Ρέα Γαλανάκη

Νίκος Μπακουνάκης, TO BHMA: 05/06/2011

Η συγγραφέας αυτοβιογραφείται στο τελευταίο βιβλίο της Από τη ζωή στη λογοτεχνία, που µόλις κυκλοφόρησε (Καστανιώτης). Μπορεί να είναι µια αυτοβιογραφία αποσπασµατική , αλλά είναι και µια αυτοβιογραφία τολµηρή που τραβάει την κουρτίνα της πραγµατικής ζωής αλλά και του εργαστηρίου της συγγραφέως.

Το αυτοβιογραφικό ύφος φανερώνεται κιόλας στις πρώτες γραµµές αυτού του γοητευτικού βιβλίου. «Γεννήθηκα προς το τέλος του 1947 στο Ηράκλειο της Κρήτης… Ο κύρης µου, ο Εµµανουήλ Γαλανάκης, είχε τις ρίζες του στο Οροπέδιο Λασιθίου, συγκεκριµένα καταγόταν από το χωριό Ψυχρό, γι’ αυτό και πρωτάκουσα από το στόµα του την τοπική εκδοχή για τον ήρωα του πρώτου µου µυθιστορήµατος, τον ΙΣµαήλ Φερίκ Πασά (…) Η µάνα µου, η Παπαµατθαιάκη, είχε τις δικές της ρίζες στην ορεινή επίσης Ανω Βιάννο, τόπο που σκηνογράφησε εν µέρει το τέταρτο µυθιστόρηµά µου, τον Αιώνα των Λαβυρίνθων ». Η συγγραφέας µάς δείχνει ότι η βιογραφία βαραίνει στο έργο της και αποτελεί κλειδί για να κατανοήσουµε το πραγµατολογικό υπόβαθρο, τις µυστικές και υπόγειες µυθοπλαστικές διαδροµές και εν τέλει τη µαστορική των µυθιστορηµάτων της. Η γεωγραφία της καταγωγής και των περιπλανήσεων, η εφηβική εξέγερση και αποµάκρυνση από την οικογενειακή εστία, ο έρωτας αλλά κυρίως η περιπέτεια του έρωτα, η πολιτική αφύπνιση και η δραστηριοποίηση µέσα στην Αριστερά, µε ιδιαίτερη αναφορά στη δικτατορία, αποτελούν τους µεγάλους κύκλους της αυτοβιογραφικής αφήγησης.

Από δίπλα οι δάσκαλοι, ο Μενέλαος Παρλαµάς και ο ∆ηµήτρης Πλάκας, στο λύκειο «Κοραής» του Ηρακλείου. Αν θέλουµε να µείνουµε σε κάποια ονόµατα που διατρέχουν το βιβλίο αλλά κυρίως τη ζωή της Ρέας Γαλανάκη, θα αναφέρουµε πριν απ’ όλα τους γονείς της. Γιατροί και οι δύο, διακεκριµένοι πολίτες του Ηρακλείου, βενιζελικοί. Θα αναφέρουµε επίσης την εκ µητρός γιαγιά της, αγράµµατη, και έναν κόσµο «µη προνοµιούχων», που µε τον έναν ή τον άλλον τρόπο δούλευε στο πατρικό σπίτι, από τους οποίους διδάχθηκε τη γλώσσα που µιλούσε. Θα αναφέρουµε ακόµη τον Νίκο Γιανναδάκη, προσωπικότητα της Αριστεράς και αργότερα ο άνθρωπος που «ανέστησε» τη Βικελαία Βιβλιοθήκη, µε τον οποίο η Ρέα κλέφτηκε και παντρεύτηκαν, τον Ιούλιο του 1967, µέσα «στον πολιτικό και οικογενειακό χαλασµό», όπως γράφει η ίδια. Με τον Γιανναδάκη η Γαλανάκη έζησε την περιπέτεια της παρανοµίας, τις δίκες των αριστερών νέων αλλά και µια περιπέτεια ιδεών και πολιτικής στράτευσης. Τέλος θα αναφέρουµε τον Ηλία Κούβελα, τον άνδρα της, στον οποίο είναι αφιερωµένο το βιβλίο, «για τη ζωή, για τη γραφή, για την αγάπη», µε τον οποίο µετοίκησε στην Πάτρα, όπου αυτός ήταν καθηγητής της Ιατρικής, και έζησε την πατρινή περίοδό της, συγγραφικά ιδιαίτερα πλούσια και καρποφόρα. Υπάρχουν όµως και άλλα πρόσωπα, εξίσου σηµαντικά στο σύµπαν της Γαλανάκη. Είναι οι µυθιστορηµατικοί ήρωές της, όπως ο ΙΣµαήλ Φερίκ Πασάς, ο Πατρινός Ανδρέας Ρηγόπουλος του µυθιστορήµατος Θα υπογράφω Λουί, η Σπετσιώτισσα Ελένη Μπούµπουρη-Αλταµούρα του Ελένη, ή ο κανένας.

Η Ρέα Γαλανάκη έφυγε από την Κρήτη το 1965 για να σπουδάσει στη Φιλοσοφική της Αθήνας. ∆εν ξαναγύρισε ποτέ, παρά µόνο ως επισκέπτρια. Επέστρεψε όµως µυθιστορηµατικά, µ’ έναν µεγάλο κύκλο τεσσάρων µυθιστορηµάτων: Ο βίος του ΙΣµαήλ Φερίκ Πασά, Ο αιώνας των λαβυρίνθων, Αµίλητα βαθιά νερά, Φωτιές του Ιούδα, στάχτες του Οιδίποδα .

Στην αυτοβιογραφία θα βρούµε πολλά κλειδιά για να ανοίξουµε αυτά τα βιβλία. Οπως θα βρούµε κλειδιά για τη λειτουργία του χρόνου, τη σχέση λογοτεχνίας και Ιστορίας, τη λειτουργία του συναισθήµατος στην τέχνη.