ζωντανό».

«Ζωντανά» βιβλία, όχι όμως με την έννοια που περιγράφηκαν στο μυθιστόρημα και μεταφέρθηκαν στη μεγάλη οθόνη από τον Φρανσουά Τριφό, μπορεί να «δανειστεί» όποιος επιθυμεί από τη «Ζωντανή Βιβλιοθήκη». Είναι ένας θεσμός που προχωρά με αργά αλλά σταθερά βήματα στην Ελλάδα εδώ και περίπου ένα χρόνο με τη μορφή ανοιχτών συναντήσεων, όπως αυτή που θα γίνει αύριο στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης (12 μ. με 5 μ.μ.). Ανθρωποι που προέρχονται απ’ όλο το φάσμα της κοινωνίας, όπως άτομα με αναπηρία, εκπρόσωποι της ομοφυλοφιλικής κοινότητας, πρόσφυγες, μετανάστες, πρώην εξαρτημένοι, οροθετικοί, διηγούνται την προσωπική τους ιστορία στον αναγνώστη - ακροατή που θα επιλέξει να τους «δανειστεί» για μισή ώρα. Απαντούν σε ερωτήσεις και λύνουν τυχόν απορίες σε μια ιδιότυπη, πρόσωπο με πρόσωπο, συνέντευξη. Στόχος; Να παραμεριστούν και ει δυνατόν να αρθούν οι προκαταλήψεις και να ξεπεραστούν στερεότυπα.

«Δεν επιδιώκουμε την αποδοχή, αλλά την επικοινωνία. Ο θεσμός είχε ξεκινήσει το 2000 από το μουσικό φεστιβάλ Roskilde που διεξάγεται κάθε χρόνο στη Δανία και στην πορεία υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης σαν “καλή πρακτική”. Στην Ελλάδα, “μαγιά” αποτέλεσαν τέσσερα άτομα προερχόμενα από τον χώρο των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και του ακτιβισμού τον Σεπτέμβριο του 2009. Σήμερα αριθμούμε περί τα 60 άτομα» εξηγεί στην «Κ» η κοινωνική λειτουργός κ. Ζωή Κόκαλου. Η πρώτη δοκιμαστική συνάντηση έγινε τον περασμένο Φεβρουάριο στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων και ακολούθησαν το Πάσχα στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης και το καλοκαίρι στο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ. Η ομάδα επέλεξε να έχει τη μορφή «αυτοχρηματοδοτούμενης κινηματικής δράσης, ανοιχτής σε προτάσεις» όπως αυτοπροσδιορίζεται και όχι μορφή ΜΚΟ.
  • Μοναδική εμπειρία
Η «Ζωντανή Βιβλιοθήκη» μετρά σήμερα 20 με 25 «ανθρώπινα βιβλία», διαφόρων ηλικιών και μορφωτικού επιπέδου. Στις προηγούμενες συναντήσεις είχαν «αναγνωσθεί», μεταξύ άλλων, ένας αντιρρησίας συνείδησης και ένας τροχονόμος, ενώ προοδευτικά η ομάδα φιλοδοξεί να εμπνεύσει εμπιστοσύνη σε γυναίκες-θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Η εμπειρία της «ανάγνωσης» είναι μοναδική, αφού ένα «βιβλίο» μπορεί μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα να γίνει αποδέκτης εκ διαμέτρου αντίθετων απόψεων, χωρίς όμως να επιτρέπεται η προσβολή του ή το αλληγορικό τσαλάκωμα και η κακομεταχείρισή του από τον αναγνώστη. «Οσοι με διάβασαν είναι θετικά διακείμενοι απέναντι στην ομοφυλοφιλική κοινότητα. Ετυχε, όμως, αφενός ένας εκπαιδευτικός κοντά στην ηλικία μου να μου εκφράσει ευγενικά τη μη αποδοχή του, αφετέρου να επισκεφθούν τη “Ζωντανή Βιβλιοθήκη” μαθητές του Καλλιτεχνικού Σχολείου Παλλήνης», λέει ο 36χρονος Δημήτρης. Παρόντα στη διαδικασία είναι και «Ζωντανά Λεξικά», άτομα που μεταφράζουν στα αγγλικά τις γλώσσες φαρσί, νταρί ή στη Νοηματική.
  • Η Δημοτική Αγορά της Κυψέλης
Κτίσμα του Μεσοπολέμου, η Δημοτική Αγορά Κυψέλης κατασκευάστηκε στον σημερινό πεζόδρομο της Φωκίωνος Νέγρη το 1935. Θεωρείται αντιπροσωπευτικό δείγμα του μοντέρνου κινήματος, με πολλά κλασικιστικά στοιχεία (συμμετρία στις όψεις, παραστάδες με γύψινα κιονόκρανα). Επί δεκαετίες σημείο αναφοράς της περιοχής και συνάντησης των κατοίκων, έπαψε να λειτουργεί το 2003 και η τότε δημοτική αρχή σχεδίαζε την κατεδάφισή της και τη δημιουργία εμπορικού κέντρου 1.180 τ.μ. Ομως, οι κινητοποιήσεις κατοίκων και φορέων τη διέσωσαν μαζί με τον χαρακτηρισμό της ως διατηρητέου μνημείου από το υπουργείο Πολιτισμού το 2004. Φέτος τον Δεκέμβριο συμπληρώνονται τέσσερα χρόνια από τότε που η Πρωτοβουλία Κατοίκων και φορέων της περιοχής την άνοιξε, την καθάρισε και την ευπρέπισε για να φιλοξενήσει πλήθος δραστηριοτήτων. Από προβολές ντοκιμαντέρ όπως το «Πουλιά στον Βάλτο» της Αλίντας Δημητρίου, με αρκετές από τις υπερήλικες ηρωίδες της Αντίστασης παρούσες, μέχρι εκθέσεις φωτογραφιών, μαθήματα ελληνικών σε μετανάστες και κάθε Σάββατο λαϊκή αγορά με βιολογικά προϊόντα. Αξίζει να σημειωθεί ότι κάτοικοι μετέφεραν παλιά έπιπλα από τα σπίτια τους για να την εξοπλίσουν. Παράλληλα, μελέτη του ΕΜΠ κατέγραψε τις σημερινές χρήσεις της, οι οποίες με αυτήν τη μορφή, διατηρούν τη Δημοτική Αγορά Κυψέλης ως ένα ζωντανό κύτταρο συνάντησης των πολιτών στον χώρο τους.

No comments: