Τόλης Νικηφόρου- ν’ ακούγεται από μακριά μια φυσαρμόνικα

Θεσσαλονίκη, μητρόπολη της μνήμης και της ψυχής

…καθώς κάτω απ’ τον ουρανό απλώνεται

μεθυστική η σειρά τα φώτα

από το Καλοχώρι ως τα Μικρό Καραμπουρνάκι

καθώς το χέρι σου χαϊδεύει τα μαλλιά της

κι είναι τα μάτια σου μες στα δικά της μάτια

καθώς απέναντι η ρουτίνα της ζωής

γίνεται όνειρο νυχτερινό μέσα στη λάμψη

ξαναγυρίζετε στα δεκαοχτώ σας χρόνια

(και πάλι στα δεκαοχτώ ένα βράδυ)

Με σταθερή παρουσία από το 1966 στα λογοτεχνικά πράγματα της πόλης, όπου και εξέδωσε το μεγαλύτερο μέρος του έργου του, ο Τόλης Νικηφόρου επιλέγει 32 ποιήματα από το ξεκίνημα μέχρι σήμερα, απ’ τη μακρόχρονη δηλαδή «περιπέτεια της ψυχής» του –που εξακολουθεί παλλόμενη και εξόχως δημιουργική– για να συνομιλήσει όχι απλώς με τους οικείους του –στους οποίους και αφιερώνει τον τόμο– αλλά και με τους συμπολίτες της γενέθλιας Θεσσαλονίκης, και μέσω αυτών με ολόκληρη την Ελλάδα.

«[…] Αυτός ήταν ο τόπος μου, αυτή η θάλασσά μου,

αυτή η γλώσσα μου και η γραμμή του αίματός μου χιλιάδες χρόνια τώρα απ’ τα παράλια της Ιωνίας και της Μαύρης Θάλασσας ως τη μεγάλη πόλη των προσφύγων. Εδώ ήμουν προορισμένος να ζήσω, να γράψω τα βιβλία μου και να πεθάνω», γράφει μεταξύ άλλων στο εκ βαθέων προλογικό του σημείωμα που θα μπορούσε να αποτελέσει και το 33^ο ποίημά του.

Τα 32 ποιήματα που επιλέχθηκαν από τις 15 ποιητικές του συλλογές αρχής γενομένης από τους «άταφους» του 1966 μέχρι και τα τρία τελευταία ποιητικά του από τις εκδόσεις Μανδραγόρας («Μυστικά και θαύματα, ο ανεξερεύνητος λόγος της ουτοπίας» 2007, «Το μυστικό αλφάβητο» 2010, και «Μια κιμωλία στον μαυροπίνακα» 2012), αλλά και τα τρία ανέκδοτα που κλείνουν το βιβλίο: «μητρόπολη της μνήμης, της ψυχής», «ξεθωριασμένα γράμματα», «και πάλι στα δεκαοχτώ ένα βράδυ», αναφέρονται άμεσα και έμμεσα στη Θεσσαλονίκη. (Απ’ όπου και η Τοπιογραφία Θεσσαλονίκη 4 του Ντίνου Παπασπύρου που κοσμεί το εξώφυλλο).

Ένας σύγχρονος Σωκράτης της πόλης του παραμένει ο συγγραφέας Τόλης Νικηφόρου, αρνούμενος να την εγκαταλείψει ούτε για μια στιγμή, απολαμβάνοντας το παράξενο φως σε ρημαγμένες πέτρες, συνομιλώντας στα καλντερίμια της προσφυγιάς με τον απέραντο καημό της μνήμης, αναθυμούμενος κάστρα και μαυρισμένα ξύλα/ αόρατα τζαμιά, συναγωγές,/ αψίδες, μακεδονικά κτερίσματα,/ τάφους και εκκλησιές βυζαντινές μέσα στο χώμα/φαντάσματα που ψιθυρίζουν μυστικά/ απ’ την αρχή του χρόνου…

Την πόλη όπου ανατέλλουν οι ψυχές και παιχνιδίζουν με τον άνεμο στον ουρανό, διάλεξε να υμνήσει ο Τόλης Νικηφόρου με την τελευταία του συλλογή, ταυτίζοντας μοίρα και ζωή μαζί της «στο άπειρο που ονειρεύονται και ταξιδεύουν» οι ποιητές.