Ρομπέρτο Μπολάνιο: Ο Χιλιανός συγγραφέας εξακολουθεί να συναρπάζει

Ο Ρομπέρτο Μπολάνιο, σε φωτογραφία του 1998

Επτά χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Χιλιανός συγγραφέας Ρομπέρτο Μπολάνιο (1953-2003) εξακολουθεί να διεγείρει το ενδιαφέρον των αναγνωστών με νέες εκδόσεις σε όλον τον κόσμο. Το αμερικανικό περιοδικό Τhe Paris Review θα δημοσιεύει από το επόμενο τεύχος του σε συνέχειες το ανέκδοτο μυθιστόρημα του Μπολάνιο Το Τρίτο Ράιχ. Το συμβολικό βάρος του γεγονότος γίνεται αντιληπτό αν σκεφτεί κανείς ότι είναι η πρώτη φορά τα τελευταία σαράντα χρόνια που το καταξιωμένο περιοδικό δημοσιεύει λογοτεχνία σε συνέχειες.

Το κείμενο, που ολοκληρώθηκε το 1989, βρέθηκε στα κατάλοιπα του Μπολάνιο. Πρωτοκυκλοφόρησε στα ισπανικά μόλις το 2010 και η αγγλική του έκδοση προβλέπεται για το 2012. Ο τίτλος «Τρίτο Ράιχ» αναφέρεται σε ένα σύνθετο επιτραπέζιο παιχνίδι, η υπόθεση διαδραματίζεται στην Κόστα Μπράβα στην Καταλωνία και πρωταγωνιστούν ένας γερμανός τουρίστας και ένας μυστηριώδης Λατινοαμερικανός, ο οποίος νοικιάζει θαλάσσια ποδήλατα στην παραλία. 

Οι Αμερικανοί ανακάλυψαν τον Μπολάνιο όψιμα, μάλλον πολύ αργά. Το πρώτο του βιβλίο κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ το 2003, τη χρονιά του θανάτου του. Το ενδιαφέρον για τον συγγραφέα εντάθηκε όμως πολύ μετά την έκδοση των μυθιστορημάτων του Οι άγριοι ντετέκτιβ (2007) και 2666 (2008). Εκτοτε, οτιδήποτε είχε γράψει ο Μπολάνιο στα ισπανικά μεταφράζεται συστηματικά.

Μπολάνιο στην Αμερική… αλλά Μπολάνιο και στην Ελλάδα. Θα κυκλοφορήσει εφέτος στα ελληνικά από τις εκδόσεις Αγρα το 2666. Είναι το τελευταίο βιβλίο του συγγραφέα, το οποίο είχε μόλις ολοκληρώσει, όταν πέθανε από ηπατική ανεπάρκεια το 2003. Το βιβλίο εκδόθηκε τον επόμενο χρόνο και θεωρείται το αριστούργημα του Μπολάνιο. 

Τέσσερις ευρωπαίοι μελετητές της λογοτεχνίας που ενδιαφέρονται για έναν άσημο γερμανό μυθιστοριογράφο, ένας ψυχολογικά ασταθής καθηγητής Φιλοσοφίας, ένας αμερικανός δημοσιογράφος, ένας γερμανός στρατιώτης που πολέμησε στο Ανατολικό Μέτωπο βρίσκονται στην πόλη Σάντα Τερέζα στο βόρειο Μεξικό, όπου ένας κατά συρροή δολοφόνος μοιράζει θάνατο.

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα χιλίων σελίδων, σε πέντε μέρη, ρεαλιστικό αλλά και συμβολικό μαζί, μυστικιστικό, ποιητικό αλλά και σκοτεινό, το οποίο η κριτική υποδέχτηκε με διθυράμβους ως το σύγχρονο έπος για τον εκφυλισμό των αξιών, της ηθικής, των σχέσεων και της ανθρώπινης υπόστασης στον 20ό αιώνα. 

Μυθιστοριογράφος και ποιητής, πολιτικοποιημένος και υποστηρικτής του Αλιέντε, αυτοεξόριστος στο Μεξικό μετά το πραξικόπημα του Πινοσέτ στη Χιλή, ο Μπολάνιο ζούσε από το 1977 στην Ισπανία. Θεωρείται το λαμπρότερο αστέρι της σύγχρονης λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας. Η πολύ πυκνή και πολλά ακόμα υποσχόμενη συγγραφική του δραστηριότητα τη δεκαετία του 1990 διακόπηκε νωρίς. Ο εκτελεστής της διαθήκης του βρήκε όμως στα κατάλοιπά του αρκετά ανέκδοτα αφηγήματα, τα οποία κάνουν σταδιακά την εμφάνισή τους διατηρώντας τη γραφή του πρόωρα χαμένου Λατινοαμερικανού πάντοτε στην επικαιρότητα. 

Από τα βιβλία του στα ελληνικά κυκλοφορούν τα: Τελευταία νύχτα στη Χιλή (Μεταίχμιο, 2004), Μακρινό αστέρι (Καστανιώτης, 2007), Πουτάνες φόνισσες (Αγρα, 2008), Τηλεφωνήματα (Αγρα, 2009) και Οι άγριοι ντετέκτιβ (Καστανιώτης, 2009). 

• ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΚΟΥΖΕΛΗ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Σάββατο 19 Φεβρουαρίου 2011