Sunday, August 29, 2010

Εντνα Ο' Μπράιεν: Ο λόρδος Μπάιρον ήταν ο πρώτος ροκ σταρ

Η σημαντική Ιρλανδέζα συγγραφέας Εντνα Ο' Μπράιεν θα μπορούσε να εμπνευστεί από το ρομαντικό ποιητή ακόμη έναν από τους ακραίους ήρωες των μυθιστορημάτων της. Προτίμησε να γράψει μια μίνι βιογραφία του, εστιάζοντας στους έρωτές του με γυναίκες και άντρες. Μην ξεχνάμε ότι το τελευταίο μεγάλο πάθος της ζωής του ήταν ένα Ελληνόπουλο, ο Λουκάς


Η Εντνα Ο' Μπράιεν βασίστηκε στα γράμματα και ημερολόγια του Μπάιρον 

Η Εντνα Ο' Μπράιεν βασίστηκε στα γράμματα και ημερολόγια του Μπάιρον Διαβάζεται μονορούφι σαν μυθιστόρημα. Και προσφέρει πλήθος ευκαιριών για ζωηρές συζητήσεις το βράδυ στην παρέα. Σε μια χώρα όπου ακόμα βαφτίζουμε τα παιδιά μας «Βύρωνα», αλλά χρόνο πολύ δεν διαθέτουμε στην ανάγνωση βιβλίων, μια μίνι βιογραφία του Αγγλου ποιητή που πέθανε στο Μεσολόγγι και έγινε εθνικός μας ήρωας είναι ό,τι το καλύτερο. Πόσο μάλλον αν η σπουδαία συγγραφέας που την υπογράφει έχει διαλέξει να σταθεί κυρίως στην ερωτική ζωή αυτού που οι σύγχρονοί του είχαν αποκαλέσει «δεύτερο Καλιγούλα».
Το βιβλίο «Λόρδος Μπάιρον, οι έρωτές του» της Εντνα Ο'Μπράιεν (εκδόσεις Μεταίχμιο) είναι το πιο πρόσφατο έργο της 80χρονης σήμερα διάσημης Ιρλανδέζας μυθιστοριογράφου, αλλά και βιογράφου, με τον ίδιο πάντα συμπυκνωμένο τρόπο, του Τζέιμς Τζόις («Η απόκρυφη όψη μιας μεγαλοφυΐας», εκδόσεις Νεφέλη). 

Οι κριτικές που πήρε το 2009 όταν κυκλοφόρησε στην Αγγλία, χωρίς να είναι διθυραμβικές, διαπίστωναν ότι η Ο'Μπράιεν κατάφερε ακριβώς αυτό που της ζήτησε ο εκδοτικός οίκος Weidenfeld & Nicolson και είναι, ίσως, μια καινούργια λογοτεχνική μόδα: μια σύντομη, δηλαδή, βιογραφία του λόρδου Βύρωνα (η ελληνική έκδοση είναι 186 σελίδες), χωρίς περιττές σημειώσεις, υποσημειώσεις, παραπομπές και βιβλιογραφίες. 

Αλλωστε, για τον λόρδο Βύρωνα (1788-1824) έχουν ήδη γραφτεί τα πάντα. Από τον ίδιο, τις ερωμένες του και τους φίλους του. Και, φυσικά, από πολλούς μελετητές και βιογράφους του τους επόμενους δύο αιώνες. Τι αποκαλύψεις περίσσευαν στην Εντνα Ο'Μπράιεν να κάνει; Δεν ήταν αυτός, όμως, ο στόχος της. Τον δηλώνει με ειλικρίνεια στην εισαγωγή του βιβλίου της: «Πάντα μου άρεσε να γράφουν συγγραφείς για άλλους καλλιτέχνες». Και αναφέρει τον Ρίλκε που ασχολήθηκε με τον Ροντέν, αλλα κυρίως τα δοκίμια που έκλεισε η Βιρτζίνια Γουλφ στον τόμο «The common reader» (Ο κοινός αναγνώστης), γράφοντας για την Τζέιν Οστεν, την Τζορτζ Ελιοτ, τον Τζόζεφ Κόνραντ και άλλους με έναν τρόπο άμεσο, αισθαντικό, σαν να ήταν κι αυτή εκεί και να παρακολουθούσε την καθημερινότητά τους. 

Η Εντνα Ο'Μπράιεν είχε έναν επιπλέον από τους γνωστούς λόγους (θαυμασμός, περιέργεια κ.λπ.) για να καταπιαστεί με το ρομαντικό λόρδο. Ο γεμάτος πάθος και πάθη Μπάιρον θα μπορούσε, κάλλιστα, να είναι ένας από τους ήρωες και των δικών της μυθιστορημάτων. Δεν θα ήταν η πρώτη φορά. Δεν λέγεται ότι η Εμιλι Μπροντέ τον χρησιμοποίησε ως πρότυπο του Χίθκλιφ στα «Ανεμοδαρμένα ύψη» της; 

Το πρώτο βιβλίο της Ιρλανδέζας συγγραφέως, «The country girls», πίσω στη δεκαετία του '60 και σε μια αυστηρή, κλειστή και θρησκόληπτη Ιρλανδία, έδωσε μπόλικη δουλειά στους παπάδες. Από τους άμβωνες καλούσαν τους πιστούς να το κάψουν. Χαρακτηρίστηκε σκανδαλώδες και ιερόσυλο. «Μου αρέσουν οι συγγραφείς που σπάνε τους κανόνες», δήλωνε και δηλώνει η Ο'Μπράιεν. 

Ετσι εξοπλισμένη ηθικά, στρώθηκε στη δουλειά για τη βιογραφία του Μπάιρον. Στηρίχτηκε, κυρίως, όπως μας λέει, στους 12 τόμους των επιστολών και των ημερολογίων του («Letters and Journals»), την έκδοση των οποίων επιμελήθηκε ο Λέσλι Μάρτσαντ, ο περίφημος βιογράφος του ποιητή. Το τρίτομο έργο του, που εκδόθηκε το 1957, θεωρείται ακόμα αξεπέραστο. «Θεωρούσα ότι, σε σύγκριση με ένα μυθιστόρημα, η βιογραφία του Μπάιρον θα ήταν πιο εύκολη και ξεκούραστη υπόθεση», ομολογεί η Ο'Μπράιεν. Λάθος. Για να γράψει 60 χιλιάδες λέξεις, χρειάστηκε τρία χρόνια.* 

info Στα ελληνικά κυκλοφορούν ακόμα τα εξής βιβλία της Εντνα Ο'Μπράιεν: τα μυθιστορήματα «Στο φως του δειλινού», «Στο δάσος» και «Αγριοι Δεκέμβρηδες» (όλα από το Μεταίχμιο) και η βιογραφία του Τζέιμς Τζόις «Η απόκρυφη όψη μιας μεγαλοφυΐας» (Νεφέλη). 

No comments: