Το υπόγειο [του Νικολάκη]

• Γιάννης Ν. Μπασκόζος
• ΤΟ ΒΗΜΑ: 27/11/2011

∆ιάβασα πρόσφατα στα «Νέα» µια αναφορά στο υπόγειο του Νικολάκη, χωρίς πολλές πληροφορίες. Ας πούµε δυο λόγια παραπάνω για όσους το αγνοούν. Πρόκειται για έναν ιστορικό χώρο, από αυτούς που δεν θα ξαναγίνουν. Στέκι λογοτεχνών, παλαιοβιβλιοπωλείο, χώρος πνεύµατος και οινοπνεύµατος. Ο Κωστής Νικολάκης ξεκίνησε ως τσιγκογράφος, δουλεύοντας για ιστορικά «µαγαζιά» – Ασπιώτη - ΕΛΚΑ, εφηµερίδα «Εστία», περιοδικό «Θέατρο» του Κώστα Νίτσου, τυπογραφείο Γιάννη Μακρή, τυπογραφείο «Κωνσταντινίδη - Μιχαλά» – αλλά και για ζωγράφους και χαράκτες όπως ο Γιάννης Τσαρούχης και ο Τάσος.

Γνωστός στους βιβλιόφιλους έγινε µε το περίφηµο καρότσι του που αλώνιζε µε καλά και σπάνια βιβλία στο Μοναστηράκι. Εγώ πρόλαβα το καρότσι στην τελευταία στάση του, στην αρχή της οδού Χέυδεν. Ηταν ένα ενηµερωµένο βιβλιοπωλείο, γι’ αυτό και έγινε στέκι ανθρώπων που αναζητούσαν το καλό βιβλίο. «Μίαν πρωίαν όµως εθεάθη µε εν καρότσιον πλήρες βιβλίων, κυλιόµενο µεν, αλλά σταθµευµένο επί πεζοδροµίω, έχοντας µπλοκαρισµένη την δεξιάν ρόδαν δι’ ενός ζεύγους υποδηµάτων, άτινα εχρησιµοποίει ως σφήνας, το νούµερο των οποίων δεν πρέπει να ήτο µικρότερον των τεσσαράκοντα πέντε τσαγκάρικων µονάδων.Οταν δε διερχόµενος χωροφύλαξ τού συνέστησε να αιχµαλωτίση την αριστεράν ρόδαν αντί της δεξιάς, ούτος ηρνήθη. ∆ιά την ενέργειάν του αυτήν εκατηγορήθη και εδιώχθη, όµως, δυστυχώς, ουδέποτε ανεγνωρίσθη η ηρωική του πράξις και ως εκ τούτου δεν του απενεµείθη εισέτι ο τίτλος του αντιστασιακού» όπως αναφέρει χιουµοριστικά ο Κώστας Εµµανουηλίδης.

Μ’ αυτά και µ’ αυτά η χούντα δεν του ανανέωσε την άδεια και ο Κωστής το 1972 αναζήτησε µόνιµη στέγη στο υπόγειο της 3ης Σεπτεµβρίου 91, απέναντι από τον ΟΤΕ. Μέσα στην πίεση και στη σύγχυση των καιρών το υπόγειο του Κωστή έγινε απάνεµο λιµανάκι για λογοτέχνες και λογοτεχνίζοντες. Πέρασαν πολλοί από το υπόγειο, όπως ο Μάριος Μαρκίδης, ο Κορνήλιος Καστοριάδης όταν βρισκόταν στην Αθήνα, ο Γιώργος Καραβασίλης, ο Γιάννης Βαρβέρης, ο Βασίλης Βασιλικός, ο Μένης Κουµανταρέας... Ακόµη και σήµερα κάποιες Τετάρτες θα βρεις µέσα τον Γιάννη Κοντό, τον Γιώργο Μαρκόπουλο, τον Κωστή Γκιµοσούλη κ.ά. Ο Νικολάκης δηµιούργησε παράλληλα εκδοτικό οίκο µε το όνοµα της σκοτεινής θεάς Εκάτης, εκδίδοντας σπάνια βιβλία όπως τον περίφηµο «Χρυσό κλώνο» του G. Fraser, ταξιδιωτικά κείµενα περιηγητών, έργα του Στάινερ, του Ελυάρ, του Λοτραµόν κ.ά.

Προχθές κατέβηκα ξανά τα δυο σκαλιά του υπόγειου. Ο Κωστής είναι πάντα εκεί, χαµογελαστός, έτοιµος να σε ξεναγήσει σε παλιά καλά βιβλία, έχοντας πια για βοηθό τον γιο του Χρήστο.

Ολα καλά.