Sunday, August 29, 2010

Από το πεδίο της μάχης στο χαρτί

ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΣΤΩΝΙΤΗΣ | Κυριακή 22 Αυγούστου 2010

Δύο είναι τα βιβλία που θεωρείται απαραίτητο να έχουν μελετήσει τα υψηλόβαθμα στελέχη της Γουόλ Στριτ: το Κεφάλαιο του Μαρξ (για να καταλάβουν τι σημαίνει χρήμα) και το Περί του πολέμου του Κλαούζεβιτς (για να μάθουν τις μορφές των συγκρούσεων και τις στρατηγικές που απαιτούνται προκειμένου να το διαχειριστούν). Και αν σήμερα πολλοί στοχαστές ακολουθώντας το παράδειγμα του Κώστα Αξελού παρουσιάζουν τον Ηράκλειτο ως τον πιο μοντέρνο φιλόσοφο είναι και γιατί αυτό που είπε σε τρεις λέξεις (πόλεμος πατήρ πάντων) ισχύει στον υπερθετικό βαθμό.

Ηταν λοιπόν επόμενο να έχουν γραφτεί την τελευταία εικοσαετία εκατομμύρια σελίδες για τον πόλεμο: για τη θεωρία, την ιστορία, τις μορφές και τις επεκτάσεις του στην κοινωνία. Δεν είναι λ.χ. τυχαίο που το αρχαιότερο εγχειρίδιο περί πολέμου Η τέχνη του πολέμου του Κινέζου Σουν Τζου (1ος αιώνας π.Χ.) εξεδόθη σχετικά πρόσφατα στη χώρα μας από τρεις διαφορετικούς εκδότες. Ούτε και το ότι σύγχρονα βιβλία, ειδικότερα όσα αφορούν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εκδίδονται κάθε χρόνο με γεωμετρική σχεδόν πρόοδο.

Ο πόλεμος, όπως αποτυπώνεται στο τυπωμένο χαρτί, αντανακλά βέβαια την επίδρασή του στην ίδια την κοινωνία. Οχι μόνο- αν και κατ΄ εξοχήν- στο έργο των ιστορικών αλλά και των κοινωνιολόγων και των λογοτεχνών που αντλούν υλικό από το πλήθος των μορφών του πολέμου. Ο πόλεμος μας έδωσε διεθνώς μεγάλα λογοτεχνικά έργα: το Πόλεμος και ειρήνη του Τολστόι, το Ουδέν νεώτερον από το Δυτικόν Μέτωπον του Ρεμάρκ, το Αποχαιρετισμός στα όπλα του Χεμινγκγουέι, το Οι γυμνοί και οι νεκροί του Νόρμαν Μέιλερ, το Σφαγείο Νο 5 του Κερτ Βόνεγκατ. Και στη χώρα μας, το Η ζωή εν τάφω του Στράτη Μυριβήλη, το Πλατύ ποτάμι του Γιάννη Μπεράτη, το Κιβώτιο του Αρη Αλεξάνδρου, το Ασμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας του Οδυσσέα Ελύτη και πλήθος άλλα.
  • Πόλεμος, συνέχεια της πολιτικής
Στον πυρήνα του κυριότερου έργου του γκουρού των media Μάρσαλ Μακ Λούαν βρίσκουμε τον πόλεμο. Στο κλασικό του Μedia:Οι προεκτάσεις του ανθρώπου διαπιστώνει από τη δεκαετία του ΄60 ακόμη ότι οι σημερινοί πόλεμοι είναι «πόλεμοι εικονισμάτων» και πως στο σύγχρονο πεδίο της μάχης συγκρούονται «άνισες τεχνολογίες», πράγμα που αποδείχθηκε από την επιβολή της παγκοσμιοποίησης. Και την ανατριχιαστικότερη σύγχρονη επιβεβαίωση του αφορισμού του Κλαούζεβιτς πως ο πόλεμος δεν είναι παρά η «συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα» αποτελεί η αμερικανική εισβολή στο Ιράκ. Ετσι τα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά με το θέμα δεν αναφέρονται τόσο στα στρατιωτικά σφάλματα του υιού Μπους και των συνεργατών του αλλά στο ότι ο πόλεμος αυτός δεν ήταν παρά η αναπόφευκτη συνέπεια μιας καταστροφικής πολιτικής.

No comments: