Πού ακριβώς, όμως, θα καταλήξουμε αν ακολουθήσουμε μια τέτοια γραμμή; Μήπως στο ότι η λογοτεχνία και η κριτική της είναι μια υπόθεση μεταξύ επαϊόντων, που μοιράζονται εν στενώ κύκλω τις καλλιτεχνικές τους ανησυχίες, έχοντας την τάση να αυτοκαταναλώνονται; Οσες επιφυλάξεις κι αν κρατηθούν απέναντι σε μια κριτική που επείγεται να σχολιάσει την τρέχουσα παραγωγή, συγκαταριθμώντας στις αποτιμήσεις της και πλήθος βιβλία τα οποία δεν θα αντέξουν στον χρόνο, όσες υποψίες κι αν πέσουν πάνω σε μια λογοτεχνία που βιάζεται να εξασφαλίσει τη διακριτή της θέση στους αξιολογικούς καταλόγους της κριτικής, το γεγονός δεν αλλάζει: τόσο η λογοτεχνία όσο και η κριτική δεν λειτουργούν εν κενώ. Αμφότερες απευθύνονται σ’ ένα λιγότερο ή περισσότερο υποψιασμένο κοινό, που παρακολουθεί συστηματικά την κίνηση των βιβλίων, αλλά και σε μιαν ευρύτερη αναγνωστική κοινότητα, που έρχεται μόνο κατά περίσταση σε επαφή με τα τεκταινόμενα.
Ανάμεσα σε αυτό το ευρύτερο ή στενότερο κοινό και τη λογοτεχνία τοποθετείται η κριτική, αναλαμβάνοντας τον ρόλο του διαμεσολαβητή. Στρέφοντας το βλέμμα προς τον αναγνώστη, η κριτική θα τον προτρέψει ή θα τον αποθαρρύνει από το να διαλέξει ένα βιβλίο, θα δώσει κάποια κλειδιά για την αποκρυπτογράφηση της μορφής και την κατανόηση του περιεχομένου του και θα χρησιμοποιήσει ένα ζύγι για να το συσχετίσει με παλαιότερα ή νεώτερα λογοτεχνικά παραδείγματα. Το τι θα περισωθεί από όλα αυτά (αν εντέλει περισωθεί κάτι) δεν εξαρτάται από την κριτική. Εκείνη θα συνεχίσει τον διάλογό της με τη λογοτεχνία χωρίς να πάψει να διατυπώνει στους αναγνώστες τη γνώμη της, εφοδιάζοντάς τους κάθε φορά και με ορισμένα τεχνικά εργαλεία, που θα τους βοηθήσουν να αποφασίσουν κατά μόνας για την τελική τους κρίση.
* Ο κ. Βαγγέλης Χατζηβασιλείου είναι κριτικός της λογοτεχνίας στην εφημερίδα «Το Βήμα της Κυριακής».
No comments:
Post a Comment