Να πληρώσω για να δω τον αγαπημένο μου συγγραφέα; Όχι ευχαριστώ!

• Τα αμερικανικά βιβλιοπωλεία αρχίζουν να χρεώνουν την παρακολούθηση αναγνώσεων στον χώρο τους, όμως οι έλληνες βιβλιοπώλες λένε «Οχι δα!»

• Λαμπρινή Κουζέλη, TO BHMA:  23/06/2011

Οι εκδηλώσεις είναι το μόνο μέσο που διαθέτουν τα παραδοσιακά βιβλιοπωλεία για να παλέψουν το ηλεκτρονικό εμπόριο, που εντείνεται διαρκώς

«Θέλεις να δεις από κοντά τον αγαπημένο σου συγγραφέα; Πρέπει να πληρώσεις εισιτήριο» φαίνεται πως λένε όλο και περισσότερα αμερικανικά βιβλιοπωλεία, σύμφωνα με δημοσίευμα των «Νew York Times». Βιβλιοπωλεία στην Καλιφόρνια, στο Κονέκτικατ, στη Μασαχουσέτη αλλά και στη Νέα Υόρκη αρχίζουν να βάζουν τίμημα στην παρακολούθηση των εκδηλώσεων που φιλοξενούν: πληρώνεις εισιτήριο, αγοράζεις μια δωροκάρτα ή αντίτυπο του βιβλίου που παρουσιάζεται, πάντως με κάποιον τρόπο προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τις εκδηλώσεις, το μόνο μέσο που διαθέτουν απέναντι στο ηλεκτρονικό εμπόριο, το οποίο με τη διαρκή άνοδό του απειλεί να τους βάλει λουκέτο.

Οι βιβλιοπώλες υποστηρίζουν ότι ο κόσμος βλέπει πλέον το βιβλιοπωλείο σαν βιβλιοθήκη όπου έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά τα βιβλία και να πάρουν συστάσεις από τους πωλητές για να τα αγοράσουν αργότερα online: «Έρχονται στο βιβλιοπωλείο, ξεφυλλίζουν βιβλία, σημειώνουν τους τίτλους και μετά τα παραγγέλνουν από το Amazon. Τους βλέπω και χάνω την υπομονή μου», λέει η Νάνσι Σάλμον, υπάλληλος στο ανεξάρτητο βιβλιοπωλείο «Κepler's» στην Καλιφόρνια. Το βιβλιοπωλείο άρχισε από τον Απρίλιο να δέχεται στις εκδηλώσεις του μόνο όσους αγοράζουν πρόσκληση δύο ατόμων που κοστίζει 10 δολάρια.

Δημιουργείται μια τάση. Πολλοί βιβλιοπώλες αισθάνονται άβολα στην ιδέα να χρεώσουν όσους θέλουν να δουν και να ακούσουν από κοντά τον συγγραφέα που αγαπούν, δεν αποκλείουν όμως να καταφύγουν σε αυτή την πρακτική αν τα πράγματα δυσκολέψουν κι άλλο. «Είμαστε επιχείρηση, δεν είμαστε βιτρίνα του Amazon», υπερθεματίζει η Χέδερ Γκέιν, διευθύντρια του βιβλιοπωλείου «Harvard Book Store» στη Μασαχουσέτη, το οποίο υποχρεώνει πλέον όσους παρακολουθούν τις βιβλιοπαρουσιάσεις του να αγοράζουν στη διάρκειά τους το παρουσιαζόμενο βιβλίο.

Πώς είναι τα πράγματα στο δικό μας μικρό κομμάτι του κόσμου; Η χρέωση της παρακολούθησης των εκδηλώσεων δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο, μας είπε ο Βασίλης Χατζηιακώβου, υπεύθυνος του βιβλιοπωλείου «Ιανός» στην Αθήνα, του οποίου οι πληροφορίες λένε ότι την τακτική αυτή έχουν υιοθετήσει και βιβλιοπωλεία του Λονδίνου. Στην Αθήνα όμως; «Δεν μπορεί να σηκώσει το αναγνωστικό κοινό το εισιτήριο στις βιβλιοπαρουσιάσεις», σημειώνει, «το αναγνωστικό κοινό λόγω κρίσης το παλεύει, στερείται για να συνεχίσει να διαβάζει. Ελάχιστα βιβλιοπωλεία έμειναν, αν του πούμε πλήρωσε για τις εκδηλώσεις, θα πάψει στο τέλος να αγοράζει βιβλία». Από την άλλη, δεν πιστεύει ότι το οnline εμπόριο απειλεί για την ώρα το παραδοσιακό βιβλιοπωλείο στην Ελλάδα.

Το ίδιο πιστεύει και η Κάλλια Χαραλαμπάκη, υπεύθυνη επικοινωνίας του βιβλιοπωλείου «Ευριπίδης» στο Χαλάνδρι. «Το ηλεκτρονικό εμπόριο υπάρχει αρκετά χρόνια και στην Ελλάδα, καλύπτει όμως διαφορετικές ανάγκες. Και εμείς προσφέρουμε τη δυνατότητα online αγορών από την ιστοσελίδα μας. Υπάρχουν άνθρωποι που λειτουργούν μέσω του ίντερνετ, που πραγματοποιούν όλες τις δραστηριότητές τους online, υπάρχουν όμως και εκείνοι που πάντοτε θα έρχονται στο βιβλιοπωλείο για βόλτα, για να ξεφυλλίσουν ένα βιβλίο, για να ανταλλάξουν απόψεις με τους υπαλλήλους, για να έρθουν σε επαφή με άλλους ανθρώπους του βιβλίου, άνθρωποι που επιδιώκουν μια επαφή με το βιβλίο πιο προσωπική από την απρόσωπη του ίντερνετ».

Για την ίδια, η επιβολή αντιτίμου στην παρακολούθηση μιας εκδήλωσης αλλάζει τον χαρακτήρα της, τον κάνει πιο επίσημο. Παραδέχεται ότι αρκετοί από εκείνους όσοι παρακολουθούν τις εκδηλώσεις του βιβλιοπωλείου πηγαίνουν από περιέργεια «με τη θετική έννοια - μπορεί να μην ανήκουν στους συστηματικούς αναγνώστες έρχονται όμως με τη διάθεση να μάθουν κάτι νέο, να γνωρίσουν κάποιον άνθρωπο των γραμμάτων και όχι επειδή είναι η πρόταση δωρεάν εξόδου της ημέρας».

Το βιβλιοπωλείο «Νέστωρ» στην Κατερίνη φιλοξενεί περίπου μία εκδήλωση τον μήνα «στις καλές χρονιές», μας λέει η ιδιοκτήτριά του Ελένη Νέστωρος. Εφέτος ο αριθμός μειώθηκε κατά το ήμισυ. Έχουν σε κάθε εκδήλωση ένα κοινό 80-100 ατόμων, σε μια πόλη περίπου 60.000 κατοίκων. Είναι κυρίως βιβλιόφιλοι, αναγνώστες και σταθεροί πελάτες του βιβλιοπωλείου. Θα τους χρέωνε ποτέ κάποιο ποσό για την παρακολούθηση της εκδήλωσης; «Εννοείται όχι!» μας απάντησε με έμφαση. Δεν έχει απειλήσει την επιχείρηση η πώληση βιβλίων μέσω ίντερνετ; «Σίγουρα υπάρχουν άνθρωποι που αγοράζουν βιβλία ηλεκτρονικά, αλλά θέλω να πιστεύω ότι ο πραγματικά βιβλιόφιλος έχει άλλη φιλοσοφία, ότι θα περάσει από το βιβλιοπωλείο για να πιάσει στα χέρια του το βιβλίο και να αγοράσει. Τουλάχιστον η δική μας γενιά» προσθέτει η επί 24 χρόνια βιβλιοπώλισσα.

«Χρέωση στις εκδηλώσεις; Αποκλείεται!» λέει και ο Χαράλαμπος Αξαρλής, υπάλληλος του βιβλιοπωλείου «Τυποβιβλιοχαρτεμπορική» στα Χανιά, στο οποίο πραγματοποιούνται περίπου επτά εκδηλώσεις τον χρόνο. Βιβλιόφιλοι, προσωπικοί φίλοι του συγγραφέα και συστηματικοί αναγνώστες του είναι το κοινό που προσέρχεται σε αυτές τις εκδηλώσεις, το οποίο μπορεί να αποτελείται από 30-100 άτομα. Αγοράζουν οι Χανιώτες βιβλία online; «Συμβαίνει να αγοράζουν και από το Amazon και από εθνικούς διακινητές», μας είπε ο κ. Αξαρλής, «όπως σε κάθε τομέα του εμπορίου». Αισθάνονται στην Κρήτη να απειλούνται από το ηλεκτρονικό εμπόριο; Μάλλον όχι.

Γι' αυτό και δεν θα ανάγκαζαν τους πελάτες τους σε υποχρεωτική αγορά του βιβλίου για το οποίο έχει προγραμματιστεί εκδήλωση - οι εκδηλώσεις έχουν έτσι κι αλλιώς απόηχο στις πωλήσεις των συγκεκριμένων βιβλίων στο μέλλον, άμεσο ή απώτερο. Θα περίμενε κανείς ότι στην επαρχία η οικονομική κρίση πλήττει περισσότερο τα βιβλιοπωλεία πιέζοντάς τα να αναζητήσουν διάφορες διεξόδους για να επιβιώσουν, εκεί όμως αναπτύσσονται και προσωπικές σχέσεις ανάμεσα στον βιβλιοπώλη και τους πελάτες του «οι πελάτες είναι και φίλοι του βιβλιοπωλείου», λέει ο κ. Αξαρλής - και δεν μπορείς να χρεώνεις τους φίλους σου κάθε φορά που σε επισκέπτονται.