Για το "Μεγάλο Ελληνικό Μυθιστόρημα"!

Μια τυχαία περιδιάβαση σ' ένα καινούργιο (για μένα) blog, μου έδωσε χαρά. Αναφέρομαι στο μπλογκ του Μάκη Καραγιάννη, που διαπραγματεύεται εξόχως ενδιαφέροντα θέματα. Άφησα εκεί ένα σχόλιο και στη συνέχεια οδηγήθηκα στο μπλογκ του παλιού φίλου Αλέξη Σταμάτη, όπου έχει ανοίξει μια συζήτηση για το "Μεγάλο Ελληνικό Μυθιστόρημα", με αφορμή ένα άρθρο της εφημερίδας The Guardian, όπου γίνεται λόγος για το "Μεγάλο Βρετανικό Μυθιστόρημα", κατ' αναλογία του "Great American Novel". Και γράφει ο Αλέξης: Υπάρχει το "Μεγάλο Ελληνικό Μυθιστόρημα"; Αν ναι, ποιο είναι και ποια είναι τα στοιχεία που το ορίζουν ως τέτοιο; Αν όχι, προς τα πού θα έπρεπε ένα κείμενο μυθοπλασίας να κινηθεί ώστε να "αιχμαλωτίσει", να συλλάβει την πεμπτουσία της ελληνικότητας;

Μ' άρεσε αυτή η πρωτοβουλία του Αλέξη, άφησα ένα σχόλιο στο μπλογκ του, αλλά για να μη ταλαιπωρώ το χώρο του, θα καταθέσω κι εδώ μερικές σκέψεις. Είναι εύκολο να αναφέρει κάποιος τίτλους πεζογραφημάτων για τα οποία έχουν γραφτεί ύμνοι σε εφημερίδες και περιοδικά και τα οποία βρέθηκαν για καιρό στις πρώτες θέσεις των καταλόγων με τα "ευπώλητα"... Με το πέρασμα των χρόνων αποδείχτηκε ότι η πραγματικότητα διαψεύδει!

Τι εννοούμε με τη λέξη "ελληνικότητα"; Ο καθένας έχει τη δική του ερμηνεία. Ωστόσο έχουν γραφτεί δεκάδες σελίδες που πυροδότησαν κατά καιρούς ωραίες λογοτεχνικές διαμάχες. Και ένα βασικό ίσως επιχείρημα εναντίον των πεζογράφων της γενιάς του '30 ήταν ο "ελληνοκεντρισμός" της!

Σ' ένα άρθρο του με τίτλο "Ελληνοκεντρισμός και ελληνικότητα", στο Βήμα, ο Νάσος Βαγενάς (καθηγητής της Θεωρίας και Κριτικής της Λογοτεχνίας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών), παραθέτει άφθονο υλικό "προσπαθώντας να προσδιορίσει τι δεν είναι ελληνοκεντρισμός". Διαβάστε το και τα ξαναλέμε.