Συγγραφέας: Ένα επάγγελμα χωρίς ιδιότητα και συνταξιοδότηση

Ήταν Ιούλιος του 1981 όταν 95 σημαντικοί λογοτέχνες μας, ανάμεσά τους ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Νικόλας Κάλλας, ο Μανόλης Αναγνωστάκης, κ.ά. συνυπέγραφαν τη δήλωση "Βασικών Αρχών" με την οποία έμπαινε ο θεμέλιος λίθος της Εταιρείας Συγγραφέων.

Τριάντα χρόνια μετά, όσα γιορτάζει φέτος η Εταιρεία, ο συγγραφέας συγκαταλέγεται στους "απροσδιορίστου είδους" επαγγελματίες χωρίς να του εξασφαλίζονται στοιχειώδη δικαιώματα που απορρέουν από την εργασία τους, κυρίως όμως χωρίς να του αναγνωρίζεται το αυτονόητο δικαίωμα της όποιας συνταξιοδοτικής μέριμνας. Σ' αυτά ακριβώς τα θέματα επικεντρώθηκαν χθες τόσο ο νυν πρόεδρος της Αλέξης Ζήρας και οι παλαιότεροι Βασίλης Βασιλικός, και Θανάσης Βαλτινός όσο και τα μέλη της Ρέα Γαλανάκη, Ρούλα Κακλαμανάκη και Κώστας Μουρσελάς στη συνέντευξη τύπου που παραχώρησαν με αφορμή τα 30χρονα από την ίδρυση της Εταιρείας. "Θεωρείται αυτονόητο ότι η συγγραφή είναι μορφή εργασίας" έλεγε η Ρέα Γαλανάκη.

Ωστόσο δεν θεωρείται αυτονόητο ότι οι συγγραφείς μπορεί να συνταξιοδοτηθούν. "Την κανονική σύνταξη πρέπει να την ξεχάσουμε, υπάρχει όμως η τιμητική στην οποία προσβλέπουμε" προσέθεσε η συγγραφέας. Η πρόσφατη συνάντησή της μαζί με τον ποιητή Χριστόφορο Λιοντάκη, με τον σύμβουλο του υπουργείου Πολιτισμού Φοίβο Μπότση υπήρξε αποκαρδιωτική. "Ήταν πολύ αρνητικός απέναντί μας, στην ουσία μας είπε να βγάλουμε σύνταξη από άλλους φορείς". Το βασικό επιχείρημα του κ. Μπότση για το πάγωμα των Τιμητικών Συντάξεων ήταν η παραίτηση μέλους της αρμόδιας Επιτροπής. Ωστόσο όπως επισήμανε ο Θανάσης Βαλτινός, που ως ακαδημαϊκός, θεσμικά, προεδρεύει της Επιτροπής, "η παραίτηση του μέλους είναι πρόσχημα. Ουσιαστικά το κράτος δεν θέλει να δίνει τιμητικές συντάξεις". Βεβαίως το συνταξιοδοτικό δεν είναι το μόνο επίμαχο ζήτημα για τους συγγραφείς. Ο νόμος του '91 που καθορίζει το ασφαλιστικό καθεστώς των συγγραφέων, με τον οποίο "υπάγονται σε ειδικό λογαριασμό του ΤΕΒΕ, ουσιαστικά παραμένει ανενεργός δημιουργώντας μεγάλα προβλήματα, κυρίως σε ό,τι αφορά τις εισφορές τους προς το ταμείο" έλεγε η Ρούλα Κακλαμανάκη. Εξηγούσε μάλιστα ότι παραμένει ανενεργός "εξ' αιτίας των εκδοτών" καθώς " με βάση τον νόμο ο συγγραφέας θα πλήρωνε το 50% της εισφοράς στο ΤΕΒΕ ενώ το υπόλοιπο 50% θα προερχόταν από ένα κοινωνικό πόρο, δηλαδή από το 0,5% επί των πωλήσεων βιβλίων. Στην εγκύκλιο που θα έθετε σε εφαρμογή τον νόμο δεν συμφώνησαν οι εκδότες με αποτέλεσμα να παραμένει ο νόμος ανενεργός". Αυτή τη στιγμή οι συγγραφείς καλούνται να πληρώνουν υψηλότατες εισφορές στο ταμείο κάθε φορά που αμείβονται με μπλοκάκι παροχής υπηρεσιών.

Ο Βασίλης Βασιλικός βεβαίως έθεσε το πλαίσιο του χαρακτηρισμού της συγγραφής ως επάγγελμα, αφηγούμενος την προσωπική του εμπειρία από τα πρώτα χρόνια της συγγραφικής του διαδρομής όταν χρειάστηκε να δηλώσει το επάγγελμά του προκειμένου να βάλει τηλέφωνο. "Συγγραφέας απάντησα στον υπάλληλο. Λογοτέχνης μου αντέτεινε και με έδιωξε. Την επόμενη φορά που επανήλθα με ρώτησε ο ίδιος υπάλληλος. "Τι χαρακτηρίζει ένα επάγγελμα;" δεν ήξερα τι να απαντήσω. Το είπε μόνος του: οι επιπτώσεις που έχει η κοινωνία όταν απεργεί. Με αποστόμωσε". Από την πλευρά του ο Κώστας Μουρσελάς έθεσε το ζήτημα της "επαφής της Εταιρείας με τον κόσμο". Δεν φάνηκε να εισακούστηκε. Όπως δεν φάνηκε να απασχολεί ιδιαίτερα το ζήτημα ότι έξω από το καφέ - βιβλιοπωλείο που γινόταν η συνέντευξη τύπου η Αθήνα εξακολουθούσε να αγκομαχά από το ζόφο των ημερών που ζούμε. Μάλλον ενδεικτική η κουβέντα της Ρέας Γαλανάκη "Ο συγγραφέας κάνει αυτό που έκανε πάντα. Δεν θα γράψει διαφορετικά επειδή υπάρχει κρίση". Μήπως να σκεφτεί διαφορετικά; Είθε!

Π. Κρ.
Η ΑΥΓΗ: 30/11/2011