Διαμάχη Κέδρου - Ζέη: Μεγάλα ονόματα, επώδυνα διαζύγια

Ο Κέδρος απαντά στην πρώην συγγραφέα του οίκου, Άλκη Ζέη

• Λαμπρινή Κουζέλη
• ΤΟ ΒΗΜΑ:  08/06/2011

Σε δικαστική διαμάχη βρίσκονται η συγγραφέας Άλκη Ζέη με τις εκδόσεις Κέδρος, για τα δικαιώματα επί του πνευματικού έργου της

Μια δημοφιλής συγγραφέας πρόσφατα βραβευμένη από τη Ακαδημία Αθηνών και ένας ιστορικός εκδοτικός οίκος της μεταπολεμικής Ελλάδας βρίσκονται στα δικαστήρια. Η δικαστική διένεξη της Άλκης Ζέη με τον Κέδρο, έπειτα από σαραντάχρονη συνεργασία, είναι το γεγονός που μονοπωλεί τις συζητήσεις του λογοτεχνικού κόσμου μας τα τελευταία εικοσιτετράωρα.

Σε ανακοίνωση που απέστειλε την Τετάρτη 8 Ιουνίου στα Μέσα Ενημέρωσης η Κάτια Λεμπέση, εκδότρια του Κέδρου, γράφει:

«Μετά το δημοσίευμα του Μανώλη Πιμπλή στην εφημερίδα "Tα Νέα" στις 7/6/2011 δημιουργήθηκαν λανθασμένες εντυπώσεις, και γι' αυτό θέλουμε να ενημερώσουμε ότι: Το συμβόλαιό μας με την Άλκη Ζέη έληγε στις 31/5/2011. Μέχρι τότε βάσει του συμβολαίου αυτού είχαμε το δικαίωμα και την υποχρέωση να διαχειριζόμαστε τα βιβλία της. Η Άλκη Ζέη προσέφυγε την 1/6/2011 σε ασφαλιστικά μέτρα, τα οποία εκδικάστηκαν χωρίς να ενημερωθούμε και χωρίς να προσκομιστεί η μεταξύ μας σύμβαση. Το δικαστήριο αποφάσισε ότι προσωρινά απαγορεύεται στον Κέδρο να διαθέτει ως τις 12/9/2011, που έχει οριστεί η τακτική δικάσιμος, τα εξής επτά βιβλία της Άλκης Ζέη: "Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου", "Το καπλάνι της βιτρίνας", "Κοντά στις ράγιες", "Θέατρο για παιδιά", "Η μωβ ομπρέλα", "Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της", "Τα παπούτσια του Αννίβα". Συνεχίζεται κανονικά η διακίνηση των ήδη υπαρχόντων στην κατοχή μας αντίτυπων των εξής τεσσάρων τίτλων: "Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα", "Αρβυλάκια και γόβες", "Ο θείος Πλάτων", "Μια Κυριακή του Απρίλη". Για το βιβλίο "Ο ψεύτης παππούς" υπάρχει εν ισχύ συμβόλαιο και άρα η κυκλοφορία του συνεχίζεται κανονικά».

Όπως δημοσίευσαν τα «Νέα»: «Η Άλκη Ζέη ζήτησε και πέτυχε την έκδοση προσωρινής διαταγής, η οποία αυστηρότατα διατάσσει: αφενός την απογραφή των υπαρχόντων αποθεµάτων βιβλίων της που βρίσκονται στην κατοχή του Κέδρου, αφετέρου την προσωρινή απαγόρευση στον Κέδρο αλλά και σε κάθε τρίτο που αντλεί δικαιώµατα από τον συγκεκριµένο εκδοτικό οίκο (βιβλιοπώλη, τυπογράφο ή άλλον) να ξανατυπώνει και γενικώς να πουλάει τα βιβλία της. Η Άλκη Ζέη προσκόµισε στοιχεία στο δικαστήριο µε τα οποία υποστήριξε ότι ο προηγούµενος εκδότης της συνέχιζε να τυπώνει και να διαθέτει βιβλία της παρά τη λήξη του συµβολαίου και ενώ η ίδια έχει συµφωνήσει την έκδοσή τους - όλων πλην του "Ψεύτη παππού" που δεσµεύεται από συµβόλαιο - από την 1^η Ιουνίου σε άλλον εκδοτικό οίκο (Μεταίχµιο)». Το δημοσίευμα καταλήγει: «Οι δικηγόροι της συγγραφέως, βασιζόµενοι σε διάταξη που αναφέρεται στο επείγον της αποτροπής µίας µεγάλης ζηµίας, ζήτησαν και πέτυχαν να συζητηθεί η υπόθεση χωρίς την παρουσία του Κέδρου στον οποίο απλώς κοινοποιήθηκε η απόφαση. Βέβαια η αίτηση ανάκλησης, που αµέσως υπέβαλε ο Κέδρος, απορρίφθηκε χθες. Η δε εκδίκαση της κύριας αγωγής ορίστηκε για τις 12 Σεπτεµβρίου».

Πώς έφτασαν τα πράγματα στα δικαστήρια; «Απεχθάνομαι τα δικαστήρια και είμαι πάντα υπέρ των φιλικών διακανονισμών», είπε στο «Βήμα» η Κάτια Λεμπέση, διάδοχος της Νανάς Καλλιανέση στο τιμόνι του Κέδρου από το 1985, «Δεν περίμενα ποτέ ότι θα μου ανακοινωθεί δικαστική απόφαση χωρίς να έχω καν ενημερωθεί για την αντίστοιχη προσφυγή. Και μάλιστα από μια συγγραφέα που αγαπώ και εκτιμώ και με την οποία συνεργαστήκαμε απρόσκοπτα επί 26 χρόνια».

Κατά τη διάρκεια συνέντευξής της για το «Βήμα της Κυριακής», η Άλκη Ζέη απέφυγε να επεκταθεί στη δικαστική διαμάχη με τους τέως εκδότες της. «Το ανέλαβαν οι δικηγόροι, εγώ δεν έχω να πω κάτι επάνω σε αυτό», ήταν το λακωνικό της σχόλιο.

Πώς όμως κατέληξαν σε χωρισμό με τον Κέδρο; τη ρωτήσαμε. Συναισθηματικοί ήταν οι λόγοι που επικαλέστηκε για την αποχώρησή της από τον Κέδρο. «Όταν με ρώτησε η Κάτια γιατί φεύγω της είπα "Για ένα αδειανό πουκάμισο, για μια Ελένη, για μια Πετρούλα και για έναν Γιάννη"», μας απάντησε. «Η Ελένη Μπούρα, ο Γιάννης Κοντός, η Πετρούλα Γαβριηλίδου ήταν οι άνθρωποί μου στον Κέδρο. Τον συνδύαζα με αυτούς. Όταν ξαφνικά πηγαίνω και λείπουν αυτοί οι άνθρωποι, δεν μπορώ εγώ να μείνω. Είχε απομακρυνθεί και η Κάτια για ένα διάστημα και αυτό μας αποσυντόνισε όλους. Δεν είχα κανένα σοβαρό παράπονο να πω για τον Κέδρο».

Ακολούθησε «τους δικούς της ανθρώπους» στις εκδόσεις Μεταίχμιο, εξομολογήθηκε όμως ότι δεν της είχε περάσει ποτέ από το μυαλό ότι θα έφευγε από τον Κέδρο: «Είμαι από την εποχή της Νανάς στον Κέδρο. Ο Κέδρος για μένα ήταν κάτι πολύ σημαντικό. Δεν υπήρχε βέβαια η ίδια επαφή που είχα με τη Νανά, αυτή δεν ξαναγίνεται, όμως δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα φύγω από τον Κέδρο».

Η ανάπτυξη της εκδοτικής βιομηχανίας, ειδικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, έχει διαμορφώσει ένα τοπίο αχανές και ένα κλίμα ανταγωνιστικό, που μάλλον δεν θα μπορούσαν να φανταστούν ο Νίκος και η Νανά Καλλιανέση όταν ίδρυαν τον Κέδρο το 1954, συγκεντρώνοντας γύρω τους τις προοδευτικές φωνές της μεταπολεμικής Ελλάδας, τον Γιάννη Ρίτσο και τον Στρατή Τσίρκα, τον Τάσο Λειβαδίτη και τον Μένη Κουμανταρέα, τον Αλέξανδρο Κοτζιά, τον Μάριο Χάκκα, τη Μάρω Δούκα, τον Ιάκωβο Καμπανέλλη.