Ποιο είναι το βιβλίο της χρονιάς;

Το Katoikidio («γλυκούλι, ελεύθερο» κ.λπ.), με καλή διάθεση προφανώς παραθέτει στο blog του τους καταλόγους τριών περιοδικών που δεν είναι παρά τρεις διαφορετικές παρέες, και καλεί όσους θέλουν να ψηφίσουν το καλύτερο βιβλίο. Μα μόνο αυτά τα βιβλία κυκλοφόρησαν; Και ποιος κρίνει ότι μόνο αυτά έπρεπε να περιλαμβάνουν οι κατάλογοι;

Δεν είναι κακό να είσαι σε μια «παρέα» - άλλωστε ο Σαββόπουλος τραγούδησε σχετικά πως την ιστορία τη γράφουν οι παρέες! Αλλά, ποιος μπορεί να μου πει αν αυτός που θα γράψει κάποτε την ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας θα έχει μελετήσει όλα τα βιβλία που κυκλοφορούν κάθε χρονιά στον τόπο μας; Η απάντηση είναι αρνητική και τούτο για λόγους πρακτικούς. Ωστόσο, σωστή δουλειά θα γινόταν αν κάποιος που θα ήθελε να είναι αντικειμενικός, να πάει ν’ αράξει στην Εθνική Βιβλιοθήκη και να κατεβάσει όλα τα βιβλία… Αναλογικά θα μιλούσα και για εκείνους που γράφουν για τα βιβλία της εκάστοτε χρονιάς. Τα έλαβαν ΟΛΑ υπόψη τους, τα διάβασαν, τα ξεφύλλισαν;

Γιατί πώς μπορώ εγώ να εμπιστευτώ τους «κριτικούς» μερικών εντύπων που θέλουν να δημιουργούν λογοτεχνική κίνηση και ζωή μόνον με τις δικές τους προτάσεις; Έγραψε στην Ελευθεροτυπία η κυρία Β.Γεωργ.[ακοπούλου]: «Το νέο μυθιστόρημα του Νίκου Θέμελη, Μια ζωή δυο ζωές (Κέδρος), μέσα σε μία μόλις εβδομάδα κυκλοφορίας πούλησε 25 χιλιάδες αντίτυπα…»! Δηλαδή, φαντάζεται κανείς να ορμάνε στα βιβλιοπωλεία 25.000 άνθρωποι για ν’ αγοράσουν ένα συγκεκριμένο βιβλίο; Τότε βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φαινόμενο κι ο εκδότης δεν έχει παρά να κάνει μια τηλεοπτική διαφήμιση με ένα πλήθος 25 χιλιάδων ανθρώπων έξω από τα βιβλιοπωλεία με πλακάτ, πανό κ.λπ. με τη φωτογραφία του Θέμελη και το εξώφυλλο του βιβλίου του...

Οι πωλήσεις θα πολλαπλασιαστούν γιατί εδώ στη χώρα όπου ανθεί η "φαιδρά πορτοκαλέα" όλα μπορεί να συμβούν, αφού εξ ακοής μόνο τρέχουν σαν πρόβατα, αγοράζοντας βιβλία τα οποία θα στολίζουν τη βιβλιοθήκη τους σπιτιού τους χωρίς να κάνουν τον κόπο ποτέ να τα διαβάσουν. [Κάποτε θυμάμαι είχε γίνει πολύς θόρυβος για το βιβλίο του Ουμπέρτο Έκο Το όνομα του ρόδου κι έτρεχαν πατείς με πατώ σε ν' αγοράσουν το πολυσέλιδο βιβλίο (προς μεγάλη ικανοποίηση των εκδοτών). Αμφιβάλλω αν το διάβασαν οι μισοί απ' όσους το αγόρασαν τότε... Βέβαια τον Έκο τον εκτιμώ απεριόριστα, αλλά απλώς επισημαίνω το φαινόμενο].

Στο Έθνος πριν λίγο καιρό γράφτηκε για το βιβλίο του Μάνου Ελευθερίου H γυναίκα που πέθανε δύο φορές, ότι «την πρώτη ημέρα της κυκλοφορίας του, από το Mεταίχμιο, απλώθηκε στα βιβλιοπωλεία σε 21.000 αντίτυπα και αναμένεται έως αύριο να φτάσει σε παραγγελίες τα 25.000…»! Προσέξτε τι γράφει: «Αναμένεται…». Δηλαδή προεξοφλείται το ξεπούλημα!

Για το βιβλίο του Ελευθερίου O Kαιρός των Xρυσανθέμων γράφανε: «Το μυθιστόρημά του που ξεπέρασε τα 45 χιλιάδες αντίτυπα έως τώρα…» (Ελευθεροτυπία, 9.6.2005), (το μυθιστόρημα έχει ήδη ξεπεράσει τα 50.000 αντίτυπα…» (Έθνος, 8.12.2005)… Κι εδώ προσέξτε με πόση άνεση γράφεται το "ξεπέρασε". Αφού μιλάνε για τόσο μεγάλα νούμερα γιατί δεν τα σημειώνουν επακριβώς; Προφανώς ο εκδότης γνωρίζει τα νούμερα, αφού έχει στη διάθεσή του τα σχετικά δελτία αποστολής-τιμολόγια. [Για να μην πω ότι αμφιβάλλω αν λένε τα ίδια και στην Εφορία...]

Αν παραθέσω παρόμοια δημοσιεύματα και για βιβλία άλλων προβεβλημένων συγγραφέων ο κατάλογος θα είναι μακρύς. Κλείνοντας εδώ θα σας πω το εξής: Μιλώντας προσφάτως με έναν εκ των υπευθύνων λογοτεχνικού περιοδικού που προτείνει τα βιβλία της χρονιάς, μου είπε ότι το δικό μου βιβλίο βρίσκεται κάπου καταχωνιασμένο σε μια από τις πολλές στίβες βιβλίων στο γραφείο του κι ότι θα το δει εν καιρώ, αφού είναι πολύ απασχολημένος και με προσωπικά του προβλήματα. Τότε, λοιπόν, πώς προτείνει βιβλία αγνοώντας το δικό μου και ένα σωρό άλλα βιβλία τα οποία ενδεχομένως να αποκαλύψουν ένα συγγραφικό φαινόμενο;

Τέλος πάντων, δεν πρόκειται ποτέ να λάβω απαντήσεις ούτε να λύσω τα προβλήματα που έχουν οι διάφοροι συγγραφείς. Εγώ, προσωπικά, έγραψα ένα βιβλίο γιατί έβαλα ένα στοίχημα με τον εαυτό μου και το κέρδισα. Από εκεί και πέρα, το πεδίο δόξης είναι ελεύθερο για όλους αυτούς τους "επαγγελματίες" γραφιάδες που επιζητούν την εύνοια των δημοσιογραφίσκων που θέλουν να κουλαντρίζουν τη λογοτεχνική ζωή του τόπου, που συνωστίζονται στα γρανάζια του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου επαιτώντας να μεταφραστούν σε μια ξένη γλώσσα (έχουν "φαγωθεί" με τις μεταφράσεις κι αυτό το δέχομαι στο μέτρο που τους προσπορίζει η μετάφραση κάποιες παραπάνω εισπράξεις) και να ταξιδέψουν στο εξωτερικό για να συμμετάσχουν σε κάποια εκδήλωση σχετικά με το βιβλίο τους και τη νεοελληνική λογοτεχνία, που διαγκωνίζονται για τις διάφορες θέσεις στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών τους, για θέσεις στις επιτροπές βραβείων του υπουργείου Πολιτισμού ή ακόμη και για θέσεις σε διάφορους οργανισμούς του δημοσίου. Το ζήτημα είναι ότι πάντοτε βρίσκουν συμμάχους, οπαδούς και χειροκροτητές...